İspanya sağında zafer ve yenilgi
Franco diktasının sona ermesinden sonra ilk kez aşırı sağcı bir parti İspanya parlamentosuna milletvekili gönderiyor. Güçlü bir merkezi hükümet ve "İspanyolluğun savunulması" taraftarı Vox Partisi, katıldığı bu ilk seçimde oyların yaklaşık yüzde onunu aldı. Buna karşın Halk Partisi PP'nin milletvekili sayısı yarıya düştü. İspanya'nın muhafazakar cephesindeki sarsıntıların nedeni ne?
Halk Partisi'ne ne oldu?
El País bugüne kadar Halk Partisi'ne (Partido Popular) sadık seçmenin yeni muhafazakar partilere yönelmesinin nedenlerini arıyor:
“Öncelikle yolsuzluk vakaları partinin imajını sarstı. ... İkincisi, Katalonya krizi, PP seçmeni için çok önemli olan toprak bütünlüğü konusunda, merkezde Yurttaşlar Partisi, aşırı sağdaysa Vox olmak üzere diğer partilere meşru bir temsilci olarak kendini gösterme fırsatı verdi. Ve nihayet yeni seçilen parti yönetiminin güçlü bir şekilde ideolojilere vurgu yapması, tabandaki farklı akımları bir arada tutan bir taşıyıcı sütunu sarstı. Bu sütun, 'muhafazakar' kavramını kelimenin tam anlamıyla karşılayan 'yumuşak' bir ideoloji.”
Seçmen orijinali kopyaya tercih etti
Halk Partisi (PP) yüzde 16,7'ye varan oy kaybıyla ağır bir hezimet yaşadı. L'Echo'ya göre PP, Avrupalı muhafazakarların yaygın hatasını tekrarladığı için bu sonuca şaşırmamak gerek:
“Britanya'da David Cameron, Birleşik Krallık Bağımsızlık Partisinden (Ukip) korktuğu için Brexit'i icat etti. Macaristan'da Başbakan Viktor Orbán, Daha İyi Bir Macaristan Hareketi Jobbik'in kendisini sollayacağı korkusuyla Hıristiyanlık savunucusu ve katı bir İslam karşıtı haline gelse de aynı zamanda grotesk bir role bürünmek zorunda kaldı. Brüksel'de AB Komisyonu, sığınmacı krizi sırasında sınırların güçlendirilmesi ve kapatılması kartını oynadı ve insani değerlerini acımasızca ihmal etti. Bu beceriksiz taklitçilik stratejisi, sonunda hep aşırı sağı güçlendirmiştir. Kural böyledir: Seçmenin en radikalleri, orjinali daima kopyaya tercih eder.”
Hayal kırıklığı taraf değiştirtti
Irish Examiner Vox Partisinin başarı reçetesini analiz ediyor:
“İspanyol milliyetçiliğinin canlanması, aşırı sağcı geleneksel İspanya sosyal muhafazakarlığının dirilişiyle yan yana gerçekleşti. Vox Partisi sadece Katalan ayrılıkçılara ve yasadışı göçmenlere değil, kadın ve eşcinsel haklarına karşı da insanları harekete geçiriyor. Ama bütün bunlara rağmen aşırı sağ, İspanya demokrasisi için yeni bir şey değil. Muhafazakar Halk Partisi -ılımlı sağdan aşırı sağa- sağ cenahın değer yargılarına her zaman siyasi bir yuva olagelmiştir. Bugün Vox Partisi'ne oy veren pek çok insan, Halk Partisi'nin aşırı sağ kanadından gelen, hayal kırıklığına uğramış insanlar.”
Emniyet sübabı olarak aşırı kesimler
Público'ya göre aşırı uç partiler, siyasi sistemde önemli bir görev üstleniyor:
“Ya hem sağ hem de sol cenahtaki aşırı uçlar demokrasi için ille de bir tehlike olmak zorunda değilse? Ya bu partiler demokratik sistem için bir emniyet sübabıysa ve bu rolleriyle sayıları giderek artan mutsuz seçmeni kendi dinamikleri içine entegre edebiliyorlarsa? ... Vox'un aldığı oy oranına bakalım bir: Bu artışı İspanya'da diktatörlük yanlısı Franco sempatizanlarının dünden bugüne yüzde 10 fazla oy alarak İspanya'yı ele geçirdikleri şeklinde yorumlamak zor. Çünkü Vox'u seçenlerin çoğu bu milenyumda doğmuş genç insanlar.”