Büyük Britanya: Yeni bütçe planıyla krizden çıkılabilir mi?
Yüzde on birin üzerinde enflasyon, artan devlet borçları, uzun bir durgunluk beklentisi ve kısa süreli Truss döneminde ağır hasar görmüş bir kredi itibarı: Büyük Britanya Maliye Bakanı Jeremy Hunt, yeni bütçe planını bu koşullar altında sundu. 24 milyar sterlinlik vergi artışı ve 30 milyar sterlinlik tasarrufla, istikrarın yakalanması hedefleniyor.
İhtiyaç sahiplerine hedef odaklı yardımlar
Frankfurter Allgemeine Zeitung Londra muhabiri Philip Plickert, Hunt'ın doğru hamleyi yaptığı kanısında:
“Enerji ve diğer faturalarını nasıl ödeyeceklerini bilemeyen milyonlarca hanenin içinde bulunduğu acil durum göz önüne alındığında, Hunt'ın sosyal açıdan savunmasızları unutmayan 'duygudaşlık' dolu bir muhafazakârlık yayması doğru ve övgüye değer. Önceki hükümetin herkese eşit derecede paylaştırmayı planladığı son derece maliyetli enerji sübvansiyonları azaltılacak ve ihtiyaç sahipleri için daha hedef odaklı yardımlarda bulunulacak. Emekli maaşları ve sosyal yardımlar enflasyon oranında artırılacak. ... Hunt, en çok kazananları düşük kazananlardan daha fazla vergilendirecek. Böylece, İşçi Partisi'ne bütçeye muhalefet etmek için daha az alan kalacak.”
Sorumluluk sonraki hükümete havale ediliyor
The Economist, esaslı ve aynı zamanda da gerekli tedbirlerin ancak birkaç yıl içinde alınabilecek olmasını eleştiriyor:
“Gerçekten sancılar yaratacak kesintilerin ertelenmesi, Muhafazakârların bir sonraki seçimlere çok da kötü bir vaziyette girmemesini sağlayacak. Ve eğer ki kaybederlerse, İşçi Partisi vergileri artırmak ya da devlet harcamalarını kısmak gibi müşkül bir görevle karşı karşıya kalacak. Ancak bu öteleme, Büyük Britanya için iyi değil. Çünkü, borçların büyümeye devam edeceği ve İngiltere Merkez Bankası’nın enflasyonu kontrol altında almak için faizleri planlanandan daha çok yükseltmek zorunda kalacağı anlamına geliyor. ... ‘Muhafazakârlar olarak kendi borçlarımızın sorumluluğunu gelecek nesillerin omzuna yükleyemeyiz,’ dedi Maliye Bakanı Hunt. Ancak partisi, gelecek hükümetin omzuna yüklüyor. Bu da hemen hemen aynı kapıya çıkıyor.”
Büyüme stratejisi eksik
Financial Times’a göre bütçe planı gelecek için pek ümit vaat etmiyor:
“Her şeyden önce de büyümeyi artıracak bir strateji eksikliği söz konusu. 2025 itibarıyla devlet harcamalarını dondurma planı, daha önceki planlara nazaran önemli bir kesinti anlamına geldiği için ağır bedeller ödetecek. İşletme yatırımlarının nasıl artırılabileceğine dair [Maliye Bakanı tarafından] pek az izahat sunuldu. Bunlar halen düşük seviyede seyrettiğinden, verimlilikleri de bir hayli sınırlı. Hükümet, pasif durumdaki işgücünü çalışan nüfusa yeniden entegre etme konusundaki acil ihtiyacı kabullense de, pandemi öncesine kıyasla bugün daha da gerideyiz. Ancak yine bu bağlamda da alınması gereken somut tedbirler henüz ortada yok.”