Rusya: Rubledeki düşüş ne anlama geliyor?
Rus para birimi ciddi değer kaybı yaşıyor. Sene başında bir avro 76 ruble ederken, hafta başında 110 rubleye yükseldi. Pazartesi günü bir ABD doları, kısa süreliğine de olsa eşik değer kabul edilen 100 rubleyi aştı. Yorumcular, gelişmenin ülke için ne anlama geldiğini irdeliyor.
Putin muazzam baskı altında
La Stampa'ya göre Rus lider pek çok yönden köşeye sıkışmış durumda:
“Ruble cephesi, Rus savunma hattıyla hemen hemen eşzamanlı olarak çöküyor ve Vladimir Putin için kaynağı ilk olarak Ukrayna tanklarının saldırısına uğrayan cephenin mi yoksa ekonomik krizin mi tüketeceğiyle ilgili ikinci bir sorun yaratıyor. ... Ancak Rus lider ekonomik sorundan ziyade siyasi bir sorunla karşı karşıya: 'Her şey kontrol altında' söyleminde ısrar mı etmeli, yoksa haziran sonunda gerçekleştirdiği isyandan önce de Putin'den Rus ekonomisini ve toplumunu 'tamamen askerileştirmesini' isteyen Yevgeniy Prigojin gibi aşırı milliyetçilerin baskısına boyun mu eğmeli?”
Ruslar savaşın etkilerini hissediyor
Spotmedia, Rus halkı için sorunların giderek çoğaldığını gözlemliyor:
“Putin'e destek hâlâ güçlü kalmaya devam etse de yaşam kalitesindeki düşüş, devlet başkanından uzaklaşmaya ve Moskova rejimine karşı protestolara neden olabilir. ... Rusya'da hayat, savaş başladığından beri değişti ve hükümet yetkililerinin normallik görüntüsünü koruma çabalarına rağmen, değişmeyi sürdürüyor. Sansür, tutuklamalar, zorla askere almalar, insansız hava aracı saldırıları ve artan hayat pahalılığı, pek çok Rus'un ülkeyi terk etmesine neden oldu. Geride kalanlar ise ikili bir hayat sürüyor, konuşmaktan korkuyor ve günlerini hayatta kalma mücadelesi vererek geçiriyor.”
Düpedüz savaş ekonomisi
Durum Rus ekonomisi için olduğu kadar Vladimir Putin için de tam bir felaket, diyor Neue Zürcher Zeitung:
“Rusya’da ekonomi politikası ... artık savaşın bir uzantısından ibaret. Ülke, kendi ekonomik potansiyelini uzun süreler boyunca mahvedecek bir savaş ekonomisine doğru sürüklenip gidiyor. Kremlin’in hükümdarı Vladimir Putin, 2000 yılında 1990’ların ardından istikrarı sağlama ve Rusya’nın dünyadaki saygınlığını artırma vaadiyle göreve gelmişti. Niyeti gerçekten buyduysa, koca bir başarısızlığa uğradı demektir. Çünkü uluslararası prestijin ve izzetinefsin asıl kıstası döviz kurudur.”
Kara altın kötü parayla takas ediliyor
Ekonomist Igor Lipsiz, The Insider'da Rusya'nın petrolünü daha kötü koşullar altında satmak zorunda kaldığı analizinde bulunuyor:
“Döviz akışı iki nedenden dolayı azaldı: düşük petrol fiyatları ve döviz gelirlerinin kalitesinin kötüleşmesi. Geleneksel kanalların kesintiye uğramasının sonucu olarak, petrol ve doğalgaz ihracatının büyük bir kısmı konvertibilitesi sorunlu para birimleriyle ödeme gerçekleştiren Hindistan ve Çin'e yapılıyor (bilhassa da Hindistan'a). Rusya, Hindistan'a petrol tedarik etmeye devam ediyor ve hatta tedarikini arttırıyor, ancak ödemeyi çoğunlukla rupi cinsinden alıyor. Eldeki rupiler, döviz piyasasına sunulamadıkları veya takas edilemedikleri için söz konusu rupi rezervleriyle ne yapılacağı belirsizliğini hâlâ koruyor.”
