Trump-Zelenskiy telefonunun sonuçları
Donald Trump ile Volodimir Zelenskiy arasında geçen ve ağır sonuçlara yol açan telefon görüşmesinin yazılı protokolü yayınlandığından beri ABD ve Ukrayna liderleri kendi ülkelerinde eleştiri bombardımanı altında. Köşe yazarları bu görüşmenin ikili ve uluslararası ilişkilere yansımasını farklı açılardan ele alıyor.
ABD başkanı Ukrayna'dan kaçınacaktır
Gazeta.ru Trump'ın Donbass'taki çatışmadan şimdilik uzak duracağını düşünüyor:
“Trump, kısa vadede Ukrayna ile ilgili meselelerde çok fazla faaliyet göstermemekle iyi eder. Zira ne yaparsa yapsın, ne derse desin, 'azil' diye bağırarak kuduran Demokratlar, bunu başkana karşı koz olarak kullanacaktır. ... Öte yandan Trump, Selenskiy'i hiç yönlendirilmek istemediği bir yere, Vladimir Putin'e göndermiş oldu. Trump, Ukrayna ile Rusya devlet başkanlarının buluşması ve kendi sözleriyle 'kendi sorunlarını çözmeleri' yönündeki umut ve arzusunu dile getirdi. Yani Amerika'nın sorununu değil, Rusya ve Ukrayna arasındaki sorunu.”
ABD'yle iyi ilişkiler sürecektir
İkili ilişkiler sadece iki kişinin karakterine bağlı olmamalı, diyor tarihçi ve Odessa Üniversitesi Uluslararası Çalışmalar Merkezi Başkanı Volodimir Dubovik, Ukrayinska Pravda sayfalarında:
“Ukrayna bu işbirliğinin sürdürülmesinden yana. ABD'nin hakim sınıfı ve ABD hükümeti de bunu istiyor. İki ülke arasındaki ilişki, sadece Trump'la olan ilişkiden öte, ülkeyi kapsayan bir ilişki. Başkan Trump bundan sonra Ukrayna üzerinde -en azından alenen- baskı uygulamaya cesaret edemeyecektir. ... Bu nedenle Ukrayna politikası, Amerika'nın çıkarlarıyla aynı görüşte olan Ukrayna'yı desteklemeyi önemli sayanların ellerinde kalmaya devam edecek.”
ABD artık örnek değil
Tarihçi Anne Applebaum, Gazeta Wyborcza'daki makalesinde, ABD'nin hukukun üstünlüğü konusunda dünya çapındaki örnek rolünü artık tümüye kaybettiğini söylüyor:
“Neredeyse 30 yıldır gerek Batı'da gerekse Amerika'da adalet, mahkemeler ve demokrasiden söz edildi. Yargı atölyeleri ve hukuk devleti seminerleri için bol bol vakit ve para harcandı. Şimdiyse bunları eleştiren, bunlarla alay eden, yasaları kendi çıkarları doğrultusunda eğip büken otoriter yöneticilerin ve rüşvetçi siyasetçilerin haklı olduğu anlaşılıyor. Amerika artık örnek bir ülke değil. Hatta hukuk devleti açısından bakıldığında tam bir felaket. ABD başkanı, aylarca Ukraynalı mevkidaşını Sovyetler tarzı operasyonlara geri dönmeye, yargıyı siyasallaştırmaya ve savcılığa baskı yapmaya ikna etmeye çalıştı.”
Başkan lafı dolaştırıyor
İnternet portalı sarana.ua, Zelenskiy'in telefon görüşmesinde söylediklerini analiz ediyor:
“Zelenskiy'in Trump'ın her tezini benimseyip ayrıntılı bir şekilde yorum yapması dikkat çekiyor. Hem de tamamen onaylayan bir vurguyla. ... Zelenskiy bazen fazla nazik; neredeyse Trump'a dalkavukluk yapıyor ve görüştüğü kişinin [Trump'ın] her düşüncesini kabul ediyor, hatta Trump'ın 'muhteşem bir öğretmen' olduğunu bile söylüyor. ... Ama Zelenskiy'in Trump'a verdiği sözlerin çoğu gerçekleşmedi. ... Ve görünen o ki, Zelenskiy Trump'ın öğütlerini dinlemiş değil. ... 1 Eylül'de Polonya'da yapılacak buluşma belki de bu yüzden gerçekleşmedi ve belki de bu yüzden Zelenskiy henüz Washington'dan resmi bir davet almadı.”
Zelenskiy sussa iyi olacak
Polityka'ya göre Zelenskiy, bu olaydan zarar görmemek için çok dikkatli olmak zorunda:
“Tek derdi seçim olan Trump, ikinci kez göreve gelmek istiyor. Mücadele ettiği, uğruna fedakarlık yapmaya hazır olduğu, hatta gerekirse bir başka ülkenin müdahalesine razı olacağı tek şey bu. ... Ukrayna, şu Avrupa'daki güçsüz ülke umurunda mı hiç? ... Zelenskiy -Trump'ın aksine- tecrübeli bir oyuncu değil, bir acemi. Daha dün bir aktördü. Henüz seçim zaferinin şaşkınlığı içindeyken Trump'ın kendisini bizzat aramasını, büyük siyaseti etkileyebileceğinin emaresi olarak gördü ve onunla aynı düzeydeymiş gibi davrandı. Zelenskiy önemli insanların kendisine arka çıktığını düşünüyor ve diplomatik görüşme kurallarını bilmediği için hiç düşünmeden aklına geleni söylüyor. Trump'ı örnek aldığını, hem Amerika'nın hem de Amerikan Başkanının dostu olduğunu belirtiyor.”
Trump için Ukrayna diye bir yer yok
Ukraynalı gazeteci Aleksey Slomin, Echo Moskvy'le yaptığı bir söyleşide, ABD başkanının gözünde Ukrayna'nın çok önemli olmadığını söylüyor:
“Zelenskiy henüz taze bir cumhurbaşkanı. ... Ama yaptığı bir telefon görüşmesi yüzünden Başkan Trump'a karşı bir azil davası açılacak olursa dünya tarihine geçecek. ... Bence Trump'a kalsa Ukrayna meselesi çoktan unutulup giderdi, çünkü Trump'ın gözünde Ukrayna diye bir yer yok. O, Vladimir Putin'le ilgili bir konuda adının geçmesini tercih eder.”