Kripto para 'Libra' iyi bir fikir mi?
ABD'li teknoloji holdingi Facebook, 2020 yılından itibaren yürürlüğe sokmak istediği dijital parayla kendine özgü bir ödeme sistemi yerleştirmek istiyor. Libra, tıpkı Bitcoin gibi blockchain teknolojisine dayalı ama kurdaki dalgalanmalardan etkilenmeyecek. Yorumlar, bu girişimin finans dünyasına olası etkilerini ele alıyor.
Facebook bu güç mücadelesini kazanamayacak
Les Echos için bir makale kaleme alan ekonomi profesörleri Augustin Landier ile David Thesmar, Facebook'un kendi para birimini tedavüle sokmanın altından kalkabileceğinden kuşkulu:
“Silikon Vadisi kendi parasını yaratmaya hazırlanıyor; bugüne dek egemen devletlerin sahip olduğu bir ayrıcalık bu. Birçok kişi için Facebook'un bu duyurusu, dijital totalitarizmin sınır tanımaz şekilde yayılması anlamına geliyor. ... Şirket, devletlere kafa tutarak, üstelik bunu şirketin bölünme gerekliliğinin tartışıldığı bir anda yaparak, büyük olasılıkla kazanamayacağı bir güç mücadelesine girme riski alıyor. Çinli büyük şirketler ve kimi Amerikan finans teknolojisi devleri, ödeme sistemleri alanında zaten birer köşe kapmış durumda. Yani Mark Zuckerberg Napolyon tarzı bir sansasyon ararken, Libra para birimi ansızın Rusya Seferi'ne de dönebilir.”
Sopa ve çakmaktaşı yerine Libra
İtalyan Merkez Bankası eski başkanlarından Salvatore Rossi, Corriere della Sera'daki yazısında Facebook'un Librayı daha önce düşünmemiş olmasına şaşırıyor:
“İster hindistancevizi, ister bilgisayar ya da saç traşı olsun, ödeme yapmak için ne kullanırsak kullanalım, dünyanın her köşesinde ancak arkaik araçlardan faydalanıyoruz. Banknot ya da çek gibi kağıt parçaları, en iyi ihtimalleyse kredi ya da banka kartları. Yıl olmuş 2019! Yazıların, fotoğraf ve videoların anında ve ücretsiz iletilebildiği dünyamızda inanılır gibi değil. Teknoloji sayesinde en az yirmi yıldır çok daha verimli yollara sahibiz aslında. ... Ama yine de elimizdeki sopadan ve çakmaktaşından vazgeçmiyoruz. Asıl şaşırtıcı olan, Facebook'unki gibi önerilerin bu kadar gecikmiş olması.”
Paranız güvenilir ellerde mi?
Facebook şimdi kullanıcılarının güvenini elde etmek için çaba gösteriyor, diyor Gazeta.pl:
“Facebook yeni kripto para ile yapılacak ödemelerin daha da güvenli olacağını söylüyor. Dolandırıcılığın önlenmesi için parasal işlemler teyit edilecek. Bu konu, geçmişte kullanıcıların özel bilgileri konusunda yaşanan skandallar ışığında önem kazanıyor. Facebook, kullanıcıların holdinge sadece kendileri hakkında ek bilgiler değil aynı zamanda paralarını da emanet etmekten korkmamasını sağlamak zorunda. ... Libra'nın kullanımının kolay ve güvenli olduğu anlaşılacak olursa, birçok kişinin ilgisini çekebilir. Bilhassa Facebook günümüzde milyarlarca insan tarafından kullanıldığı ve hepsinin bu kripto paraya erişimi olacağı için.”
Daha fazla hassas verilere ulaşılacak
Geçtiğimiz yıllarda yaşanan bir dizi skandalın ardından kullanıcıların Facebook'a ve tedavüle sokmak istediği para birimine güvenmeleri kolay olmayacak, diyor Financial Times:
“Bu sistem Facebook'un, mali bilgilerden oluşan neredeyse emsalsiz bir veri tabanına ulaşabilmesini sağlayacak. Holding veriler konusunda bundan sonra daha dikkatli davranılacağı teminatını vermiş olsa da, holding yöneticileri bugüne kadar pek de önemli olmayan yaptırımlarla karşı karşıya kaldı. Facebook'un iştiraki Calibra, kişisel müşteri bilgilerinin hedef tabanlı reklam amacıyla kullanılmayacağı güvencesini verdi. Ancak Facebook'un bu konudaki sicili ortaya şüphelerin çıkmasına neden oluyor. ... Libra para birimine koşulsuz güven duymak zor. Ne de olsa bugüne dek müşterileriyle sadece asgari düzeyde ilgilenmiş bir şirketin projesi.”
Bankalar Facebook'u ciddiye almalı
Bankalar ABD'li teknoloji holdinginin planlarını kesinlikle görmezden gelmemeli, uyarısında bulunuyor De Tijd:
“Facebook, Libra ile ödemeleri hızla kabul edeceği tahmin edilen Uber ve Spotify gibi şirketlerle işbirliği anlaşmaları imzaladı bile. Üstelik bu girişim kredi kartı kuruluşları Visa ve Mastercard tarafından da destekleniyor. ... Başarılı bir lansman için gerekli tüm koşullar sağlanmış durumda. ... Ancak Facebook daha çok sayıda engeli aşmak zorunda kalacak. Bankacılık işlemleri, ödeme sisteminden çok daha fazlasıdır. Ancak finans dünyasının köklü aktörlerinin Facebook'un bu hamlesini ciddiye almaması büyük bir hata olacaktır. Çünkü internet devi ayağını bir kez kapıdan içeri attı mı, içeri bodoslama dalması an meselesidir.”
Facebook'un parçalanması mümkün
Facebook'un giderek büyüyen gücüne yakında son verilebilir, diyor Libération:
“Ekonomik gücün, salt varlığı yüzünden tehlikeli hale geldiği bir dönem yaşanıyor. ... Facebook milyarlarca insanın hareketlerini düzenlemek ve denetlemek suretiyle, ancak devletlerin rekabet edebileceği bir güce ulaşıyor. 14. Louis, varlıklı maliye bakanı, Fouquet'yi hapse atıp devlet içindeki derin devlete bir son vermek için göstermelik bir mahkeme süreci yürüttü. Elbette günümüz yöneticileri bu kadar ileri gitmeyecektir, ancak yeni Fouquet ne kadar güçlenirse yöneticiler de onun imparatorluğunun parçalanmasını, ayrı şirketlere bölünmesini isteyecektir. Tıpkı 20. yüzyılın başında ABD'de hırsız baronlara yapıldığı gibi.”