Oder Nehri'nde balık ölümleri: Şimdi ne olacak?
Polonya ve Almanya'daki laboratuvarlarda su ve hayvan ölüleri üzerinde yapılan testler tüm hızıyla devam etmesine rağmen, Oder'deki toplu balık ölümlerine neyin neden olduğu hâlâ bilinmiyor. Basına göre yalnızca sınır nehrindeki ekosistem değil, Polonya-Almanya ilişkileri de uzun vadede zarar görecek.
Avrupa standardlarının burada geçerliliği yok
PiS yetkililerinin bu konuda verdiği tepkiler Almanya'da unutulmayacak, diyor Polityka:
“Yaşanan krizin Almanya'nın Polonya hükümetine olan güvensizliğini derinleştireceği izlenimi ediniliyor. Almanların da çıkarması gereken önemli bir ders var: Sınır bölgesinde bir kriz patlak verdiğinde ne karşı taraftan bilgi beklemeli ne de koordinasyona bel bağlamalı. Başından itibaren kendi işini kendin yapmalı. Zira başka komşularla yürütülen ilişkilerde iyi işleyen ve Avrupa'da standart olarak kabul edilen yöntemler, düşman zihniyetindeki siyasetçiler ve yetkililer söz konusu olduğunda işe yaramıyor.”
Brüksel'le çatışmak Varşova'yı zayıflatıyor
Gazeta Wyborcza, PiS'in çatışmacı politikalarının ters etki yaptığı görüşünde:
“Bu parti, tanımı gereği güçlülerin üstünlüğüne karşı bir siper vazifesi gören tüm kurumlarla bizi karşı karşıya getirmek istiyor. Oyunu kurallarına göre oynamak ve AB mekanizmalarını akıllıca kullanmak yerine, Avrupa Komisyonu'yla kavgaya tutuşuyor. Kaczyński, PiS'in mantığına uygun olarak, AB'nin yetkilerinin kısıtlanmasını isteyerek fiilen Almanya'nın lehine hareket ediyor. Sonuç olarak güçlü aktörlerin önüne hiçbir sınır konsun istenmiyor.”
PiS sistemi tepeden tırnağa kokuşmuş durumda
Polonya'daki sağ popülist iktidar partisi tam bir başarısızlık abidesi, diyor taz öfkeyle:
“Morawiecki iki üst düzey yetkiliyi görevden aldı. Ancak, parti tarafından yakın zamanda başka bir kârlı görevin teklif edileceğini bilen bu iki piyonu vermek neyi değiştirir ki? PiS sistemi tamamen kokuşmuş durumda. Yüz binlerce ölü balık ve PiS'li siyasetçilerin Polonyalıların yaşamına yönelik tehlikeler konusundaki inanılmaz umursamazlığı karşısında, seçmenlerin olan biteni idrak ederek 2023 sonbaharında PiS'i iktidardan indirmesini ve tek parti devletini yeniden işleyen bir demokrasiye dönüştürmesini umalım.”
Oder'e gömülen başka kariyerler de var
Rzeczpospolita’ya göre Polonya hükümeti yanılıyor olabilir:
“Hükümet, Oder’deki çevre felaketi sorununun yeniden yatışacağını ümit ediyor. Sonuçta şu anda tatildeyiz ve önümüzde uzun bir de hafta sonu var. Sonraki hafta ise Polonyalılar muhtemelen başka meselelerle uğraşıyor olacak. Ancak geçmişte kariyeri Oder’e gömülen bir başbakanımız olduğunu unutmayalım. Włodzimierz Cimoszewicz, tam 25 yıl önce yaşanan yüzyılın sel felaketinde yaptığı duygudaşlıktan ve hassasiyetten yoksun açıklamalarıyla büyük bir hasar almıştı.”
İşbirliği şart
Die Welt Varşova muhabiri Philipp Fritz, sorunu açıklığa kavuşturmak için şimdiye kadar doğru düzgün bir işbirliği yürütülmemesinin, Almanya-Polonya ilişkilerinin yalnızca hükümetler düzeyinde bozulmadığını gösterdiği görüşünde:
“Almanlar ve Polonyalılar arasında özellikle sınır bölgesinde, örneğin polislerle veya çevre yetkilileriyle yürütülen işbirliği, Oder'in her iki yakasında da sıklıkla övgüyle karşılanıyor - daha doğrusu karşılanıyordu. ... Federal Çevre Bakanlığı sözcüsü cuma günü yaptığı açıklamada, 'Böylesi durumlar için tasarlanan bu uyarı zincirinin işe yaramadığını gördük,' dedi. ... Bu endişe verici bir durum, zira Almanya ile Polonya arasındaki ilişkilerin iyi tutulması mutlak bir ihtiyaç. ... Müşterek sorunların yakın bir gelecekte azalması beklenmiyor.”
İkinci bir Çernobil vakası
Gazeta Wyborcza, felaketin uluslararası boyutuna dikkat çekiyor:
“Oder'deki çevre felaketi, uzmanlar tarafından ikinci bir Çernobil olarak değerlendiriliyor. Üstelik yalnızca yetkililer yurttaşları çok geç uyardığı için de değil. Oder'deki yaşamın yok olmasının sonuçları yıllarca, belki de on yıllarca hissedilecek. Bu aynı zamanda uluslararası da bir sorun, zira Almanya sınırı nehir yatağı boyunca uzanıyor ve bölgenin yakınlarında Avrupa açısından büyük öneme sahip milli parklar ve doğa koruma alanları bulunuyor. ”
Bir nehir can çekişiyor
Tygodnik Powszechny bir teselli bulmakta zorlanıyor:
“Felaketin faili bulunup mahkûm edilse ve sorunu aylardır görmezden gelen yetkililer görevden alınsa dahi çevreye verilen zarar geri döndürülemez boyutta. Bir nehrin yalnızca nehir yatağında akan sudan ibaret olmadığının, aynı zamanda bitki örtüsü, balıklar, böcekler veya kuşlardan da oluştuğunun ancak 21. yüzyılda farkına varabildik. ...Tüm bu unsurlar, nehir havzasının tüm sakinlerinin yaşamının bağlı olduğu karmaşık bir organizma meydana getiriyor. Bugün gördüğümüz görüntüler -ölü balıklar ve memeliler- nehrin gözyaşları değil, can çekişmesi. Oder'in düştüğü bu durumdan kurtulup toparlanması en az birkaç yıl alacak. Ağlamamız gerek.”
Yetkililer sorumluk almaktan kaçıyor
Gazeteci Anita Dimitruczuk, Gazeta Wyborcza'daki yazısında bir açıklama yapılmasını talep ediyor:
“Polonya'da çevre korumadan sorumlu kurum hangisi? Liste epey uzun: ulusal çevre koruma müfettişlikleri, çevre koruma baş müfettişi, çevre koruma bölge müdürleri, çevre koruma genel müdürü, orman idaresi, yerel yönetimler, Polonya Su Denetimi, İklim ve Çevre Bakanı, hatta kimi zaman polis ve savcılık. ... Bahse girerim hepsini listelemedim, atladıklarım beni affetsin. Oder Nehri'nde neden beş ton balığın öldüğünü ve bunun nehir için ne anlama geldiğini kim açıklayacak? Kimse bunu yapmaya istekli değil ne yazık ki.”