Ortadoğu: Doha'daki müzakereler ne getirir?
Ortadoğu’da tansiyonun daha da yükselmesini önlemesi amaçlanan müzakereler bugün Doha’da başlıyor. Aslen Gazze’de İsrail ve Hamas arasındaki ateşkesin konu edileceği görüşmelerde, gözlemciler İran’ı da misilleme planlarından caydıracak bir anlaşmaya varılmasını umuyor. Avrupa basını, müzakerelerin gerçekleştiği koşulları mercek altına alıyor.
Yoklar ama yine de varlar
Avvenire, müzakerelere katılmayanların da söz sahibi olacağını belirtiyor:
“İran her ne kadar orada bulunmayacak olsa da, İsrail'e karşı 'intikam' tehdidi ve Lübnan Hizbullahı ile Yemen'deki Husilerin bombardımanı üzerinden bir rol oynayacaktır. Gazze'deki Hamas sözcüleri, neredeyse 40 bin 'şehit' verildiğini bildiriyor. Örgütün elçilerinin Doha'daki müzakere masasına şimdilik oturmayacak olmasının bir başka nedeni de bu; ancak (Mısır ve ABD ile birlikte müzakereleri yürüten) Katar aynı zamanda radikal hareketin sürgündeki politbürosunun korunmasının da garantörü konumunda.”
Çatışacak enerji yok
İsrail'de yaşayan siyaset bilimci Abbas Galliamov, Facebook'ta Tahran'ın müzakerelerdeki çıkarlarını şöyle tarif ediyor:
“İran'ın zaten zor durumdaki ekonomisini çöküşten nasıl kurtarabileceği üzerine düşünmesi gerekiyor. Ülkenin devasa petrol ve doğalgaz rezervleri olduğu gibi büyük bir enerji açığı da söz konusu. İran'da her yaz elektrik kesintileri yaşanıyor ve her kış doğalgazda tasarrufa gitmek gerekiyor. Örneğin dün Tahran'da elektrik yoktu. Açık büyüyor, yeni rezervler geliştirmek için para ve teknoloji eksikliği var, eski rezervler ise giderek tükeniyor. Hal böyleyken, ekonomik kalkınmayı yeniden canlandırmanın yegâne yolu yeni bir nükleer anlaşma yapmak ve yaptırımları kaldırmaktan geçiyor.”
Tahran daha evvel de sessiz kalmıştı
İki haftadan fazladır İran'ın İsrail'e bir misilleme saldırısı gerçekleştirmesinden korkuluyor. Yeni Asya, bunun neden olmayabileceğini şöyle açıklıyor:
“İran ve Hizbullah kanadından ciddi bir misilleme yapılmasını beklemeyen bazı görüşler de basında yer alıyor. Özellikle 4 yıl önce Irak topraklarında katledilen Kasım Süleymani için cılız bir misilleme yapılması hâlâ hafızalarda. Buna dayanılarak ciddi bir misilleme beklemeyen bir kesim de söz konusu.”
Şık takım elbiseli adamlar
Müzakerelerin iki ana aktörüne odaklanan La Repubblica, bunlardan birinin Pulp Fiction filminde şık takım elbisesi ve keskin zekâsıyla tüm sorunları çözen "The Wolf" karakterini anımsattığını söylüyor:
“Amerikalılara göre kilit isim, istihbarat servisleriyle iç içe geçmiş diplomasinin 'Mr. Wolf'ü, yani CIA'in çoğu Ortadoğu'da olmak üzere 40 yıllık diplomasi deneyimine sahip başkanı Bill Burns. ... 2013'te İran'la nükleer anlaşmayı müzakere eden oydu. İsrail-Filistin meselesinde de Mısır istihbaratının şefliğini yapmaktan öte Sisi iktidarının kalbi olan Abbas Kamel ile yakın çalışıyor.”