ABD: McCarthy görevden alındı, peki şimdi ne olacak?
Temsilciler Meclisi Başkanı Kevin McCarthy’nin azledilmesi sonrasında, ABD’de Kongre kilitlenmiş durumda. Hükümetin olağan bütçesi, yeni bir başkan seçilinceye kadar karara bağlanamayacak. McCarthy yeniden aday olmak istemezken, yerine eski Başkan Donald Trump’ın geçebileceği konuşuluyor. Yorumcular endişeli gözüküyor.
Asıl mesele kaos çıkarmak
Ilta-Sanomat, ülke idaresini felç edenler bunun acısını kendileri de hissedecek, diyor:
“Ne ekerseniz onu biçersiniz. Bu deyim, ABD Temsilciler Meclisi'nin başkansız ve tam bir kaos içindeki durumunu mükemmel biçimde özetliyor. Kongre üyesi Cumhuriyetçi Matt Gaetz'in taahhüt ettiği de tam olarak buydu. Washington'daki 'bataklığı' kurutacak, başka bir ifadeyle siyasi seçkinleri sarsacaktı. Gaetz'in kullandığı yöntemler kaos ve bölünme. ... Federal yönetim bütçe anlaşmazlıklarıyla bloke olursa, bundan Matt Gaetz'in Florida'daki seçmenleri zarar görecek. Zira bu bölge çok sayıda gaziye ev sahipliği yapıyor ve bu insanların sosyal hakları eyalet tarafından sağlanıyor. Dolayısıyla, Gaetz'in seçmenleri aslında kendi bindikleri dalı da kesmiş oluyor. Ama nihayetinde tam da arzu edilen kaos yaşanıyor.”
Ortada buluşmak gerek
Berlingkse’ye göre her iki partideki ılımlı güçler artık işbirliğine gitmeli:
“ABD’deki gibi aşırı kutuplaşmış siyasi iklimlerde büyük koalisyon deneyinin ardında yatan kimi fikirler hayli mantıklı. ... Bu yüzden de Demokratlar yüzünü sağa dönmeli ve Temsilciler Meclisi'ne yeni bir başkan bulma sürecine katkı sunmayı önermeli. Bu, solun da tavizler vermesini gerektirecektir. Bunlardan en barizi de Ukrayna’ya yardımların kesilmemesi ve kamu hizmetlerinin durdurulmaması karşılığında sınır kontrollerine daha çok fon ayrılmasına rıza göstermek olabilir.”
Kaos dalgası küresel boyut kazanabilir
Jutarnji list, yaşanan kaosun ülke sınırlarının da ötesine yayılmasından korkuyor:
“McCarthy’nin azledilmesi sonrasında ABD siyasetinin vaziyetini tarif etmek için kaos terimini kullanırsak abartmış sayılmayız. Bütün medya kuruluşlarının yanı sıra bizzat Amerikalı siyasetçiler de bu kelimeyi kullanıyor. ... Hatta Washington Post, Cumhuriyetçiler yüzünden devletin yalnızca kamu hizmetlerini durdurmakla kalmayıp, temerrüdün eşiğine yani kamu borçlarını ödeyemeyecek hale gelebileceğini de öne sürüyor. İşte bu olursa, kaos bütün gezegeni sarabilir.”
Parlamentonun zayıflaması Trump'ın çıkarına
Le Temps, Trump’ın Cumhuriyetçilerin bölünmüşlüğünden istifade etmeyi bildiği kanaatinde:
“Donald Trump, ateşe körükle gittikten sonra şimdi de Cumhuriyetçiler içindeki kavgadan endişe ediyor gibi yapıyor. Ama aslında kendini kaostan kurtaran adam olarak gösteren kundakçı itfaiye şefinden başka bir şey değil. Beyaz Saray’a dönerse başkanlık yetkilerini güçlendireceği hakikatini artık çok da gizlemiyor. Böyle kaygı verici bir niyeti varken, önemli bir dengeleyici güç olan Kongre’nin zayıflaması onun için pek de kötü bir haber değil.”
