Trump Zelenskiy'ye diktatör dedi
ABD Başkanı Trump, sert sözlerle hedef aldığı Ukraynalı mevkidaşı üzerinde baskı kurmaya çalışıyor. “Seçime gitmeyen diktatör” dediği Volodimir Zelenskiy’nin savaşın sonlandırılmasına yönelik öne sürdüğü koşullar konusunda “elini çabuk tutması” gerektiğini, aksi takdirde ortada bir “ülkesi kalmayacağını” söyledi. Trump’ın sözleri, Putin ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesi ve Riyad’daki ABD ve Rusya dışişleri bakanları buluşmasının akabinde geldi. Avrupa basınının çoğunluğundan üslubu ve içeriği bakımından Trump’ın açıklamalarına tepki var.
İntikam arzusuyla hareket ediyor
Aftonbladet, sözlü saldırıları Trump'ın hâlâ Zelenskiy ile görülecek bir hesabı olduğunu gösteriyor, diyor:
“Haberlere göre Trump, Ukrayna’nın geçen hafta ABD’nin sunduğu ‘barış önerisini’ reddetmesine öfkeli. … Ancak onun intikam duygusu daha eskiye dayanıyor. Aralarındaki gerilim, Trump’ın 2019’da Zelenskiy’den Joe Biden’ın oğlu Hunter Biden’ı soruşturmasını istemesiyle başlamıştı. Bu, 2020 ABD başkanlık seçimlerinden önceydi ve Hunter Biden, Ukraynalı bir enerji şirketinde çalışıyordu. Trump’ın, Zelenskiy’nin soruşturma başlatmamasına kızgınlığını hâlâ sürdürmesi anlaşılır. Ve gerçek şu ki: Donald Trump eski aşağılamaları unutmaz.”
Moskova ile yakınlaşmanın önünde engel
Siyaset bilimci Petro Oleshchuk, Trump'ın jeopolitik hesaplarını Facebook'ta şöyle değerlendiriyor:
“Trump’ın Ukrayna'yı bilerek yüz üstü bırakmasının sebebi Ukrayna'ya ya da Ukrayna Devlet Başkanı'na öfkeli olması değil. Trump, Rusya ile ilişkileri yeniden geliştirmek, iyileştirmek ve ticareti yoğunlaştırmak istiyor, çünkü bunu salt Rus kaynakları açısından avantaj değil, aynı zamanda önemli bir uydusundan mahrum ederek Çin’i zayıflatma fırsatı olarak görüyor. Ukrayna ise bu uğurda ortadan kaldırılması gereken doğal bir engel. Ancak büyük bir demokratik devletten doğrudan vazgeçmek bir şekilde 'uygunsuz' bir hamle olur, o yüzden de önce onu itibarsızlaştırması gerekiyor.”
Zelenskiy de masum değil
Köşe yazarı Freddy Gray, The Spectator'da kendisiyle gösterilen tüm dayanışmaya rağmen Ukrayna Devlet Başkanı'nın karanlık yönlerinin göz ardı edilmemesi gerektiği uyarısında bulunuyor:
“Askeri kıyafetler içindeki bu adamı savunmaya çalışırken, siyasi liderliğinin kirli yönlerini görmezden geldik. Karanlık offshore banka hesaplarıyla bağlantılarını ortaya koyan Pandora Belgeleri unutuldu. İgor Kolomoyskiy gibi yozlaşmış oligarklarla ilişkileri bilmezden gelindi. Moskova bağlantılı dini gruplara yönelik sert baskıları ise Kremlin’in 'dezenformasyonu' olarak nitelendirildi.”
Değişik türde bir şerif
Donald Trump’ın Ukrayna hakkında söyledikleri skandal, diyor öfkeyle Stuttgarter Zeitung:
“Buna hakikati çarpıtmak demek hafif kalır. Dünyanın en güçlü adamı yalan haber yayıyor. ... ABD Başkan Yardımcısı JD Vance, geçenlerde Trump için ‘yeni bir şerif var artık’ demişti. Ancak Washington yönetiminin Ukrayna’ya yönelik tutumu, polisin silahlı soygun mağduruna ‘Benden ne istiyorsun? Neden hırsıza bundan böyle oturma odandaki kanepede uyumasını teklif etmedin?’ diye sormasına benziyor. ... Trump -şüphesiz- derdi düzeni sağlamak olan bir şerif değil. O daha ziyade gücünü kendi çıkarları uğruna kullanma peşinde.”
