Çekya neden Zeman'ı seçti?
Çek cumhurbaşkanlığı seçiminin galibi, görev başındaki Miloš Zeman oldu. AB kuşkuculuğu, katı göçmen politikası ve Kremlin'e yakın duruşuyla bilinen Zeman, oyların 51,4'ünü alarak siyasette yeni olan rakibi Jiří Drahoš'u burun farkıyla geride bıraktı. Avrupa basını seçmenin oy kullanma dürtülerini yorumluyor ve Rusya'nın etkisinden kuşkulanıyor.
Nefret ve bayağılığın bir zaferi
Sme, Zeman'ın yeni görev süresini, olumsuz duyguların zaferi olarak yorumluyor:
“Eski cumhurbaşkanı Václav Klaus, sıradan insanların sağduyusu manipülasyonları mağlup etti, diyor. Ama gerçekte nefretin ve bayağılığın zaferi bu. ... Zeman'ı seçen 2,8 milyon seçmenin bir çoğu gözleri kötü kötü parlayan Müslüman çetelerinin Orta Avrupa'ya gelmek ve her şeyi talan etmek için pusuda beklediğine inandı. İyiliğin, eğitimin, olumlu düşüncelerin ve vizyonların hiçe sayılmasının zaferiydi bu. Kötü duygular taşıyan, hayal kırıklığı yaşayan, öfkeli seçmen her yerde var, [Almanya'daki] AfD'de, Slovakya'da Marian Kotleba'nın neo-faşist partisinde ve [Avusturya'daki] FPÖ'de. Ama er ya da geç olumlu vizyona sahip siyasetçiler de gelecektir. Bir gün gelecekler, Çekya'da inancımız bu yönde.”
Her zamanki gibi saygısız
Lidové noviny, Zeman'ın ikinci görev süresinde de söz verdiği gibi geri planda kalacağına inanmıyor:
“Bu güvence iç siyaseti içermiyordu. Bu durumda bir zamanlar lideri olduğu sosyal demokratların iç işleyişlerine ve hükümetin nasıl kurulacağına burnunu sokacağını bekleyebiliriz, ki bu da ülkedeki ortamı mutlaka kötü etkileyecektir. ... Zeman hiçbir zaman kendini kontrol etmeyi başaramadı. Seçimden sonra haz etmediği insanlara gösterdiği tepkiden, bu tavrının gelecekte de süreceğini anlıyoruz. Zeman söz konusu olduğunda, her zaman 'bir şeyler olabileceğini' hesaba katmak gerek. İkinci görev süresi başladığı için artık Zeman'ın cumhurbaşkanlığı seçimlerinde mağlup edilmesi mümkün değil. Bu yüzden artık iç politikayı kendi iradesine daha da uydurmaya çalışacaktır.”
Kremlin hedefine ulaştı
Zeman'ın seçilmesiyla Rusya'nın bir hayali daha gerçek oldu, diyor 15 min:
“Putin rejimi her zaman tek başına hareket etmiyor. Hayallerini süsleyen senaryoda Kremlin, hedeflerine başkalarının yaptıklarıyla ulaşıyor. Hatta en iyisi, ülkelerini almak için uğraştıkları devletin yurttaşları eliyle. Bu yöntem Çekya'da tahmin edilenden daha çok işe yaradı. Gerçi kimse Drahoš'a karşı yürütülen kampanyanın Moskova tarafından planlandığını iddia edemez. Ancak bu kampanya Çekya'daki hem popülist hem de Rusya taraftarı kuvvetler tarafından desteklendi. ... Zeman'ı destekleyenler arasında çok sayıda girişimci de bulunuyor. Rusya'nın etkili çabalarıyla günümüzde dört Çekten biri, sıklıkla yalan haber yayan alternatif medyaya, köklü basın yayın organlarından daha fazla güveniyor.”
