İran'da helikopter kazası: Cumhurbaşkanı Reisi öldü
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ile birlikte bir helikopter kazasında hayatını kaybetti. İçinde bulundukları 40 yıllık helikopterin ülkenin kuzeyindeki dağlık bir bölgede kötü hava koşulları nedeniyle düştüğü açıklandı. Cumhurbaşkanı'nın ölümünün İslam Cumhuriyeti'ndeki siyasal sistem üzerinde etkisi olur mu?
Rejim sallanıyor
Jeopolitik uzmanı Lucio Caracciolo, La Repubblica’da Reisi’nin hayatını kaybettiği kazaya yönelik İran’dan gelen sevinç dolu tepkilerin, İslam Cumhuriyeti’nin bir ayağının çukurda olduğunu gösterdiğini yazıyor:
“İran devletinin resmi liderinin, kötü hava koşullarında Nuh Nebi’den kalma bir hava aracına binmesi, Reisi’nin rejim açısından ne denli mütevazı bir anlam taşıdığını teyit ediyor. Öte yandan, gençlik yıllarında Şah destekçilerine ve türlü muhaliflere uyguladığı kanlı baskılarıyla meşhur Reisi’nin ölümü dolayısıyla Tahran ve İran’daki başka şehirlerde gerçekleştirilen pek de özel sayılamayacak kutlamalar, rejimin meşruiyetinin sallantıda olduğunu bizlere gösteriyor.”
Diktatörlükler değişimden nefret eder
Libération, rejim krizde olsa da çökme tehlikesiyle karşı karşıya değil, diyor:
“İbrahim Reisi, sertlik yanlılarının en serti olarak görülüyordu ve lakabı 'Tahran Kasabı'ydı. Başörtülerinden kurtulmak isteyen kadınlara ve onları destekleyen erkeklere karşı baskıyı artırmıştı. Ama daha da önemlisi, dini lider Ali Hamaney'in halefi olması planlanıyordu. İran'ın teokratik rejimi üç kilitli bir sisteme sahip ve önemli bir dişlinin çökmesi tüm sistemi yıkmaya yetmez. Ancak diktatörlükler değişimden nefret eder ve yalnızca durağan zamanlarda gelişirler. Mollalar kendilerini hızla yeniden organize ederken, halkın rejime duyduğu öfke için için yanmaya devam ediyor.”
Ufukta değişim yok
İran şimdi daha da radikalleşebilir, diye uyarıyor La Libre Belgique:
“Ölümü, İran yönetiminin rotasını pek değiştirmez. Aksine, güvenlik tedbirlerinin daha da sıkılaştırılması ve [İslam Devrim Muhafızları Ordusu] Pasdaran’ın kontrolünü pekiştirmesi için fırsat doğurabilir. ... Yas süreci ve resmi cenaze töreni bittikten sonra, mart ayındaki genel seçimlerde olduğu gibi cumhurbaşkanlığı seçimlerinin de rejimin şahinlerinin açık zaferiyle sonuçlanması muhtemel. Bu da İranlılar ile yönetim arasındaki halihazırda devasa olan uçurumu daha da derinleştirecektir.”
Yeni bir denge kurmak gerekecek
Reisi’nin ani ölümünün İran’daki siyasal sistemi harekete geçirdiğini söyleyen Habertürk, bunun komşu ülkeleri de etkileyeceği kanaatinde:
“Kuvvetle muhtemel helikopterin düşmesi, daha çok iç dengelere yönelik olarak tartışılmaya başlanacak. ... İran’ın gerçek karar vericileri Hamaney sonrasını planlarken, şimdi önlerindeki acil gündem, ülkenin yeni cumhurbaşkanını seçmek. Ülkenin nükleer süreçlerinden, bölgesel gelişmelere kadar pek çok dinamiği de dikkate almak zorundalar. Peki nasıl bir siyasi profil bekliyor bizi? Bunların hepsi Türkiye’yi ve bölgemizi yakından ilgilendiriyor.”