Kazakistan: Tokayev'le yeni bir başlangıç mı?
Kazakistan’daki ayaklanmaların bastırılması üzerinden birkaç gün geçmişken, eski hükümdar Nazarbayev nihayet sahneden çekilmiş gözüküyor. Cumhurbaşkanı Tokayev parlamentoda, oligarkların ve dolayısıyla Nazarbayev çevresinin gücünü kısıtlamak üzere yeni politikalar ilan etti. Yorumcular, Cumhurbaşkanı’nın koltuğunun ne kadar sağlam olduğunu tartışıyor.
Yoluna çıkan cezalandırılacak
Delfi, Tokayev'in gelecekte 'ulusun lideri' (Jelbasy) Nazarbayev olmadan da ülkeyi yönetebileceğine inanıyor:
“Kral öldü, yaşasın yeni kral! Kargaşadan önce Cumhurbaşkanı Tokayev resmi konuşmalarında Nazarbayev'in rolünü her zaman vurgulardı. Ancak ayaklanmalardan bu yana Nazarbayev'e dair hiçbir şey söylemedi. Görünüşe göre Tokayev mutlak kazanan olacak. Kazakistan'daki ayaklanmaların suçlularını bulmak üzere bir soruşturma komisyonu kurulması muhtemel. Şu an Tokayev için en büyük tehdit kim ise o suçlu ilan edilecek. Mevcut cumhurbaşkanı siyasi sorunlarını bu şekilde bertaraf edecek. Kendisini Nazarbayev'in çevresinden kurtarıyor ve Kazakistan'ı tek başına yönetmeyi başaracak.”
Nazarbayev klanıyla hesaplaşma
Radio Kommersant FM, yeni hükümdardan umutlu:
“Tokayev’in teşhisi dikkate değer: Kazakistan'ın ekonomik sistemi verimsiz, asli varlıklar bir grup oligarkın elinde ve Kazakistan Ulusal Bankası parayı bunlar arasında dağıtmaya yarayan bir araç vazifesi görüyor. Nazarbayev sayesinde bu insanlar uluslararası standartlarda bile zengin sayılırlar. ... Nazarbayev ve ailesi nerede olurlarsa olsunlar, Kazakistan’ın yönetiminde yerleri yok artık. Şu da önemli: Hem Rusya, hem Batı ve görüldüğü üzere Çin de buna rıza göstermiş durumda. ... Reformlar elbette kabulümüzdür, ancak bunları hayata geçirmek şüphesiz kolay olmayacak.”
Yağmurdan kaçarken doluya tutulmak
Rus siyaset bilimci Kirill Rogov 24tv.ua'da Cumhurbaşkanı'nın Nazarbayev klanından kurtuluşun bedelini Moskova'ya yeniden bağımlı kalarak ödediğini söylüyor:
“Tokayev'in eski hükümdarın vesayetinden kurtularak zafere ulaşmasına yardımcı olan şey, Kazak seçkinlerinin ve nüfusunun büyük bir çoğunluğunun onlara [Nazarbayev ailesine] duyduğu nefretti. Ancak selefleri gibi Tokayev de zaferini Moskova'ya borçlu. Nazarbayev, kendisini bu vesayetten büyük ölçüde kurtarmayı başarmıştı. Bu, Tokayev cumhurbaşkanlığının da temel vazifesi olacak. Antidemokratik iktidar değişiklikleri, eski Sovyetler Birliği coğrafyasındaki otoriter yönetim sistemlerine bağlı kurumların rolünü açıkça ortaya koyuyor. Ve bu kurumları 'aile' ve 'siloviki'ler [kolluk kuvvetleri] oluşturuyor.”
Tokayev Moskova'ya teslim oldu
Karar da Kazakistan Cumhurbaşkanı'nın kendine kötülük etmiş olabileceğinden endişe ediyor:
“Tokayev’in, ulusal -bahusus demokratik- imkânlarla çözülebilecek bir meseleyi Rus ordusuna havale ederek Moskova’ya borçlanırken ve Moskova’nın fitnelerine alan açarken hangi akla hizmet ettiğini anlayan beri gelsin. Kazakistan’da huzur ve güven ortamını tesis etmek için icabında kendi iktidarını feda etmeye hazır olması ... gerekirdi. İktidarını Rus ordusuna dayandırdığı anda o zaten kendi iktidarı olmaktan çıkar, Putin’in iktidarı olur. Umulur ki köprüden önceki son çıkış geçilmemiş olsun.”