Sırbistan: Vučić'in partisi kazandı, muhalefet protestoda
Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić’in milliyetçi SNS partisi, oyların neredeyse tamamı sayılmışken Sırbistan’daki erken seçimi yüzde 47 oyla açık ara önde götürüyor. Yüzde 23’le ikinci sırayı alan liberal Şiddete Karşı Sırbistan ittifakı (SPN) ve seçim gözlemcileri, hükümeti seçimlerde büyük manipülasyonlar yapmakla suçladı. SPN halkı protesto etmeye çağırırken, Avrupa basını da seçim sonuçlarını değerlendirmeye devam ediyor.
Özgür ve demokratik bir seçim değildi
Kleine Zeitung, Sırbistan'ın AB'den giderek uzaklaştığı kanaatinde:
“Son Sırbistan seçimlerinin -bilhassa da Belgrad'da- yine demokratik, adil ve özgür bir oylamayla pek alakası yoktu. Şaşırtıcı olan seçim manipülasyonunun kendisi değil, bunun hiç görülmemiş bir küstahlıkla yapılması ve hatta makam sahiplerince meşrulaştırılmasıydı. ... Sırbistan, hukukun üstünlüğünün ve demokrasinin koşullarından giderek uzaklaşıyor: Bu aday ülke, uzun yolculuğunda AB'ye uyum hedefini git gide gözden kaçırıyor.”
Muhalefet birlik içinde olmalı
Süddeutsche Zeitung, Vučić muhaliflerinin salt dikkat çekici bir başarıdan fazlasını elde ettiği görüşünde:
“Vučić rejimine karşı aylardır sürekli protestolar düzenlemekle kalmadılar, seçimlere sonunda ortak bir listeyle de katılabildiler. ... Büyük bir manipülasyon yapılmasaydı, muhalefet başkent Belgrad’da kazanabilirdi. ... Düne kadar hep parçalanmış haldeki muhalefet için asıl zor zamanlar yeni başlıyor: Sırf ayakta kalmak için değil, Belgrad dışında da örgütlenmek ve faaliyetleri için gereken parayı toplamak için birlik olmaya ihtiyaçları var.”
Aynı Macaristan'daki adaletsizlik
Népszava, tıpkı Macaristan'da olduğu gibi Sırbistan'da da hükümete karşı aday çıkarmanın beyhudeliğinden yakınıyor:
“Muhalefet erken seçim çağrısında bulundu, ama seçim koşullarının değişmesi için kampanya yürütmeyerek büyük bir hata yaptı. ... Sisteme karşı hiçbir şanslarının olmadığını, ellerinde hiçbir aracın bulunmadığını, [iktidar partisinin] medya hâkimiyetinin aşılmaz bir engel teşkil ettiğini ve ayrıca SNS'nin 'bizden olmayan bize karşıdır' ilkesine dayalı bir tür tarikata dönüştüğünü pek çoğu ancak seçimden sonra idrak etti. Vučić Sırbistan'da, dostu Orbán'ın Macaristan'da kurduğuna benzer bir sistem yarattı.”
İyi ilişkiler güçlendirildi
Hükümet yanlısı Magyar Nemzet, güney komşusundaki seçim sonuçlarından memnun:
“Balkanlar'da istikrar, AB'nin olduğu kadar bizim de çıkarımıza ve Viktor Orbán bunun, yani Sırp-Macar işbirliğinin temelini inşa etmek için hayli çaba sarf etti. Partisi seçimden bir kez daha zaferle çıkan Aleksandar Vučić Macarları rakip değil, müttefik olarak görüyor. ... Bu her iki taraf için de tarihi bir gelişme.”
Moskova meyli sadece görünüşte
Novaya Gazeta Europe’a göre Sırbistan Batı rotasında ilerlemeyi sürdürecek:
“Hükümetin kontrolü Vučić’te olacak ve o da bir yandan sert milliyetçi söylemin arkasına saklanırken diğer yandan Batı’yla yavaş da olsa yakınlaşma politikası izlemeye devam edecek. Belgrad’ın Kremlin’le ilişkileri de büyük ölçüde değişmeyecek. Ukrayna’da savaş çıktığından beri ‘Rusya meselesi’ Sırbistan ekonomisi ve dış politikası için önemini giderek yitirmeye başladı. Vučić’in söylem düzeyinde de olsa Moskova’yla dayanışma sergilemeye çalışması ve Batı’nın yaptırımlarına yalnızca seçmenlerinin milliyetçi kesimince kabul edildiği ölçüde katılmasıyla bu eğilim sürecektir.”
Muhalefet açısından tam bir fiyasko
Vreme, seçimin Vučić karşıtı muhalefet için sonuçlarını analiz ediyor:
“Vučić’in aldığı sonuç doğruysa, demokratik ve Avrupa yanlısı muhalefet göreli başarısına rağmen fiyaskoya uğramış demektir. Seçimlerden önce neredelerse şimdi de hemen hemen aynı noktadalar. ... Şiddete Karşı Sırbistan, SNS'nin seçim sonucunu kabul etmiyor. Seçim sahtekârlıkları suçlamalarına ilaveten, suç duyurusunda bulunacaklarını ve resmi seçim komisyonlarına itiraz edeceklerini duyurdular. Peki bunun onlara ne faydası olacak? Başvurdukları resmi makamlarda da duvara toslarlarsa ne yapacaklar? Sırbistan yeniden siyasi krize mi sürükleniyor yoksa son gösterisini sergileyen bir muhalif siyasetçi nesli mi var karşımızda?”
Herkesle ayrı oynuyor
Corriere della Sera, Sırbistan’ın cambazlıklarını etkileyici buluyor:
“Halktaki büyüyen hoşnutsuzluk bir yana, Vučić hâlâ uluslararası arenada Kosova’yla ilişkileri ve Belgrad’ın Rusya ve AB arasındaki diplomatik cambazlıklarını idare edebilecek yegâne güvenilir lider olarak görülüyor. ... Ancak Sırbistan’ın bu riskli denge oyunu giderek karmaşık hale gelebilir: Avrupa’ya entegrasyonu kayıtsız destekleyen komşu Bosna, Arnavutluk ve Kuzey Makedonya hükümetlerinin aksine, Belgrad -ki kendisi de 2012’den beri aday ülke- enerjide bağımlı olduğu kardeş ülkesiyle ilişkilerini kötüleştirmemek adına Moskova’ya karşı yaptırımlara katılmadı.”