9 Mayıs anmaları ve Ukrayna savaşı
8 Mayıs’ta geleneksel olarak pek çok Avrupa ülkesi Nasyonal Sosyalizmden kurtuluşu ve İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesini anıyor. Rusya’da ise Sovyetler Birliği’nin Hitler Almanyası’na karşı kazandığı zafer, 9 Mayıs’taki “Zafer Günü’nde” Kızıl Meydan’da gerçekleştirilen büyük bir geçit töreniyle kutlanıyor. Ancak bu yılki kutlamalar, Putin’in kasten ve propaganda amacıyla bu tarihi günle ilişkilendirdiği Ukrayna’ya karşı savaşın gölgesinde geçiyor.
Baştan aşağı tarihsel bir çarpıtma
La Stampa, Kremlin’in tarihi araçsallaştırmasını eleştiriyor:
“Bayraklar ve çıkartmalar, afişler ve konserler, dönemin üniformalarını kuşanarak Z şeklinde yürüyen çocuklar, Ukrayna’daki ‘özel askeri operasyonun’ sembollerini taşıyan Paskalya pastaları ve sandviçleri, ulusal bir histerinin emareleri gibi. Üzerinde gülümseyen askerlerin bulunduğu ve ‘1945-2022’ yıllarının yazılı olduğu kartpostalların da gösterdiği üzere -Rusya’da adına Büyük Vatanseverlik Savaşı denilen ve Müttefiklerin rolü artık resmi düzeyde bile reddedilerek Ruslar ve Almanlar arasında bir savaş olarak tasvir edilen- İkinci Dünya Savaşı, Ukrayna’daki savaşla özdeşleştirilmiş durumda.”
Ukrayna'nın yeni kahraman şehirleri
Krytyka Polityczna, Ukrayna’daki savaş ve anmalar üzerine şunları yazıyor:
“9 Mayıs'ın arifesinde Ruslar, Moskova ve Mariupol’da düzenlenmesi planlanan geçit törenlerinin son provalarını yapıyor. Kiev’de ise Zafer Caddesi’nde bulunan Kahraman Şehirler Anıtı’nda Rus ve Belarus şehirlerine adanan levhalar kaldırıldı. Onların yerini Harkov, Herson, Çernigiv, Mıkolayiv, Volnovakha, Okhtyrka, Bucha, Irpin, Hostomel ve Mariupol aldı. Putin, Rus ordusu ve savaşı destekleyen Ruslar, Ukrayna’ya saldırarak tüm bu şehirleri yerle bir etti. Ülkeler yine de komşu kalacak. ... Ukraynalılar, fiziksel saldırılara karşı koyarak ve sembollerin hakimiyetine son vererek, şiddetin yarattığı kısır döngüden kurtulmaları için Rusların da kendilerine eşlik etmesi gereken uzun bir yolculuğun ilk adımını atıyor.”
Geçmiş savaşları geçmişte bırakmalı
2010-2015 yılları arasında bağımsız Rus televizyon kanalı Dozhd’un genel yayın yönetmenliğini yapan Mikhail Zygar, eski bayramın bugün anlamını artık tamamen yitirdiğini öne sürüyor:
“Ukrayna’daki savaş öylesine büyük bir utanç yarattı ki, Rus emperyalizmine son verilmesine yol açması kaçınılmaz. Böylelikle Rusya emperyal hırslarından kurtulurken, ‘dünyanın Nazizmden kurtarıcısı’ olma gururuyla da vedalaşacak. Ortada kutlanacak bir şey de kalmayacak ve iyi de olacak. Geçmişteki savaşları güncel siyasetin bir parçasıymış gibi görmek yerine, geçmişte bırakmalıyız.”
Berlin'de tartışmalı bir bayrak yasağı
Berlin'de yerel yönetim, 8 ve 9 Mayıs tarihlerinde çatışma çıkması endişesiyle tarihsel açıdan hassas noktalarda Rusya ve Ukrayna bayraklarının açılmasını yasakladı. Tygodnik Powszechny, kararın yanlış olduğu görüşünde:
“Ukraynalılar bunu protesto edince, İkinci Dünya Savaşı'nın Mayıs 1945'te sona ermesinin yıldönümünün 'Mayıs 2022'de olanlardan ayrı' anılmasının istendiği söylendi. Mesele şu ki, birini diğerinden ayıramayız. Hele ki Putin, politikasına meşruiyet kazandırmak için İkinci Dünya Savaşı'nı araçsallaştırdıktan sonra. Bunu yalnızca Ukrayna'ya karşı da yapmıyor: Putin'in aşağılık dünya görüşüne göre sırf Ukraynalılar değil, Rusya'ya karşı çıkan herkes 'Nazi'.”