Alternatifsizliğin sıkıntısı
Hospodářské noviny, seçim sonuçlarını, toplumu ortadan bölen fay hattını ortadan kaldırma fırsatının yitirilmesi olarak değerlendirmiş:
“Bu sonucun üç sebebi var. Zeman halkın bir bölümünün yaşadığı düş kırıklığını kullandı, seçim sonuçlarını büyük bir ustalıkla belirledi; üstelik zaten güçlü bir rakibi de yoktu. Bütün bunlar ne anlama geliyor? Toplumdaki bölünme daha da derinleşecek, Çekya düşünce düzeyinde Batı'dan daha da uzaklaşacak. ... Zeman'ın zaferini kabullenmek zorundayız. Ama bunun iyi bir haber olmadığını da söylemek zorundayız. Çünkü Zeman'ın kazanması, ülkenin yeniden bir bütün olması umutlarını söndürdü.”
Ayakları yere basan kazandı
Gazetci Gyula Máté T., hükümet yanlısı blog'u PestiSrácok.hu'da seçim mücadelesini ele almış: Drahoš Zeman'a karşı:
“'Uygar Avrupa', 'barbar Doğu'yla boy ölçüşüyor. Bir tarafta espressosunu serçe parmağı havada içen liberal bir aydın, diğer tarafta Becherovka likörünü birasına meze eden, halkın yerli ve milli evladı. ... Zeman'in zaferi, Brüksel'e indirilen bir darbedir. Hem de beş yıl öncekinden daha büyük bir darbe. Üstelik geçen yıl yapılan parlamento seçimlerini de AB kuşkucusu partisiyle Andrej Babiš kazanmış, ama geçtiğimiz yasama döneminde [parlamentoda hükümet kurmaya yeterli] çoğunluğu bulamamıştı. Şimdi Zeman'ın desteğiyle partinin hükümet kurma şansı da artmış bulunuyor.”
Seçmen istikrar dedi
Rusya yanlısı Duma gazetesi Çeklerin Rusya karşıtı propagandaya metelik vermemiş olmasından övgüyle söz ediyor:
“Zeman'ın maruz kaldığı saldırılardan mutlu olmayan sessiz çoğunluk onun seçimi kazanmasını sağladı. Saldırıların temelinde, Zeman'ın Rusya karşısında takındığı bağımsız ve dogmatik olmayan tavrı yatıyordu. ... [Çeklerin çoğunluğu] Seçim kampanyasını dikkatle izlememekle beraber, Rusya taraftarı seslere yapılan saldırıyı görüp seçim günü sandığa gitme kararı aldı, Avrupa'nın ve ABD'nin kuyruğuna takılmayıp ulusal çıkarları gözeten deneyimli ve mantıklı bir adayı seçti.”
Seçimle gelen imparator için büyük gösteri
Kısıtlı yetkilere sahip bir cumhurbaşkanının doğrudan seçilmesi yanlış, diyor taz:
“Son günlerde ve haftalarda Çekya'da izlediğimiz, 'Bir Kişi Kazanacak' ile 'Yetenek Çekya' karışımı bir şeydi. ... Halkın doğrudan seçmesi ... cumhurbaşkanını, seçmenin taleplerini ve umutlarını yansıtan bir halk kahramanına dönüştürüyor. Bu yaklaşım da, tıpkı seçim mücadelesinde seçmenin gönlünü kazanmak için verilen rekabet gibi, mevkinin saygınlığını düşürüyor. Ayrıca Çekya deneyiminin gösterdiği bir başka şey de halk oylamasıyla seçilen bir cumhurbaşkanının, bunu anayasanın öngördüğünden daha fazla siyasete karışabilmek için kullandığını daha önce görmüştük. ... Yaşlı Zeman'ın ilk görev süresinden, toplumdaki kutuplaştırmayı derinleştirmekten zevk aldığını da biliyoruz. Şimdi doğrudan seçilmesi ona daha fazla cephane sağlayacaktır. ”