Estonya Rus yurttaşların yerel seçimlerde oy kullanma haklarını ellerinden aldı
Estonya Parlamentosu, yapılan bir anayasa değişikliğiyle Rusların ve Avrupalı olmayan diğer yurttaşların yerel seçimlerde oy kullanma hakkını kaldırdı. Estonya’da yaklaşık 80 bin Rus yurttaş yaşıyor. Ülke basınından yorumcular, gelişmenin arka planına ve olası sonuçlarına ışık tutuyor.
Entegrasyona teşvik
Postimees çıkan karardan ötürü parlamentoyu övüyor:
“Vaziyet böyleyken hızlı hareket etmek gerekiyordu, çünkü paradoks gibi gözükse de Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı devlet yapımızı konsolide etmemiz için tarihi bir fırsat yarattı. Çok uzun sürmeyebilecek olan bu fırsatı uzun tartışmalara rağmen değerlendirebilmiş olmamız iyi. ... Estonya bağımsızlığını yeniden kazanalı 34 yıl oldu. Bu da Estoncayı ile Estonya geleneklerini öğrenmek ve vatandaşlık başvurusunda bulunmak için hayli uzun bir süre. Umarız parlamentonun kararı bunu henüz yapmamış olanları daha da teşvik eder.”
Ulusal çıkarlara ters
Sosyolog Andrus Ristkok, Maaleht’te Rus yurttaşların dışlanmasının Estonyalılara da zarar vereceğini belirtiyor:
“Gösterilen gerekçelerden biri de güvenlikle ilgili durum. Kimi bölgelerin toplumsal, ekonomik, kültürel ve doğal çıkarları artık yönetimce dikkate alınmazken, seçim yasasında yapılan değişiklikle devletin bağımsızlığı nasıl ve hangi araçlarla sağlanacak, bilinmiyor. ... Bu bölgelerin kültürüne ve doğasına, demografik sorunlarına kayıtsız kalınarak, Estonyalıların çıkarlarına doğrudan zarar verilmiş oluyor. Nihayetinde oralar da Estonya’nın parçası değil mi?”
Hep sopa olmaz, şeker de gerekir
Postimees’in Rusça baskısının genel yayın yönetmeni Sergei Metlev’in duruma dair analizi şöyle:
“Belli ki Estonya’daki siyasal hakikat değişiyor ve diğer kararlarla birlikte değerlendirildiğinde, Estonya’nın Rusya meselesinde ‘ya hep ya hiç’ stratejisine geçtiği anlaşılıyor. ... Öte yandan en büyük tehlike, Rusların zaten Estonya hakikatinin bir şekilde dışında yaşayan yaklaşık üçte birinin artık daha da bir şevkle protest tutum alma ve Estonyalıların endişelerine kulak tıkama ihtimali. ... Bu yakın gelecekte çok kötü bir şeylere dönüşür mü, henüz bilmiyoruz - ama en büyük risk de bu. ... O yüzden şimdi ve derhal pozitif bir programa ihtiyacımız var. Özgür bir toplumda mengenelere bel bağlanamaz.”
Cevap bekleyen zor sorular
Rusya sınırında bulunan ve nüfusunun yaklaşık yüzde 30'unun Rus olduğu Narva'nın belediye başkanı Katri Raik, Eesti Päevaleht'te duyduğu dehşeti şöyle dile getiriyor:
“Ülke ikiye bölünmüş halde: Siz Estonyalılar ve Estonyalıların güvenmediği biz Ruslar. ... Entegrasyon -bildiğimiz üzere- artık gerçekten başarısız oldu. Gücendirilenler Rus yurttaşlar değil -aslında bir yandan onlar da- anadili Rusça olan Estonyalı yurttaşlar. Narva'da yaşayan her bir yurttaşımızın çekirdek ya da geniş ailesinde Rus yurttaşlar ya da vatansız kişiler var. Kayınvalidem neden Estonya için uygun değil? Tüm hayatı boyunca burada yasalara uygun şekilde yaşamış ve çalışmış babam Estonya'ya neden uygun değil? ... Narva Belediye Başkanı'nın cevaplaması gereken sorular işte bunlar. Verecek bir cevabı olmasa bile.”