Rusya mağduru oynuyor
İkinci Dünya Savaşı sonrasında Moskova'nın kontrolü altına giren bölgelerdeki halk için bugün kutlanacak çok az şey olduğunu söylüyor Göteborgs-Posten:
“Nazi Almanyası'nı yenen Sovyetler Birliği'ydi. Ancak Kızıl Ordu hiçbir ülkeyi özgürleştirmedi, acımasız bir zulmün yerine başkasını koydu. ... [Putin'in] Stalin gibi, Ukrayna'ya yönelik taarruz savaşı için bütün Rus halkını seferber etmeye karar vermesi gerçekten felaket olur. Bu, Rusya'nın -komünist olsun ya da olmasın- her daim mağdur olduğu ama asla fail olmadığı şeklindeki tamamen yanlış bir tasavvura hizmet eder ve Zafer Günü'nü gülünç bir trajediye dönüştürür.”
Diktatörün yeni elbisesi ne güzel!
Radio Europa Liberă, bu günün diktatörün gönlünü hoş tutmaya yönelik bir tertibe dönüşmesini bekliyor:
“9 Mayıs hem yerel halk için, hem de muhalefete korku salmak ve diktatörün gönlünü hoş tutmak için tasarlanmış bir gün. ... Ordu, yalan olduğu olay yerinde doğrulanmış büyüklüğünü gösterecek ve kullar da kimsenin ‘Kral çıplak’ demeye cesaret edemediği bir ortamda seslerini çıkarmadan güç gösterilerine tanıklık edecek.”
Putin elde ettiği başarılarını övecek
Corriere della Sera, pazartesi günü Moskova’dan gelebilecek olası mesajlara ilişkin tahmin yürütüyor:
“Başlarda 9 Mayıs’ta Vladimir Putin’in resmi bir savaş ilanıyla birlikte ‘genel seferberlik’ de ilan edeceği konuşuluyordu. Bu tez dün Kremlin’in kendisi ve bazı uzmanlar tarafından, Rusya Devlet Başkanı’nın kendi ülkesinde zafer ilan etmek için büyük bir seferberliğe ihtiyaç duymadığı gerekçesiyle reddedildi. Örneğin analist Dmitry Alperovich, Putin’in Ukrayna’nın askeri altyapısı ve Azov Taburu yok edilerek ve Donbass ile Kırım’daki Rusça konuşan nüfus korunarak Ukrayna’nın ‘silahlardan ve Nazilerden arındırıldığını’ iddia edebileceğini söylüyor.”
Sovyetler Birliği bayrağının artık yeni bir anlamı var
İletişim uzmanı Raul Rebane, ERR Online’da günümüzde yaygın olan pek çok sembolün artık neden kullanılmaması gerektiğini şöyle açıklıyor:
“Estonya’da, 9 Mayıs’ı İkinci Dünya Savaşı’ndaki zaferin sembolü olarak gören insanlar var. Kimileri hep yaptıkları gibi, bir gruba ait olduklarını göstermek ve etkinliklerde yer almak için kutlamak istiyor bu günü. ... Ancak Putin, Rusya için önem arz eden sembollerin anlamını değiştirdi. Hitler nasıl svastikayı [nasyonal sosyalistlerin gamalı hacı şeklinde] bir korku sembolü olarak sonsuza değin mahkûm ettiyse, Putin de Z harfini, [siyah ve turuncu çizgili] Aziz George kurdelasını ve Sovyetler Birliği bayrağını fetih sembollerine dönüştürdü. Bu semboller korku salıyorlar. Neden kendi evimizde korku içinde yaşayalım ki? Dolayısıyla geriye tek bir şey kalıyor: bu sembolleri artık kullanmamak. Beğenmeyen Putin’e şikâyet edebilir.”