Çek Cumhuriyeti: Popülistler yükselişte
Çekler bu cuma ve cumartesi yeni parlamentolarını seçiyor. Anketlere göre, milyarlık medya şirketi patronu Andrej Babiš'in partisi Ano ilk sırada. Köşe yazarları bu tartışmalı siyasetçinin yükselişini mercek altına alıyor ve kapıdaki seçimin özel bir önemi olduğunu vurguluyor.
Sistem karşıtı partilerin başarısı
Hospodářské noviny'nin baş yazarı Petr Honzejk, bu yıl Çek Cumhuriyeti'nde yapılacak seçimler pek çok nedenle çok önemli, diyor:
“Burada bir dönüşüm seçiminden bahsetmek gerekiyor. Ülkemizin tarihinde ilk kez sağ ya da sol cenah dışında bir parti seçimi kazanacak gibi. İlk kez şimdiye kadar şu ya bu şekilde işleyen liberal demokrasiye uzak duran bir parti (Andrej Babiš'in partisi Ano) çoğunluğu elde edecek. Ayrıca (Tomio Okamura) gibi aşırı uçta ve yabancı düşmanı birinin yüzde 10'nun üzerinde oy alması tehlikesi var. Bütün bunlar Çek demokrasisinin varlığını tehdit etmiyorsa bile, onu kritik bir noktaya doğru ittiği kesin.”
Çek demokrasisi tehlikede değil
Babiš Holding'in yayınladığı Mladá fronta dnes'in yazı işleri müdür Jaroslav Plesl, medya grubunun seçimi kazanması halinde ülkeyi saracak kıyamet atmosferinden söz ediyor:
“Pazar günü bile Prag'taki Vaclav Meydanı'na ilk göstericilerin çıkması ve ellerinde eski cumhurbaşkanı Václav Havel'in fotoğraflarıyla seçim sonuçlarını protesto etmesi beklenebilir. Göstericilerin teki bile Kasım 1989'da bu meydanda en yüksek sesle talep edilen şeyin serbest seçimler olduğunu hatırlamayacak. Şu anda sahip olduğumuz ama sonuçlarını kabul etmek istemediğimizde değerini anlayamadığımız serbest seçimlerden bahsediyorum. ... En geç dört yıl sonra bir sonraki seçimler yapılacak. Bu seçimin sonuçları şimdikinden çok farklı olabilir. İşte demokrasinin en büyülü tarafı da bu.”
Medya patronunun partisi trende uyuyor
Contributors'a göre, anketlerde önde giden Andrej Babiš'in partisi Avrupa'nın genel eğiliminde:
“Çek Cumhuriyeti'ndeki seçim büyük olasılıkla Avrupa siyaset sahnesine yeni bir yıldız armağan edecek: Medya devi Andrej Babiš. ... Babiš Avronun Çek Cumhuriyeti'nde kullanılmasını da, mülteci kotalarını da, Rusya'ya karşı ekonomik yaptırımların arttırılmasını da reddediyor. Bir taraftan da sınır kontrollerini yeniden uygulamaya koyacağını söylüyor ve her ne kadar AB sübvansiyon sahtekarlığı nedeniyle tartışmalı olsa da, yolsuzlukla mücadele edileceğini vurguluyor. ... Çekçe 'Evet' anlamına gelen Ano adını taşıyan partisi, aynı zamanda 'mutsuz yurttaşların eylemi' sözcüklerinin baş harflerinden meydana geliyor. Dört yıl önce kurulan parti, mevcut Avrupa trendine ayak uydurmuş halde ve geleneksel merkez seçmenleri kendine çekmek için siyasi yelpazenin ortası bir parti olma yolunda ilerliyor.”
Demokratik değerler yerine güçlü lider
Pravo'da yer alan köşe yazısına göre, Çek Cumhuriyeti iyi bir durumda olmasına rağmen seçmenin yarısı güçlü bir hükümet başkanı istiyor:
“Maalesef insanların bundan ne anladığının bir tanımı yok elimizde. Kaczyński Polonya'sını mı, Orbán Macaristan'ını mı kastediyorlar, yoksa Putinli bir Rusya'yı ya da komünist Çin'i mi? Herhalde bunların hiçbiri. ... Sosyologlar dünyanın gidişatının insanlarda güvensizlik ve gelecek korkusu yarattığını, bunun sonucunda da insanların bir kısmının, güçlü bir hükümetin yurttaşlara istikrar, perspektif ve güvenlik garantisi vereceğini düşünmeye başladığını söylüyorlar. Bu da insanlara korkularını engellemeyi vaat eden siyasetçileri ön plana çıkarıyor. Giderek daha çok insanın demokratik ve liberal değerleri değil de, kendi yaşam standartlarını öncelemeleri gerçekten endişe verici.”
Prag'da hükümet kurmak zor iş
Merkez partilerinin, seçimde büyük bir başarı kazanacağı tahmin edilen Ano'yla koalisyon yapmayı kabul etmesi, partinin dolandırıcılıkla suçlanan medya patronu Andrej Babiš'in başbakanlıktan vaz geçmesine bağlı. Ancak Sme'ye göre bu iş oldukça zor:
“Cumhurbaşkanı Miloš Zeman, seçimi kazanması halinde hükümeti kurma görevini, gözaltında olsa bile Babiš'e vereceğini açıkladı. Babiš'in muhalifleri onunla hükümet kurmak istemiyor. Ama muhalefet kendi arasında çoğunluğu sağlayamazsa, buna mecbur kalacak. Babiš komünistlerle ve sağcı popülistlerle çoğunluk sağlayabilirse, bunu muhaliflerini kerhen de olsa hükümet kurmaya zorlamak için koz olarak kullanacaktır.”