Hollanda: Medya konsolidasyonu da bol çeşitlilik de

Hollanda geçtiğimiz yıllarda yeni medya ve yeni formatlar konusunda trendleri giderek daha çok belirleyen bir ülke oldu. Buna rağmen geleneksel medya son günlerini yaşıyor değil. Günlük gazetelerin sergilediği çeşitlilik hâlâ çok fazla: Yaklaşık 17 milyonluk nüfusa sahip ülke çapında yayınlanan beş adet günlük gazetenin yanı sıra güçlü bölgesel gazeteler de var.

Temmuz 2021’de Amsterdam’da vurularak öldürülen gazeteci Peter R. de Vries anısına bırakılan çiçekler, mumlar ve mektuplar. (© picture alliance / ZUMAPRESS.com / Ana Fernandez)

Ancak günlük gazeteler git gide daha az okuyucuya ulaşıyor - 13 yaş üstü nüfusun yalnızca yüzde 30'una. Televizyon için de benzer bir tablodan söz edilebilir. Çok sayıda ticari yayıncıya ve yayın hizmetlerine rağmen, devlet radyo ve televizyon yayıncılığı pazarda hâlâ yaklaşık yüzde 40'lık paya sahip olmayı biliyor.

Bununla birlikte, gazetecilik sosyal medyadaki propagandanın tehdidi ve sağ popülistlerin “sol haberciliğe” karşı baskısı altında. Gazetecilere yönelik riskler de büyük ölçüde artıyor - bu git gide artan organize suçlardan da kaynaklanıyor. 2021 yazında, tanınmış suç muhabiri Peter R. de Vries, muhtemelen uyuşturucu mafyası tarafından Amsterdam'ın göbeğinde öldürüldü.

Televizyon piyasasının renkli simalarından biri olan medya girişimcisi John de Mol, Big Brother ve The Voice gibi formatlarla Avrupa televizyonculuğunu kökten değiştirerek milyarlar kazandı. Basılı yayın pazarındaki başarısız girişiminden sonra, Talpa ve RTL Nederland gruplarıyla TV ve radyo pazarında güçlü bir aktör olmayı hedefledi. Ancak rekabet kurumlarının bu birleşmeye izin vermemesi planını suya düşürdü.

Günlük gazetelerin dijitalleştirilmesi hayli ilerlemiş durumda: Her üç kişiden yalnızca biri hâlâ basılı gazete okumayı sürdürüyor. Dijital gazeteler ise multimedya olma özelliği taşıyor. Gazeteler aynı zamanda video ve sese de dayanıyor ve podcastler yeni bir format olarak kendilerini kabul ettirmiş durumda.

Gazete sahipleri Belçika’da

Hollanda gazete pazarına on yıldan fazladır Flaman ikilisi hâkim. Neredeyse tüm gazeteler Belçikalıların elinde. Yayıncı DPG Media holdingi (eski adıyla Persgroep) Hollandalı yayıncı PCM Uitgevers (Trouw ve De Volkskrant) ve dergi yayıncısı VNU Media'yı devraldı ve şu anda gazete pazarının yaklaşık yüzde 50'sini elinde tutuyor. 2019 yılı sonunda holding, Finlandiyalı dergi yayıncısı Sanoma bünyesindeki Hollandaca yayınları da satın aldı. Bunlar arasında ülkenin en büyük haber sitesi nu.nl de yer alıyor.

Bir diğer önde gelen aktör, 2015 yılında NRC Handelsblad'ı devralan Belçikalı Mediahuis. Belçikalı Flamanlar ülkenin en büyük gazetesi olan De Telegraaf’ı da satın alarak, Hollanda gazete pazarının yaklaşık yüzde 40’ını kontrol eder hale geldi.

Yayıncılar Facebook ve Google’a kafa tutuyor

Gazeteler, kâğıt, baskı, lojistik ve yönetim gibi alanlarda ortak satın alımlar yaparak maliyet tasarrufu sağlayabiliyor. Ancak gazeteciler ve sendikalar, bunun içeriğin zayıflamasına neden olduğundan şikayetçi. Giderek daha fazla makale, yalnızca küçük değişikliklerle yeniden yayınlanıyor. Medya örgütleri, bu konsolidasyonun demokrasiyi tehdit ettiğine dikkat çekiyor, zira çeşitliliğin azalması gizliden gizliye erozyona neden oluyor. Öte yandan, çeşitliliğin güvencesi aslında verimliliktir. Bölgesel gazeteler, maliyetlerini düşürerek hem ayakta kalabilir hem de verimliliklerini sürdürebilir.

Bugüne kadar artılar ve eksiler birbirini dengeledi. Belçikalı yayıncılar yatırımlarını sürdürerek başarılar elde ediyor ve reklam pazarında, uğruna sert rekabetlerin yaşandığı alanda, uzun vadede Facebook ve Google’a karşı direnç göstermeyi umuyor.

Basın Özgürlüğü Endeksi (Sınır Tanımayan Gazeteciler): 28. sıra (2022)

Son güncelleme: Şubat 2023

Medya arama

euro|topics'te Hollanda medyası

euro|topics'te Hollanda medyası

De Groene Amsterdammer (Dergi)

De Telegraaf (Günlük Gazete)

De Volkskrant (Günlük Gazete)

Elsevier (Dergi)

Het Financieele Dagblad (Günlük Gazete)

De Correspondent (Haber portalı)

The PostOnline (Haber portalı)

Joop (Haber portalı)

NRC Handelsblad (Günlük Gazete)

NRC next (Günlük Gazete)

Trouw (Günlük Gazete)

Vrij Nederland (Dergi)

AD (Günlük Gazete)