Estonya: Reform Partisi kazandı, sağ güçlendi
Estonya'daki liberal Reform Partisi üç yıl muhalefette kaldıktan sonra, oyların yaklaşık yüzde 29'unu aldığı parlamento seçimlerinden sürpriz bir şekilde birinci çıktı. Partinin genel başkanı Kaja Kallas, ülkenin ilk kadın başbakanı olacak. Ancak gazeteciler seçimde zafer kazanan partinin yanı sıra yüzde 18'le ülkenin en güçlü üçüncü partisi olan milliyetçi muhafazkar Ekre'yi de mercek altına alıyor.
Estonya da bölünmüş durumda
Ilta Sanomat sağ popülistlerin başarısını masaya yatırıyor:
“Ekre'nin başarısı Estonya'nın nasıl kutuplaştığını gösteriyor: Parti daha ziyade küçük kentlerde ve kırsalda, yani insanların başkent bölgesindeki kalkınmanın çok gerisinde kaldıkları hissine kapıldıkları yerlerde oy topladı. ... Estonya, en azından AB düzleminde, Polonya, Macaristan ve İtalya'nın gittiği yoldan gidiyor. Halkın memnuniyetsizliği popülist partilerin işine yarıyor ve bu yüzden Avrupa seçimlerinin sonuçlarını öngörmek de kolay değil. AB ülkeleri arasındaki kutuplaşma giderek derinleşiyor gibi.”
Akıllı telefonla oy avcılığı
Neue Zürcher Zeitung, elektronik oy verme işleminin seçim sonuçlarını nasıl etkilediğini analiz ediyor:
“Yüksek seçim kurulunun verilerine göre, Reform Partisi'nin aldığı yüzde 29 oranındaki oyun tam yüzde 40'ı elektronik ortamda elde edildi. Parti böylece, seçmen, sandığa götürülemese de, akıllı telefonunu titretmesini sağlamak gerektiğini çok iyi anlamış oldu. ... Elektronik ortamda oy verenlerin sayısının giderek arttığı Estonya'da siyasi aktörler giderek dijital networkteki halka nasıl ulaşacakları sorusunu yanıtlamaya çalışacaklar artık. Çünkü parlamentoda temsil edilecek beş partiden sadece Reform Partisi bu oy kaynağının çok büyük oranda kendisine akmasını sağladı.”
Yumuşak güç
Postimees, Reform Partisi lideri Kaja Kallas'tan etkilenmiş:
“Kaja Kallas'ın kişisel olarak elde ettiği son derece güçlü sonuç, son derece net bir şey ifade ediyor ve koalisyon görüşmeleri için uygun zemini hazırlıyor. Kaja Kallas'ın hem seçim mücadelesi hem de parti yönetimi biraz sallantılı başladı ve parti içi belirsizlikler eşliğinde ilerledi. Bugün, Kallas'ın artık kendini kanıtladığı ve zayıf yönü olarak tarif edilen, yumuşak başlılığı ve savaşçı olmayışının aslında bir avantaj olduğu ortaya çıktı.”
Koalisyonu engelleyebilecek tek şey
Äripäev koalisyon meselesiyle yakından ilgileniyor:
“Kallas seçim gecesi sağ popülist Ekre ile koalisyon seçeceğini bir kez daha reddetti. Ancak koalisyon kurmanın birçok farklı yolu var ve hükümet kurma sürecinin heyecanlı olacağı tahmin edilebilir. Merkez Parti ile kurulacak bir koalisyon da, muhafazakar Isamaa ve Sosyal Demokratlar ile yapılacak bir ittifak kadar mümkün. ... Müzakereler basit olmayacaktır. Isamaa'nın önemli figürlerinden Urmas Reinsalu, müzakerelerin iki ay kadar süreceğini açıkladı. Reform ile Merkez partileri arasındaki tartışmasız en büyük engel, vergi meselesi [gelir ve alkol vergileri konusunda iki tarafın da farklı görüşleri var]. Öte yandan Isamaa ile Sosyal Demokratlar 2016'da [koalisyon ortaklarına karşı güvensizlik oylaması ile] Reform Partisi'ne ihanet eden partiler olmuştu.”
E-seçmen ile analog seçmen arasındaki anlayış farkı
Estonya radyosu Eesti Rahvusringhääling'in çevrimiçi portalında konuşan sosyolog Juhan Kivirähk'e göre, toplumdaki dijital uçurum seçim tercihlerine de yansıyor:
“Geçtiğimiz aylarda Estonya Merkez Partisi yüz yüze anketlerde öndeyken, Reform Partisi çevrimiçi anketlerde birinci sıradaydı. ... Estonya Merkez Partisi'nin kazanması olasılığı toplamda biraz daha yüksek. Burada e-seçmen ile seçim sandığına giden seçmenlerin tercihleri arasındaki fark da belirginleşiyor: e-seçmenlerin yüzde 30'u oyunu Reform Partisi'nden yana kullanırken sadece yüzde 18'i Estonya Merkez Partisi'ne oy verdi. Sandık başındaysa durum bunun tam tersi.”
Bu kez seçim farklı sonuçlanabilir
Estonya’daki elektronik oyların yüksek oranı seçimin sonucunu belirleyebilir, diyor Õhtuleht:
“Şimdiye dek e-seçimlerde hep Reform Partisi galip geldi; şimdi merak edilen rekor düzeydeki bu e-oyların partiler arasında eşit biçimde dağılıp dağılmadığı. Yakın zamana kadar Estonya Merkez Partisi’nin elektronik seçim konusundaki yaklaşımı komplo kuramlarına dayanıyordu. Kim bilir, belki de kendi alacağı e-oyları bu tutumuyla baltalamamış olsa, parti çok daha önce iktidara gelebilirdi.”