Baltık ülkeleri savunmaya daha fazla yatırım yapabilir mi?
Baltık devletleri, Rusya’ya yakınlıkları dolayısıyla savunma kapasitelerini güçlendirme niyetindeler. Estonya silahlı kuvvetlerini modernleştirmeye yatırım yaparken, Letonya askeri altyapısını genişletmeye çalışıyor ve kadınlara zorunlu askerlik hizmeti getirilmesini tartışıyor. Litvanya ise savunma harcamalarının toplam ekonomik faaliyetlerdeki payını yüzde üçün üzerine çıkarmak istiyor. Basında farklı tepkiler var.
Litvanya'nın daha fazlasını yapması şart
Hristiyan muhafazakâr düşünce kuruluşu Institute of European Right (IER) direktörü Teodoras Žukas, Valstybė'de Litvanya devletine yönelik gerçek tehlikelere işaret ediyor:
“Artık ülke savunmasını ciddiye almanın zamanı geldi. ... Litvanya, önümüzdeki yıllarda savunma kabiliyetlerini köklü bir şekilde dönüştürme ve bunları daha yüksek ve kapsamlı bir seviyeye çıkarma gibi büyük bir zorlukla karşı karşıya kalacak. Bunun için Litvanya'nın silahlı kuvvetlerini güçlendirmesi, etkili bir savunma modeli geliştirmesi, NATO ile işbirliğini artırması ve komşu devletlerle daha yakın işbirliğine gitmesi gerekecek. Uzmanlar, NATO'nun doğu kanadında savaş riskinin hâlâ yüksek olduğu konusunda hemfikir. Rusya silahlanmaya devam ederken, Belarus da bir tehdit olmayı sürdürüyor.”
Silahlanmaya kafayı takmışlar
Siyaset bilimci Kęstutis Girnius, Delfi’de bu kadarının da fazla olduğunu yazıyor:
“Litvanyalı siyasetçiler silahlara kafayı takmışlar, belki rüyalarında bile görüyorlardır. Düşman orduları Litvanya’ya doğru ilerliyor ve dolayısıyla her şeyi savunmaya ayırmak gerekiyor gibi davranıyorlar. Bir yandan da Litvanya’nın müreffeh bir sosyal devlet, ikinci bir Lüksemburg olduğunu ve yurttaşların ihtiyaçlarının ilave kaynaklara ihtiyaç duyulmadan kolaylıkla karşılandığını sanıyorlar. Bu yüzden de silah en büyük öncelikleri - silah, silah her şeyin üzerinde.”
Bir yerlerden kısılmak zorunda
Neatkarigā, şu anda 2025 devlet bütçesinin müzakere edildiği Letonya'daki durumu mercek altına alıyor:
“Hükumetin öncelikleri halihazırda belirlenmiş durumda: ulusal güvenlik ve savunma. Ve bu öncelikte herhangi bir sapma olması beklenmiyor. ... Ancak 'mali hareket alanı' sınırlıysa, doğal olarak bir sonraki adım belirlenir: Kaynakların kullanımında tasarruf edilmesi gerekir. Bunun alternatifi ise daha fazla vergi toplamaktır. ... Vienotība [en büyük koalisyon partisi] ve seleflerinin tüm mali politikası en başından beri hayli basitti. Eğer paraya ihtiyacınız varsa, bunu kolay elde edebileceğiniz kesimlerden alırsınız. Yani halktan. Kısa bir süreliğine şikâyet edecek ancak sonrasında dişlerini sıkıp buna katlanacak olanlardan.”
İyi fikirler eksik
Estonya hükümeti, savunma maliyetlerini karşılamak için yeni vergiler toplamayı planlıyor. Postimees'e göre bu pek de iyi bir fikir değil:
“Vergilendirme politikasına ilişkin tedbirlerde ısrar eden hükümet, hâlâ iyi fikirlerin eksikliğinden mustarip görünüyor. Vergi sisteminde reform söz konusu olduğunda, alışılmışın ötesine geçemiyor. Önce KDV'de artış, şimdi de şirketlere kâr vergisi getirme planı. ... Ancak, bir zamanlar dağıtılmayan şirket kârlarının gelir vergisinden muaf tutulmasının, Estonyalılar tarafından yeniden kazanılan bağımsızlığın en büyük başarılarından biri olarak değerlendirildiğini unutmayalım.”