Bir korku sarmalı tehdidiyle karşı karşıya
Polityka, Rus ekonomisi üzerinde kara bulutlar dolaşıyor, diyor:
“Devlet döviz kurunu istikrara kavuşturamazsa, psikolojik etki bir korku sarmalını tetikleyebilir ve finans kurumlarına olan güveni zayıflatabilir. Enflasyonun yükselmesi ve rublenin değer kaybetmesi korkusuyla, insanlar örneğin elektronik ev aletleri, otomobil ve ev satın almaya yönelir. Ancak bu gibi durumlarda genellikle kısa bir sürenin ardından tüketimde sert düşüş gözlemlenir.”
Gerçek artık gün yüzüne çıkıyor
Corriere della Sera, yaptırımların etkisini bariz şekilde gösterdiğini söylüyor:
“Şu saatlerde bunu açıkça görmek mümkün: Rusya Merkez Bankası, aylardır süregelen ancak şimdi hız kazanan rubledeki düşüşü yavaşlatmak için bugün olağanüstü toplanıyor. ... Fakat alınacak acil önlemler, siyasi düzeydeki sıkıntıları ve neredeyse tamamen savaşın finansmanına adanmış bir ekonominin yapısal sorunlarını gizlemeye yetmeyecek.”
Ülkenin dizginleri hâlâ Kremlin'in elinde
BBC’ye göre bunun Rusya içindeki sonuçları sınırlı:
“Rusya daha önce de böyle bir durumda kalmıştı. Ukrayna’ya yönelik geniş çaplı saldırı başladıktan sonra ruble sert düşmüş, ancak sonra toparlamıştı. ... Rusya’ya panik hâkim değil. Banka önlerinde kuyruklar yok. 18 aydır süren savaş ve izolasyonun ardından, Ruslar kötü haberlere alıştı. Dünyanın en çok yaptırım uygulanan ülkesinde yaşıyorlar. ... Batı’daki pek çoklarının beklentisinin aksine, ekonomi çökmedi. Kremlin, ülkeyi tamamen kontrol altında tutmaya yetecek kaynaklara hâlâ sahip.”
İzole edilmiş kaleyi güçlendiriyor
Muhalif siyasetçi Elvira Vichareva, Echo tarafından alıntılanan bir Telegram gönderisinde rubledeki değer kaybının neden Kremlin'in işine yaradığını şöyle açıklıyor:
“İlki, daha fazla sözleşmeli ve paralı asker istihdam edilmesine olanak sağlıyor. Zira askerlere ruble cinsinden ödeme yapılıyor. Ve devlet artık çok daha fazla rubleye sahip. İkincisi, Rus göçmenler için darbe anlamına geliyor. Rusya'dan para kazanıp ülke dışında yaşamayı bir deneyin bakalım. Herkes geri dönüyor - ve sonra gelsin hemen ikinci seferberlik dalgası. Üçüncüsü de Rusların Avrupa'dan ve dünyadan izole edilmesini kolaylaştırıyor. İnsanlar artık tatile gitmiyor ya da 'dost olmayan ülkelerde' hayatın nasıl olduğunu göremiyor. Kuşatılmış kalenin duvarları ruble kuruyla güçlendiriliyor. ”
Kremlin ülkeye para yağdırıyor
Video blog yazarı Maxim Katz, Echo tarafından alıntılanan paylaşımında devletin artan harcamalarına değiniyor:
“Bütçe harcamaları inanılmaz rakamlara ulaştı; devlet sanayi üretimiyle ilgilenmek, pek çok bileşen ve tesisin yanı sıra İran’dan insansız hava araçları, Kuzey Kore’den de mermi satın almak zorunda. ... Savunma mevzilerinin inşasına para harcaması, ithal ikameye yatırım yapması, yani kısaca her şey için bitmek bilmeyen ödemeler yapması gerekiyor. Devlet halihazırda yegâne yatırımcı konumunda ve ekonomiye ruble pompalıyor.”
Her şey yolunda
Finansal analist Alexander Dzhioev, Kremlin yanlısı İzvestiya'da şunları yazıyor:
“Piyasa katılımcılarının son yaşananlara verdiği tepkiler, makroekonomik koşullara bakıldığında aşırı duygusal görünüyor. Rublenin bugünkü reel efektif kuru, çeşitli ülkelerdeki fiyat seviyeleri dikkate alındığında 2021 ile karşılaştırılabilir bir noktada. Dolayısıyla, ulusal para biriminin değeri tarihsel olarak makul seviyelere yakın denebilir. Öte yandan, sıkı merkez bankası politikası ve ithalat talebindeki azalmanın yol açabileceği fiyat artışları karşısında, rublenin daha da değer kaybetmesi için pek neden yok.”