Sağ popülist İsveç Demokratları’nın desteğiyle muhafazakârların iktidara gelmesi ve Rusya’nın Ukrayna’ya açtığı saldırı savaşı, İsveç medyasının durumunu etkiledi.
İsveç: İsveç Demokratları kutuplaşıyor – medya dahil
Medyadaki kutuplaşma, İsveç Demokratları’nın muhafazakârların liderliğindeki azınlık hükümetine sessiz katılımının bir sonucu olarak daha da ilerledi. Bunun bir örneği, kendisini bağımsız liberal olarak tanımlayan önde gelen günlük Dagens Nyheter gazetesi. Gazete daima muhafazakâr hükümetleri desteklemişken, İsveç Demokratları’na yakınlığı nedeniyle mevcut hükümetle ters düştü.
Bunun yanı sıra, medya tüketiminde dijital alana kayış devam ediyor. Ülke genelinde yapılan medya barometresi araştırmasının 2022 raporu, İsveçlilerin günlük medya tüketiminde hareketli görüntülerin önemli bir rol oynadığını gösteriyor. Bu eğilim, akıllı telefonların git gide daha baskın hale gelmesiyle ilişkilendirilebilir. Çoğu medya kuruluşu için dijital aboneliklerin olumlu bir eğilim yarattığı görülürken, basılı tirajlardaki düşüş sürüyor. Dahası, posta ve teslimat hizmetlerindeki azalmanın bu düşüşü desteklediği belirtiliyor.
Tüm medya bu nedenle dijital dağıtıma, özellikle de akıllı telefonlar veya tabletler için uygulamalara odaklanırken, Televizyon ve radyo da bu segmentte git gide daha aktif bir rol oynuyor. Medya barometresi, televizyon programlarına geleneksel televizyon yayınlarından ziyade internet üzerinden daha sık erişildiğini belirtiyor. Podcastlerin ve video haberlerin önemi de -yazılı basın dahil- artmış durumda.
Basın özgürlüğünü 1766’da anayasasına alarak bu konuda dünyanın ilk ülkelerinden biri olan İsveç’te de medya hızla ve kökten değişiyor. Basın özgürlüğü, bu ülkede geleneksel olarak hayati bir rol oynayan ifade özgürlüğünün temel unsurudur. Bu değişikliklerin, devletin günlük gazetelere verdiği desteğe ve yarı devlet kurumlarının finansmanına dair reformu da yansıtması arzu ediliyor. Bu reformlar, 2019’dan beri o zamana değin olduğundan farklı olarak ayrı bir vergiyle finanse ediliyor. Yerel gazetelere sağlanan kamu desteğinin yapısı da değiştirildi. Yoğunlaşma süreci engellenmeden devam ediyor.
İsveç’teki medya dünyasının temel özelliklerinden biri, Devlet Radyo ve Televizyon Kurumu bünyesindeki, reklamsız Sveriges Television ve Sveriges Radio’nun hâlâ görece büyük ağırlığıdır. Sveriges Radio, ülkedeki azınlıkların dilinde de yayın yapıyor. Radyo ve televizyon kanalları harçlar yoluyla finanse ediliyor ve reklam yayınlamıyor. Ancak, yükselişte olan İsveç Demokratları haberciliği defalarca eleştirdi ve parlamentoyu onları kınamaya ikna etmeye çalıştı - ancak başarılı olamadı.
1990’ların başından itibaren özel televizyon ve radyo kanallarının (özellikle TV3, TV4 ve Canal+) yükselişiyle beraber devlet televizyonunun program seçkisinde de değişiklikler yaşandı. Buna bir örnek olarak, “pembe dizi” ve yarışma programı gibi formatların özel kanallardan kopyalanması sayılabilir.
Kamuoyundaki tartışmalar kamu yayıncısı radyo televizyon kanalları ve büyük gazetelerce belirleniyor. Aynı zamanda sosyal medya da burada önemli rol oynuyor. Gazete pazarına 1990’lı ve 2000’li yıllarda yaşanan çeşitli satın almalar ve yoğunlaşmalar sonrasında Norveçli Schibstedt-Holding ve İsveçli Bonnier-Media hâkimdir.
Basın Özgürlüğü Endeksi (Sınır Tanımayan Gazeteciler):
4. sıra (2023)
Son güncelleme: Haziran 2023
