Macaristan pes etti: AB zirvesinde Ukrayna'ya yardım onaylandı
Merakla beklenen karar sonunda çıktı: AB’nin 2027 sonuna kadar Ukrayna’ya göndereceği 50 milyar avroluk yardım paketi onaylandı. Yoğun müzakerelerin ardından mali yardımın iki yılda bir gözden geçirilmesi konusunda uzlaşıya varılmasıyla, Macaristan pakete muhalefet etmekten vazgeçti. Ancak ileride yapılacak herhangi bir değişiklik için yine oybirliği gerekecek. Yorumcular ancak bir nebze rahatlamış gözüküyor.
Kiev için olumlu
Ukrayinksa Pravda, Ukrayna'nın artık Budapeşte'deki siyasi dalgalanmalardan kurtulduğu kanaatinde:
“Zirvede yalnızca genel hatlarıyla belirtildiğinden, fonların verilmesine ilişkin koşullar henüz ayrıntılı olarak ele alınmadı. Bununla birlikte, kararın Ukrayna için çok olumlu olduğunu şimdiden rahatlıkla söyleyebiliriz. Her şeyden evvel, yol boyunca Macaristan'ın bir dizi ültimatomunun üstesinden gelinmiş oldu. Bunlar Ukrayna'yı, Budapeşte'nin gelecekteki dalgalanmalarına hayli tehlikeli bir biçimde bağımlı hâle getirmeyi amaçlıyordu. AB zirvesinde varılan uzlaşma, Orbán'ın bunu ülkesi Macaristan'da bir başka zafer olarak 'satmasına', başka bir deyişle itibarını kurtarmasına imkân sağladı.”
Becerikli bir aktör
Corriere della Sera'ya göre Orbán elbette pes edecekti:
“Kendisi otokrat olmaya hevesli biri, yozlaşmış ve acımasız bir sistemi yönetiyor, üstelik de vicdansız. Ancak yine de kimse onun becerilerini inkâr edemez. Avrupa zirvelerinin duayeni Macar Başbakan, devlet ve hükümet liderleriyle dolu bir odada havayı nasıl okuyacağını biliyor. Ülkesinin ağırlığı az olsa da maksimum faydayı nasıl sağlayacağını bildiği gibi, geri çekilmesi gerektiği zamanı da biliyor. ... Orbán, dün Brüksel'de vazgeçmek zorunda olduğunu anladı. Bunu yapmasaydı, Avrupa'nın Macaristan için ayırdığı 20 milyar avroluk fonu unutması gerekecekti. ... Ki bu fonlar Macar ekonomisinin yüzde 10'undan fazlasına tekabül ediyor.”
Orbán'a yönelik önlemler sertleşecek
Népszava, AB'nin katlanmayı giderek daha fazla reddettiğini gözlemliyor:
“Orbán bir buçuk ay içinde AB'ye iki kez boyun eğmek zorunda kaldı. ... Avusturya Şansölyesi Karl Nehammer'in kısa açıklamasında ifade ettiği gibi, Viktor Orbán 'gemiye geri döndü'. Başbakan'ın kiminle aynı gemide olduğu tam olarak belli olmasa da başarılan bir şey var: Avrupa Konseyi ve Avrupa Komisyonu, sofistike olmak konusunda ustalarını geride bırakmaya başladı ve Orbán'a daha sert mesajlar göndererek kimin sözünün geçtiğini açıkça hatırlattı. Dahası, AB kurumları artık şantaj yapmaktan da çekinmiyor.”
Katiyen yeterli değiliz
AB işin başka boyutlarını düşünmeli, diyor Politiken:
“Rusya’nın savaşı kazanması salt Ukraynalılar için değil, bütün Avrupa için felaket olur. Avrupa toplamda Rusya’dan çok daha zengin ve çok daha fazla kaynağa sahip. Fakat AB, GSYH’sinin yalnızca binde birini savaşa ayırmışken, bütün Rusya savaş ekonomisine dönüşmüş ve savunma harcamaları GSYH’nin yüzde 6’sına yükselmiş durumda. Biz destek konusunda bocalayıp dururken, Ruslar her şeyi göze almış. ... Daha fazla yardım gönderebilmemiz ve ABD’ye bu kadar çok bağımlı kalmamamız için silah üretimine daha fazla yatırım yapmamız şart.”
Paralar koşullara bağlanmalı
Frankfurter Allgemeine Zeitung iki hususa dikkat çekiyor:
“Birincisi, AB’nin paranın Ukrayna’da nereye harcandığını çok yakından takip etmesi şart. Orduda yaşanan son yolsuzluk vakaları yinelenmemeli; bunlar askerin savaşma azmini ve moralini zedeliyor. İkincisi, Ukrayna siyaseten kendine çeki düzen vermeli. Zelenskiy’nin daha yeni Genelkurmay Başkanı’yla yaşadığı güç kavgasında da görüldüğü üzere, demokratik rekabetin kısıtlanmasının ülkeye bir faydası yok. Avrupa, Ukrayna’da çoğulcu bir jeopolitik düzenin tesis edilmesi uğruna yatırımlar yapıyor. Bu da Kiev’e daha net bir dille ifade edilmeli.”
Çoğunluğun sözü geçti
Denník N, Viktor Orbán’ın yanı sıra Slovakya Başbakanı Robert Fico’nun da AB’de Ukrayna’ya yardım yönünde oluşan net çoğunluğa karşı çıkmamasını önemli buluyor:
“Fico’nun kamuoyu nezdinde Ukrayna’ya dair söyledikleri bir kenara, en önemlisi Slovakya’nın Ukrayna’dan yana tavır sergilemiş olması. ... Orbán’ın çark etmesi, kendisi ya da Robert Fico gibi siyasetçilerin tek derdinin para kaybetmek olduğunu gösteriyor. ... Fico durumun ciddiyetini kavramış. Orbán’la birlikte bütün Avrupa’yı karşısına alırsa gerçekten para kaybedeceğini de.”
Orbán risk olmayı sürdürüyor
Helsingin Sanomat, AB henüz tehlikeyi atlatmış değil, diyor:
“AB'nin, Macaristan'ı AB karar alma mekanizmalarından dışlamak gibi tarihi bir adım atması hâlâ ihtimal dahilinde. Avrupa Parlamentosu'ndaki çoğunluk, Komisyon ve üye devletlerden bunu talep ediyor ve pek çok ülke Macaristan'a karşı gerçekten sert önlemler almaya eskisinden daha hazır. Orbán, Ukrayna'yı desteklemeyi kabul etmiş olsa da kalıcı bir risk teşkil etmeyi sürdürüyor. Macaristan AB'nin güvenlik politikasını baltalıyor, dahası Orbán yakında AB Dönem Başkanlığı'nı devralacak. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, AB'ye sergilediği büyük birliktelikten ötürü kibarca teşekkür etmiş olsa da Ukrayna'nın uzun vadeli ve güvenilir bir desteğe bel bağlayabilmesi gerek.”