Litvanya Çin'e karşı: Batı taraf tutacak mı?
Litvanya ile Çin arasında bir krizin ayak sesleri işitiliyor. Baltık cumhuriyetlerinden Litvanya, ağustos ayında Tayvan'ın Taiwanese Representative Office adı altında bir temsilcilik açmasına izin vermişti. Tayvan'ı resmi bir devlet olarak değil, kendi egemenlik alanı kabul eden Çin, bu adın resmi kullanımını reddettiği için ekonomik yaptırımlar uygulayarak ve büyükelçisini çekerek tepki verdi. Litvanya'nın tarafında kimler yer alacak?
Acilen desteğe ihtiyaç var
Vilnius'un şu sıralar güçlü partnerlere ihtiyacı var, diyor Lietuvos rytas:
“Litvanya, Çin'in darbeleri karşısında ancak ABD ve AB'nin Vilnius yönetimine açık destek vermesi durumunda kendini savunabilecektir. ABD başkanının güvenlik danışmanları ve diğer ABD'li memurlar, Washington yönetiminin, Pekin'le çekişmesinde Vilnius'un yanında durduğunu açıkladı ama perde arkasında da desteğe ihtiyaç var. ... AB'nin elinde de güçlü bir koz var, çünkü Pekin açısından bakıldığında, AB ile Çin arasındaki (ABD'nin de etkisiyle) sürekli duraksayan yatırım anlaşması son derece önemli. Ekonomimizin bir kısmı kayıplar yaşanacağından endişeli ve otoriter rejimleri eleştirenlerin başında yer almak isteyen Litvanya dış politikasını akılcı davranmamakla suçluyor. Giderek tırmanan bu memnuniyetsizliği durdurmak için diplomatlarımız, Batılı partnerlerinden destek almanın yolunu bulmalı.”
Çin'e karşı pasif duruş bize zarar verir
Postimees köşe yazarı Iverson Ng, Estonya hükümetinin de artık hangi tarafta yer aldığını belirlemesi gerektiğini düşünüyor:
“Estonya dış politikasının Çin karşısındaki umarsızlığı kaygı yaratıyor: Çin'in saldırgan tutumuna maruz kalan Litvanya'yla dayanışma gösterilmemesi, Çin'in Estonya'ya karşı benzer önlemleri almasına yeşil ışık yakıyor. Daha da kötüsü, Estonya hükümeti, Baltık cumhuriyetleri ve AB'nin kalanını bölmeye çalışan Pekin yönetimine karşı pasif tutumunu sürdürecek olursa, Estonya'daki sivil toplum ve iş dünyası da Çin'in yumuşak gücü karşısında daha da çaresiz kalacak.”
Washington hoşnut
Diplomatik kriz şimdiden etkisini göstermeye başladı, diyor Gazeta Wyborcza:
“Litvanya savunma bakanlığı salı günü tüketicilere, ülkede popüler olan Çin malı cep telefonlarını satın almamayı önerdi ve tüketicileri başka telefon markalarına geçmeye çağırdı. ... Çin, Tayvan adının uluslararası ilişkilerde resmi olarak geçmesine izin vermediği için, Vilnius'un ofisin adını Tayvan temsilciliğine çevirmesi, Pekin yönetimini telaşlandırmaya yetti de arttı bile. Washington ise bu durumdan epey hoşlanmış gibi. Biden'ın güvenlik danışmanı Jake Sullivan, geçtiğimiz hafta Litvanya Başbakanı Ingrida Šimonyte ile görüşerek Çin'in baskısı karşısında ABD'nin desteğini açıkladı.”