Burkina Faso'da askeri darbe
Pazartesi günü Burkina Faso'da bir grup asker Devlet Başkanı Roch Marc Kaboré'yi tutuklayarak başkent Vagadugu'da yönetimi ele geçirdi. İktidarın yeni sahiplerinin kötü şöhretli Rus paralı asker grubu Wagner ile bağlantıları var. Batı Afrika'da son birkaç ay içinde üçüncü defa bir devlet başkanı görevden alındı. Yorumcular bunun Burkina Faso'daki durumun ötesine geçen nedenleri de olduğu tespitinde bulunuyor.
Ev yapımı fiyasko
Le Monde'e göre ilk aşamada kimin başarısız olduğu ortada:
“Batı Afrika'nın cehenneme dönüşümü asla dışsal bir olgu değil. Etkilenen ülkelerdeki kötü işleyen kurumların rol modeli ve destekçisi olarak Fransa kısmen suçlu olsa da, Avrupa'nın elinden daha fazlası gelebilirdi. Birleşmiş Milletler sivil toplumun güçlendirilmesine daha fazla özen gösterebilirdi. Fakat kaosun asıl sorumluluğu Afrikalı yöneticilerde. Sömürgecilik sona erdikten 60 yıl sonra bile hâlâ toplumlarının özelliklerini dikkate alan bir siyaset ve kalkınma modeli inşa etmeyi başaramadılar.”
Fransa için de nahoş sorunlar
Olayın açığa çıkardığı türlü zaafiyetler olduğunu vurguluyor France Inter köşe yazarı Pierre Haski:
“Halihazırdaki zayıflatılmış hükümet modeli Fransa'nın desteği ve teşvikiyle uygulandığından, bu kesinlikle Fransa için de bir başarısızlık. Fransa'nın askeri varlığına kendilerini teröristlerden kurtarmadığı için kızan ve Paris'i toplumun değil, her zaman hükümetin yanında olmakla suçlayan bölge halkının algısı da bu yönde. ... Bir bütün olarak Fransa'nın Sahel Kuşağı (Sahra kuşağının güneyinde Atlantik'ten Kızıldeniz’e uzanan bölge) stratejisinin yanı sıra pek ikna edici olmayan bir demokratikleşme sürecinin ardından Afrika devletleri modeli de ciddi şekilde sorgulanıyor.”
Terörle mücadeleye bir darbe daha
Die Welt gazetesi, Avrupa'yı ilgilendiren başka bir krizi tespit ediyor:
“Burkina Faso'da ordu yanlıları tarafından Rus bayrakları dalgalandırıldı. Generallerin kontrolden çıkan terörizme karşı mücadelede (ve kendi iktidarlarını güvenceye almak için) yakında tıpkı Mali'deki meslektaşları gibi yüzlerini Rusya'ya dönmesi sürpriz olmaz. ... Bu senaryo Burkina Faso'da gerçekleşmese bile mevcut gelişme Batı için endişe verici. ... Batı'nın [Burkina Faso'nun yönetim bölgelerinden] Sahel Kuşağı'ndaki başarısızlığının bir başka kanıtı. ... Ve elbette her darbe, Sahel Kuşağı'nda zaten neredeyse hiç mevcut olmayan devlet yapılarını zayıflatıyor. Bu da Batı Afrika'da İslamcı terörizmin yayılmasını kolaylaştırıyor.”
Yeni darbe dalgasının kökeninde cihatçılık var
Tygodnik Powszechny, Afrika’da devletin giderek erozyona uğramasının nedeninin militan İslamcılık olduğunu düşünüyor:
“Cihatçıların Afrika’nın Sahel Kuşağı’nda yürüttüğü savaşlar, yarım yüzyıl önce Afrika’da sıradan olaylar sayılan darbeleri yeniden moda haline getirdi. Bu durum 2011 Arap Baharı, Libya’daki iç savaş ve ülkenin tiranı Muammer Kaddafi’nin devrilmesi (ve ölümü) ile başlamıştı. Geniş cephaneliklerini yağmalayarak tepeden tırnağa silahlanan Sahra ve Sahel Kuşağı cihatçıları, kutsal savaşlarını bütün kıtaya yaydı.”