Azalan reklam gelirlerinin yayıncıları tasarrufa zorlamasıyla, demokratik fikir çeşitliliği zarar görüyor. Öte yandan, krizle birlikte yeni medya kuruluşları da doğuyor.
İsviçre: İşten çıkarmalara tam gaz devam
Son olarak ülkedeki üçüncü büyük özel medya grubu CH Media, Kasım 2023’te yaklaşık 150 tam zamanlı pozisyona son verileceğini duyurdu. Bu sayı 140’ta kaldı ve bu da tüm çalışanların yüzde yedisine tekabül ediyor. Şirket, farklı bölgesel medya kuruluşları (örn. St. Galler Tagblatt, Luzerner Zeitung) ile AZ Medien (örn. Aargauer Zeitung) şirketinin birleşmesinden oluşuyor, ayrıca bazı radyo ve televizyon kanallarını da kapsıyor ve kuzeybatı, doğu ve orta İsviçre’de piyasaya hâkim bir konumda. Bu bölgelerde halk sunulan hizmetlerin azalmasından ve demokratik fikir oluşturma sürecinin kalitesinden endişe duyuyor.
Bundan kısa süre önce de ülkenin en büyük özel medya şirketi TX Group (örn. Tages-Anzeiger, Der Bund, Tribune de Genève gibi yayınların da sahibi) işten çıkarmaya gideceğini ilan etmişti. Karardan çoğu batı İsviçre’de olmak üzere yaklaşık 80 çalışan etkilendi. Reklam gelirlerindeki düşüşle mücadele eden ücretsiz 20 Minuten yayını da onlara dahil.
Tüm bu gelişmelere rağmen, İsviçre’deki medya piyasasında bazı hareketlilikler de yok değil. Örneğin 2018’de, çevrimiçi dergi Republik yayın hayatına başladı. Projenin arkasındaki isimler aslen Tages-Anzeiger kökenliydi. Her şeyden önce bağımsızlık ve şeffaflık temelli yayın yapan Republik, kendisini büyük medya gruplarının piyasadaki yoğunlaşmasına ve buna bağlı olarak medya çeşitliliğinde yaşanan azalmaya alternatif olarak görüyor. Dijital platform araştırmacı gazeteciliğe odaklanıyor ve yalnızca okuyucuları tarafından finanse ediliyor. Bern merkezli genç medya şirketi Hauptstadt da aynı konseptteki ilk içeriklerini 2022 yılında yayınlamaya başladı. Yine bu yerel medya organının kuruluşu için de medya ortamından duyulan hoşnutsuzluk etkili oldu. TX Group bundan önce, Bern’de yayınlanan Bund ve Berner Zeitung günlük gazetelerinin yazı işlerini birleştirmişti.
Kamu radyo ve televizyonu da bir dönüşüm yaşıyor: Referandum yoluyla yayın bandrollerinin (“No Billag”) kaldırılarak İsviçre Radyo Televizyon Kurumu’nun (SRF) finansal kaynaklarını kurutmak için Mart 2018 ayında girişilen deneme başarısız olmuştu. Ancak 2022’de sağ muhafazakâr SVP, liberal Genç Liberaller ve İsviçre Ticaret Birliği “200 frank yeter!” girişimiyle yeni bir adım attı ve bu sefer de bandrol ücretlerinde kayda değer bir indirime gidilmesini istedi. İmza kampanyası başarılı oldu, oylamanın ise 2026 yılında yapılması bekleniyor. Sonbahar 2023’te gerçekleştirilen bir ankete göre, halkın çoğunluğu girişime onay veriyor. Hükümet buna karşı olsa da ücrette daha küçük bir indirime giderek, kampanayı düzenleyenlere hoş görünme niyetinde. Girişim kabul görürse, federal çapta faaliyet yürüten SRG’nin sunduğu gazetecilik hizmetleri ve bölgesel çapaları -ve elbette yarattığı istihdam- açısından geniş kapsamlı sonuçlar doğacak gözüküyor.
Basın Özgürlüğü Endeksi (Sınır Tanımayan Gazeteciler): 12. sıra (2023)