Kremlin propagandası yineleniyor
Republica.ro da dehşet içinde:
“Bugün Donald Trump’tan öğrendik ki, Amerika ‘asla kazanamayacağı’ bir savaşta Ukrayna’yı desteklemek için 350 milyar dolar ödemiş. ... Trump bize bir de ‘komedyen’ Zelenskiy’nin çok sayıda Ukraynalının ölümünden sorumlu olduğunu ve savaş zamanında seçim de yapmadığını, dolayısıyla kendi ülkesinin celladı ve uluslararası çapta bir diktatör olduğunu söyledi. ... Trump Putin’e benziyor, ancak kamuoyunda ön plana çıkmaya Kremlin’dekinden daha çok hevesli. Trump, savaş zamanı seçim yapmak yasal değilken Rus propagandasını tüm detaylarıyla benimsiyor.”
Batılı değerlere elveda
La Repubblica bunun bir ihanet olduğunu söylüyor:
“Kiev’i ziyaret eden her lider, Ukraynalılara bütün Batı’nın özgürlüğü için savaştıklarını söylemişti. Bu sözler de somut destek vaadi olarak anlaşılmıştı. ... Donald Trump şimdi çıkıp üç yıldır sergilenen fedakârlıklara katlanılmasını sağlayan bu vaatleri sildi süpürdü. ABD Başkanı, Rusya Devlet Başkanı ile aynı ifadelere başvurarak demokrasi ile otokrasi arasındaki çizgiyi ortadan kaldırdı. Ukraynalıların Maidan devriminden bu yana inandıkları değerlerle, Kremlin’le tüm bağlarını koparma ve uluslarının Avrupalı kimliğini güçlendirme arzularıyla dalga geçildi. ... Askeri olmasa da yüz binlerce insanın bedelini kanla ödediği müşterek bir tarih vizyonundan doğan ittifaka ihanet bu”
Moskova dizginleri ele geçirdi
Večernji list, Trump’ın Zelenskiy’ye sırt çevirmesinin nedenini şöyle açıklıyor:
“Zelenskiy asla topraklarından feragat etmez, tıpkı katiyen Kosova’dan vazgeçmeyecek olan Vučić gibi. Trump da bu yüzden savaş zamanı hukuksuz bir şekilde devlet başkanlığı seçimine gitmeye zorlayarak Zelenskiy’yi oyun dışı bırakmak için elinden geleni yapıyor. ... Trump, Putin’i hiçbir şeyin tatmin etmeyeceğini ve böyle bir Rusya’nın yoluna kaldığı yerden devam etmek için sonraki fırsatı bekleyeceğini bilmeden Putin’in tüm isteklerini karşılıyor.”
Kendi kabahati
Siyaset bilimci Nikolay Mitrokhin, Facebook’ta Zelenskiy’nin hammadde anlaşmasını reddederek Trump’ın suçlamalarına sebep olduğunu belirtiyor:
“Zelenskiy’nin Trump liderliğindeki ABD ile ilişkilerde uğradığı büyük diplomatik başarısızlık, kendisinin ‘diplomasi maharetinin’ bir sonucu. ... Önce Ukrayna’nın nadir toprak elementlerini somut hiç bir talepte bulunmadan Amerikan yardımı ve korumasıyla takas etmek gibi ‘parlak bir fikir’ ortaya attı ve sonra da kendisine bir sözleşme sunuldu. Ama o bunu kabul etmedi. Akabinde de ortaklarına baskı yapıp alçaklık etmeye kalkabilen yegâne kişinin Zelenskiy olmadığı ortaya çıktı.”
Ukraynalılar Zelenskiy'nin arkasında
The Spectator, Trump'ın tiratlarının istenmeyen bir etki yaratmasının muhtemel olduğu kanısında:
“Ukraynalılar, ister Vladimir Putin ister Donald Trump olsun, yabancı devlet ve hükümet liderlerinin kendilerine ne yapmaları gerektiğini dikte etmesinden hoşlanmıyor. ... Trump'ın Kremlin’in argümanlarını papağan gibi tekrarlaması halinde, Zelenskiy'nin desteğinin artması muhtemel. Ukraynalı muhalifler şimdiden Zelenskiy’nin yanında saf tutmaya başladı bile. ... Ukrayna’nın kaynaklarını Trump’a teslim etmeyi reddetmesi, halktan büyük destek görüyor. Zelenskiy'nin Trump’a karşı durması, seçmenlerin savaş sona erene değin onun iç siyasetteki hatalarını görmezden gelmeye daha istekli olacağı anlamına geliyor.”