Çekya ve Polonya Turów meselesinde uzlaşmaya vardı
Prag ve Varşova, her iki ülkenin Almanya’yla sınır bölgesinde yer alan Polonya'ya ait kömür madeni Turów konusunda uzun süredir devam eden anlaşmazlıklarını çözüme bağladı. Avrupa Adalet Divanı daha önce Çekya’nın Turów’daki madenin çevreye zarar verdiği yönündeki iddiasını kabul etmişti. Madendeki çalışmaların devamına ancak belirli koşullar altında izin verilecek. Polonya tazminat ödeyecek ve bunun karşılığında Çekya AB’deki davasını geri çekecek.
Prag'ın tutarlılığı sonuç verdi
Hospodářské noviny, Çek tarafının tutarlı duruşunu övüyor:
“Polonya, Çekya’nın yeraltı suyu kaybını önlemeyi vadetti ve 45 milyon avro tutarında bir tazminat ödemeyi kabul etti. ... Turów meselesiyle ilgili anlaşmazlıkta Polonya tarafının en baştan kaybetmiş olması aslında kendi kabahatiydi. Yıllar boyu Çekya’nın müzakere çabalarını görmezden gelmiş, sonrasında davaya iyi bir yanıt verememiş ve türlü vesilelerle Çek politikacılarını tuzağa düşürmeye çalışmıştı. Sonunda yapabildikleri tazminat bedelini 5 milyon avro düşürmek oldu. Fakat nihayetinde Avrupa Birliği’ne kat kat daha fazla para cezası ödemek zorunda kalıp kalmayacakları belirsiz.”
Bunu neden daha önce yapmadık?
Rzeczpospolita rahatlamış görünüyor:
“Polonya’nın ihraç ürünlerinin en büyük ikinci alıcısı ve 30 yıldır önemli rol oynasa da son zamanlarda ağırlığını yitirmiş olan Vişegrad Grubu’ndaki ortaklarından biriyle ilişkileri geren bu anlaşmazlığın geride bırakılması iyi oldu. Artık hesap verme zamanı. Şunu kendimize çok açık sormalıyız: Bu zokayı neden yutmak zorunda kaldık? Komşumuzun şikâyetlerini hak ettiği ciddiyetle ele almış olsaydık, Avrupa Adalet Divanı’ndaki bu dava açılmayacaktı.”
Çekler gibi hesap yapalım
Yorumcu Adam Grzeszak ikili anlaşmazlığın çözümünde başarıya ulaşıldığına henüz tam olarak inanmadığını yazıyor Polityka'da:
“Kulağa hoş gelse de gerçekten doğru mu acaba? Bundan şüpheliyim. Umalım ki [Başbakan Morawiecki tarafından] bir hesap hatası yapılmıyor olsun. Şimdilik Çeklerin şikayetlerini geri çekeceklerinin ve [Avrupa Adalet Divanı’nın günlük para cezası kararından sonra] ceza sayımının durdurulacağının garantisini vermiş gözüküyor. Ne zaman mı? İddia ettiğine göre hemen. Çekler ise parayı hesaplarında görecekleri zamana işaret etti. Güvenilirliğimizin ve Prag-Varşova hattındaki yeni ilişkilerin hali ortada. Birbirimizi kardeş gibi sevelim ama Çekler gibi hesap yapalım.”
Bölgedeki maden haydutluğu devam ediyor
Uzlaşmadan tam anlamıyla memnun olabilmek Deník’e göre de koşullara bağlı:
“Mesele, anlaşmanın bütünüyle işe yarayıp yaramayacağı. Bu ancak Polonya ve Polonyalı maden şirketi PGE, Çeklere Polonyalılarla aynı haklara sahip insanlar gibi davranmaya başlarsa mümkün olacak. Yani madenden kaynaklanan sorunları madden veya başka yollarla tazmin ederlerse. Kömür, maden bölgesindeki topraklara ve orada yaşayan insanlara mümkün olduğunca az zarar verilerek çıkarılırsa. Turów madeni yine de Çekya-Polonya-Almanya üçgeninin büyüleyici güzelliğinde işlenmiş bir suç olarak kalmaya devam edecek. Bu suçun işlenmesine son verecek olanlar ise sadece Polonyalılar.”