Pandora belgeleri: Vergiden kaçınma nasıl önlenir?
Pandora belgeleri bir kez daha şunu gösterdi: Siyasetçiler, oligarklar ve ünlüler bütün dünyada vergi cennetlerini gizli işleri için kullanıyor. Kapsamlı araştırmanın ortaya çıkardığı isimler arasında Çekya Başbakanı Babiš, Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy ve Büyük Britanya eski başbakanlarından Blair de yer alıyor. Köşe yazarlarına göre, yapılanlar kınansa da yakalananlara parmakla işaret etmek asıl meselenin dillendirilmesini engelliyor.
Maalesef AB'de bile tümüyle yasal
Polityka tek tek kişileri tartışmaktansa sistemde değişiklik talep ediyor:
“Araştırmada tanımlanan eylemler suç değil, tamamen yasal. Kamuoyunda yiyecekleri damga dışında suçlular cezasız kalacak. Ama böyle bir damga zenginlerin umurunda olmayacaktır, çünkü bunu görmezden gelecek güce sahipler. Sorun zaten onlar değil, bu tür işlemlere izin veren ekonomi ve vergi sistemi. Yani otokratların milyarlık servetleri yerine AB'nin Kıbrıs'ta neredeyse olmayan vergi sistemine ne dediğine ve bu duruma neden göz yumduğuna odaklanmak daha faydalı olacaktır.”
Devlet bütçe deliklerini yoksulların cebinden kapatıyor
El País bu tür işlemlerin halkın geri kalanı için ne anlama geldiğini açıklıyor:
“Vergi Adalet Ağı'nın (Tax Justice Network) verilerine göre, bir yılda kaçırılan vergi miktarı yaklaşık 370 milyar avroyu buluyor; bu da sosyal devletin vergi gelirlerinin büyük oranda azalması demek. ... Kaçırılan vergiler çoğunlukla katma değer vergisi miktarı artırılarak dengeleniyor. Buna gelişmiş bir vergi sistemi demek imkansız, zira tüketim vergisi, tasarruf yapamayan, gelirlerinin neredeyse tamamını geçinmek için harcayan düşük ücretlileri vuruyor.”
Ayaklanma şart
Público, vergi cennetlerine karşı ancak bütün dünya ayaklanırsa bir şeyler değişir, diyor:
“Para güçtür. Küresel finans sisteminin sunduğu kolaylıklardan ve vergi cennetlerinden nasiplenenlerle bunları engelleme gücüne sahip olanlar aynı kişiler olduğu sürece umutlanmak zor. Oysa çok basit önlemlerin bile yeterli olacağını biliyoruz. Mesela bu hukuk sistemi içinde faaliyet gösteren, ama gerçek faydalanıcıların listesini ve yönettikleri varlıkları yayınlamayan kurumların bankacılık lisansları iptal edilebilir. Küresel bir ayaklanma olmadan siyasetçilerin bu gelişmelere karşı tutum almayacağını bilmek zorundayız.”
Vergiden kaçınmak kurnazlık addediliyor
Araştırmalar Hollanda Maliye Bakanı Wopke Hoekstra'nın da bir vergi cennetinde parası olduğunu gösterdi. De Volkskrant'a göre, yasadışı olmamakla birlikte eleştirilmesi gereken bir durum:
“Güç ilişkileri söz konusuysa, resme daha geniş bir perspektiften bakmak daha da önemli. Mesela Hollanda'da neyin yasak olup neyin olmadığına kim karar veriyor? Neden anne babalar [çocuk parası konusunda yaşananlarda haksız] şüpheler yüzünden yetkililerin gazabına uğrarken, bazı vergi işlemleri yıllardır sadece kurnazlık olarak kabul ediliyor? Yasaların nasıl yapıldığının, nasıl yorumlandığının bir sonucu bu. Hoekstra gibilerinin yaptığı siyasetin bir sonucu. Bakan ilk tepkisinde herhangi bir suç işlemediğini söyledi. Sorun da bu zaten.”
Bilgi uçuranları ve gazetecileri koruyalım
Süddeutsche Zeitung'a göre, vergide yolsuzlukları ortaya çıkaranların başında maliye gelmiyor:
“Özgür basının araştırmaları vergiler konusunda başka bir alanda olmadığı denli belirleyici oldu. Çünkü basının sık sık şirket içi belgelerden oluşan geniş veri kaynaklarını ele geçirmesi vergi cennetlerindeki süper zenginlerin ve iktidar sahiplerinin yaptıklarını ortaya çıkarmanın tek etkin çaresi. Sızıntılara dayalı gazetecilik, siyasetin ve hukuki soruşturmaların yerini aldı. ... Demek ki [Almanya'daki] yeni hükümet açısından muhbirlerin ve gazetecilerin korunması en az yeni vergi sözleşmeleri kadar önemli olmak zorunda.”
Babiš'den de bu beklenirdi
Sme, Çekya Başbakanı Andrej Babiš'in -üstelik Çekya'da seçimlere bir hafta kala- ifşaatlarla başı dertte olan ünlüler kervanına katıldığını söylüyor:
“Babiš'in Çek vergi daireleri aracılığıyla Virjin Adaları'na yüz milyonlar 'aktarması' ne yandaşlarını ne de rakiplerini şaşırtacaktır. Her iki grup da Babiš'i çok iyi tanıyor. ... Hileli işlemlerin Çekya'daki seçimlere bir hafta kala ortaya çıkması tesadüf, ama çok olumlu bir tesadüf. Seçmenin güven talep eden siyasetçilerin nasıl insanlar olduğunu bilmeye hakkı var sonuçta.”
Resmi kurumlar medyayı örnek almalı
Le Soir'e göre, hükümetler de harekete geçene kadar medya bu tür ifşaatlarla baskıya devam etmeli:
“Devletler de, kabul edilmesi imkansız bu uygulamaları ifşa etmek için bir araya gelen ve görev üstlenen medyayı örnek almalı: Yani işbirliği yapıp çaba göstermek zorundalar. Avrupa devletleri de dahil olmak üzere, en düşük vergi oranları için rekabet edilen bir dünyada böyle bir işbirliği hayal mi? Kesinlikle evet. Ama siyasi irade ve uluslararası işbirliği olmadığı takdirde ifşa edilmesi gereken daha çok sızıntı yaşayacağımız da kesin.”
Küresel asgari vergi örneği
De Tijd, yayınlanan belgelerin siyasi iradeyi vergiden kaçınanlara karşı uluslararası düzenlemeler yapmak üzere harekete geçirmesini umuyor:
“Bu yıl yüzü aşkın ülke, çokuluslu şirketlere asgari bir vergi konması konusunda temel bir anlaşmaya vardı. Öte yandan sahte şirketlerin ve zenginlerin vergiden kaçınmasıyla mücadele edecek benzer bir girişim, siyaset gündeminde bu kadar ön sıralarda değil. Ancak sonuç getirecek tek çare, kapsamlı bir uluslararası tutum olacaktır. Buysa vergiden kaçınmaya karşı mücadeleyle sınırlı kalmayıp, organize suç, uyuşturucu kaçakçılığı ve ağır yolsuzluklarla mücadelede de etkili olabilir.”