Bulgaristan’da medya, sahiplerinin çıkarlarını karalama kampanyalarıyla dayatmaya çalıştıkları için halk arasında “beyzbol sopası” olarak biliniyor. Oysa bundan çok değil 20 yıl önce medya halkın güvenine sahipti.
Bulgaristan: Girişimciler medyayı araç olarak kullanıyor
Sınır Tanımayan Gazeteciler sıralamasında son AB ülkesi
Bulgaristan medyasının önemli bir kısmı, basın ve yayın organlarını siyasi amaçları için suiistimal eden az sayıda şirketin elinde. Nitekim Bulgaristan’ın Sınır Tanımayan Gazeteciler listesinde AB ülkeleri arasında son sırada yer almasının sebebi de bu.
Oysa demokratik dönüşümü izleyen, son derece politize yıllarda, daha önce benzerine rastlanmamış bir basın-yayın çeşitliliği oluşmuştu. Basın özgürlüğünün Komünistler tarafından yıllarca (1944-1989) baskı altında tutulmasının ardından bağımsız gazeteciliğe olan talebin son derece yüksek olması, çok sayıda basılı medya organının doğumuna uygun bir zemin hazırladı. Ancak ciddi oranda düşen tirajlar ve reklam gelirleri nedeniyle çoğu gazete kendi maliyetini taşıyabilecek durumda olmadığından, kaynak sağlayıcılarına bağlı durumda.
Ülkenin ilk bağımsız gazeteleri olan 24 Chasa ve Trud, günümüzde de anaakım medya organları kabul edilirken, eskinin Komünist basınının ardılı olan günlük Duma gazetesi, günümüzde ancak soluk bir varlık sürdürebiliyor. Haftalık Kapital dergisi ile günlük Kapital Daily gazetesi, siyasetin yanı sıra ekonomiyle de ilgilenen eğitimli okurlara yönelik, seçkin medya organları kabul ediliyor.
Blogcular Facebook’a göç etti
İnternetin giderek daha fazla önem kazanmasıyla birlikte iki binli yılların hemen başında, geniş bir erişim alanı olan News.bg ve Dnevnik.bg gibi çok sayıda çevrimiçi ve haber portalları yayın hayatına atıldı. Blog’lar ise günümüzde neredeyse hiç ilgi uyandırmıyor, çünkü blog sahiplerinin çoğu sosyal medyaya göç etmiş durumda. Bunlar yazılarını kendi işlettikleri blog’lar yerine genellikle Facebook üzerinden paylaşıyorlar.
Özel televizyon kanalı Nova Televizija Bulgar oligark Kiril Domustşiev’e satıldıktan sonra, medyanın, sahipleri tarafından araçsallaştırılması televizyon dünyasına da ulaşmış oldu. Kanalda, 2019 yılında Çek medya grubu PPF’den Kiril Domustşiev’in Adevencia Media Group’a geçmeden hemen önce ciddi bir işten çıkarma dalgası yaşandı. Hükümeti eleştiren haberleri ve sayısız araştırma yazılarıyla bilinen Miroluba Benatova, Genka Şikerova ve Marin Nikolov gibi ünlü araştırmacı gazeteciler gerekçe gösterilmeden işlerini kaybetti.
Rakip özel televizyon kanalı bTV’nin sahipleri 2000 yılından bu yana yabancılar. Kanal şu anda altı Avrupa ülkesinde televizyon ve radyo kanalları olan Central European Media Enterprises’ın (CME) bünyesinde.
BNT1, BNT2 ve BNT HD gibi devlet televizyonlarının hala ciddi bir kamuoyu oluşturma güçleri var, ancak eğlence içerikli uluslararası formatlar dışarda tutulduğunda bu kanalların izleyici oranları özel televizyon kanallarınınkinden düşük. Bulgaristan ulusal radyo kanalı ve özel Darik radyosu ağırlıklı olarak sözel içerikli ulusal yayın yapıyor.
Basın Özgürlüğü Endeksi ( Sınır Tanımayan Gazeteciler)
111. sıra (2020)
Erişim: Nisan 2020
______
Bulgaristan'da basın özgürlüğü konusunda daha fazla bilgiye »buradan erişebilirsiniz (İngilizce).
