Portekiz medya sektörü derin bir mali ve ekonomik krizle mücadele ediyor. Büyük yayınların tirajları son yıllarda ciddi şekilde düşerken, yalnızca az sayıda medya kuruluşu basılı versiyondan dijitale geçiş yaparak bu kayıpları dengeleyebildi.
Portekiz: Umutlar dijital gelecekte
Kendisi de 1970'li yıllarda gazetecilik yapmış olan Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa, Portekiz'de medya sektöründe yaşanan mali krizin uzun vadede demokrasiyi tehlikeye atabileceğine defaatle dikkat çekmiştir. Tanınmış gazeteler Diário de Notícias ve Jornal de Notícias ile haber radyosu TSF’nin sahibi olan Global Media Group, krizin en çok etkilediği şirketlerden biridir. Grup, 2023 yılında 150'den fazla çalışanını işten çıkarmak zorunda kaldı ve maaş ödemelerinde sıkıntı yaşadı.
Geçtiğimiz yıllarda da Portekiz’de de birçok yazı işlerinde yapısal değişiklik yaşandığını ve dijital ürünlerin daha da genişlediğini görme imkânımız oldu. Bunlar arasında çevrimiçine öncelik verilmesi, web sayfalarının iptal edilmesi ya da yeniden düzenlenmesi, dijital uygulamalar ve dijital abonelik gibi önlemler yer alıyor.
2016'da kurulan dijital ekonomi gazetesi Eco-Economia Online, haftalık gazete Jornal Económico ve çevrimiçi platform Observador gibi yeni gazetecilik projeleri kendilerini pazarda başarılı bir şekilde konumlandırmayı bildi. Pandemiden bu yana Público, Expresso ve haber dergisi Sábado gibi yayınlar da dijital aboneliklerde güçlü bir büyüme kaydetti. Ancak yeniden yapılanmaya rağmen, Global Media markaları henüz işleyen bir dijital iş modeli kurmayı başaramadı.
Dün ve bugün: Basın yayın ortamının gelişimi
Portekiz medyası, 1974’teki Karanfil Devrimi ve buna bağlı olarak diktanın devrilmesine kadar ciddi bir sansürle boğuşmak zorundaydı. Devrim sonrasında bazı gazeteler kamulaştırılsa da 1980’lerin sonunda yeniden özel girişimcilerin eline geçti.
Portekiz medyası günümüzde Devlet Radyo Televizyon Kurumu RTP (Televizyon: RTP1 ve RTP2; radyo: Antena 1, Antena 2 ve Antena 3) ile özel kanallar SIC ve TVI olmak üzere ikiye ayrılıyor. İlaveten, ağırlıklı olarak yerel sermayenin kurduğu ve çoklu medya alanında faaliyet gösteren büyük medya holdingleri de var. Radyoculuk alanında Katolik Kilisesi, geniş bir etki alanına sahip Rádio Renascença’yı işletiyor. Özel radyo kanallarından TSF, güvenilir bir haber radyosu olarak tanınıyor.
Portekiz’deki gazete pazarı çok geniş değildir. En önemli anaakım medya organı olarak, 1973 yılında, daha dikta zamanında kurulan Expresso sayılabilir. Cuma günleri yayımlanan gazete, liberal yönelime sahiptir. Günlük gazeteler arasındaki en önemli rakibiyse, eski Expresso muhabirleri tarafından 1990 yılında kurulan Público’dur. Diğer önemli günlük gazeteler arasında köklü bir geçmişe sahip muhafazakâr Diário de Notícias, Porto’da yerleşik, tirajı güçlü Jornal de Notícias, 2009’da kurulan Jornal i gazetesi ve ülkenin tiraj lideri bulvar gazetesi Correio da Manhã, ülkenin en önemli haber dergisi ve günümüzde çocuk dergisi de çıkaran Visão, en önemli ekonomi gazetesi Jornal de Negócios ve Jornal Económico sayılabilir.
Basın Özgürlüğü Endeksi (Sınır Tanımayan Gazeteciler): 9. sıra (2023)
Son güncelleme: Aralık 2023