Kiev'e destek askıda
Voice of America Ukrayna Servisi’nden Ostap Yarysh, Facebook sayfasında McCarthy’nin görevden alınmasının Ukrayna için büyük anlam taşıdığını yazıyor:
“Peki bunun Ukrayna için anlamı ne? Şu anda Kiev’e yeni fonlar gönderilmesi meselesi süresiz rafa kalkmış durumda. Temsilciler Meclisi’ne yeni bir başkan seçilmesi gerekiyor. O seçilene kadar da üyeler başka acil konuları karara bağlayamayacak. Ukrayna’ya desteğin sürmesi bu yeni başkanın kim olacağına mı bağlı? Evet. Çünkü yasamaya dair öncelikleri belirleyen, nelerin oylanacağına ve genel olarak nasıl bir politika izleneceğine karar veren Temsilciler Meclisi’nin başkanıdır.”
Mevzubahis kontrolün kimde olduğu
Yeni Şafak’a göre, sağ kanat muhtemelen niyetlerini gerçekleştiremeyecek olsa da en azından partinin kontrolünü ellerinde tuttukları sinyalini vermek istiyor:
“Önümüzdeki bir buçuk ay süresince ... bir bütçe geçirmek için görüşmeler devam edecek ve muhtemelen son dakikaya kadar uzlaşma sağlamak mümkün olmayacak. Bu sürecin sonunu beklemeyerek görece erken davranan Gaetz’in başarısız olma ihtimali yüksek. Ancak partinin aşırı sağ kanadının bazı üyelerinin McCarthy’ye ‘ya bizim tarafımızdasın ya da hainsin’ mesajını vererek parti gündemini kontrol etmek istedikleri açık.”
Tam bir çılgınlık
Kardeş katli gibi, diyor La Repubblica:
“Tam da karşı saldırının en kritik aşamasında, başta Ukrayna’ya yönelik askeri yardım olmak üzere hükümetin finansmanına ilişkin bütçe tasarısının geçmesi gerektiği bir zamanda, ABD’nin bir Temsilciler Meclisi başkanı yok; çünkü aşırılık yanlıları ve Trumpçılardan müteşekkil küçük bir Cumhuriyetçi azınlık dün kendi partilerinin Temsilciler Meclisi başkanını koltuğundan etmekten yana oy kullandı. ... Eskinin başkanı, şimdinin de Beyaz Saray adayının hegemonyasının yalnızca ABD’yi değil, kendi cephelerini de nasıl böldüğünü gösteren kardeş katli gibi bir iç kavga bu. ... Vaktinde Lincoln’ün liderlik ettiği partiyi saran çılgınlık, Putin ve Şi gibi otokratların önünü açıyor.”
Sistemli bir sabotaj
De Volkskrant’a göre aşırılıkçılar ülkeyi yine kaosa sürüklüyor:
“Başkanın görevinden alınması neticesinde Temsilciler Meclisi’nde tekrar bir liderlik kavgası kopuyor. McCarthy’nin bulunduğu makama geçebilmesi için ocakta eşi görülmemiş bir şekilde 15 tur oylama yapılması gerekmişti: Cumhuriyetçi Parti’deki bölünmenin ve radikal sağcıların gündelik siyaseti apaçık sabote etmek istediğinin göstergesiydi bu. Donald Trump geçen haftalarda nasıl da gaza getiriyordu onları: ‘Unless you get everything, shut it down!’ (Her şeyi ele geçiremiyorsanız, kapatın gitsin!) diyordu. Salı günüyse sosyal medyada sanki hiçbir şey olmamış gibi yaptı. ‘Cumhuriyetçiler niye hep birbirlerini yiyor?’ diye sordu tuhaf bir şekilde. ‘Neden ülkemizi kırıp geçirecek radikal solcu Demokratlarla mücadele etmiyorlar?’”
Tek derdi kendini parlatmak
De Standaard, Gaetz’in izlediği politikadaki çelişkilere işaret ediyor:
“Vergileri düşürmeye, devlet aygıtını da küçültmeye çalışmak Cumhuriyetçiler için bir gelenektir. Fakat Gaetz, seçmenlerine kendi Cumhuriyetçilerinin de neredeyse Demokratlar kadar müsrif olduğunu anlatmayı seviyor. ... İroni şu ki, Gaetz devlet bütçesindeki açığın kontrolden çıkmasına çok öfkelendi; oysa Donald Trump’ın başkanlığı döneminde en hızlı artan şey tam da buydu. Gaetz buna rağmen sözcü olarak Trump’tan yana oy kullanmıştı. ... Bu da Gaetz’in aslında isabetli bilançolardan ziyade bir şeyleri sabote etmenin ve kendini parlatmanın peşinde olduğunu gösteriyor.”