Zehirli hava orta doğu Avrupa'yı kirletiyor
Bu soğuk kış günlerinde birçok orta doğu Avrupa ülkesindeki hava kirliliği yeni bir doruk noktasına ulaştı. Başta Budapeşte, Varşova ve Sofya olmak üzere geçtiğimiz hafta birkaç kez yoğun hava kirliliği [smog] alarmı verildi. İnsanların yoksulluk nedeniyle ellerine geçirdikleri her şeyi yaktığını söyleyen gazeteciler, siyasetin bu durum karşısındaki ataletini kınıyor.
Macaristan'da sobalarda olağan yakıt: Çöp
Haftalık Magyar Narancs, Macaristan'daki hava kirliliğinin öncelikle bir yoksulluk fenomeni olduğunu ileri sürüyor:
“Bilhassa ülkenin yoksul kuzey ve kuzeydoğu bölgelerindeki sobalara akla gelebilecek her şey atılıyor: Kıyafet, pet şişeler, yaş odun, cilalı parkeler, talaş, canlı ev bitkileri, hatta tavşan leşleri. Halkın en yoksul kesiminin birincil yakacağı ise, içi paçavralarla doldurulmuş pet şişeler. ... Tahminlere göre Kuzeydoğu Macaristan'da nüfusun yüzde 30'u, evlerini çöp yakarak ısıtıyor. Bazı belediyelerde temizlik hizmetlerine neredeyse hiç iş düşmüyor. ... Ülkenin birçok yerinde durum hiç iç açıcı değil. Örnek vermek gerekirse, Kuzey Macaristan'da bir vadi tabanında yer alan 2 bin nüfuslu Járdánháza kasabasında havada ölçülen tehlikeli parçacık yoğunluğu, aşırı hava kirliliği nedeniyle medyada sürekli kendine yer bulan Pekin'dekinin dört katı seviyesinde.”
Polonya hava kirliliğini ciddiye almıyor
Polonya bugüne kadar bu soruna karşı etkili bir mekanizma geliştirmedi, diyor Rzeczpospolita:
“Hükümetin Polonya'daki hava kirliliğini azaltma konusundaki çabaları, göstermelik oldukları izlenimini yaratıyor. Olan bitene bakılınca, başka bir sonuca varmak güç. Bizim hukukumuz uyarınca, başka AB ülkelerinde alarm seviyesi kabul edilecek hava kirliliği normları geçerli. ... Polonya hukuku, sağlığa zararlı olduğu uzunca süredir bilinen değerleri, zararsız kabul ediyor. Birçok insan bu sebeple yoğun hava kirliliğini bir problem olarak görmediği için bu konuda hiçbir şey yapmıyor. Az sayıda karar merci ara sıra bazı önlemler alsa da, birkaç açıklamanın ötesinde bir sonuç elde edilebilmiş değil. ... Oysa yapılması gereken, özellikle düşük kaliteli kömür kullanımını yasaklamak.”
Bulgaristan'a ulusal önlemler lazım
Bu kış boyunca birkaç gün Bulgaristan başkenti Sofya'nın havasındaki sağlık tehdidi oluşturan partikül yükü, izin verilen azami sınırın dokuz katına çıktı. Haftalık Kapital gazetesi, Sofya Belediye Başkanı Yordanka Fandakova'nın teklif ettiği önlemleri iyi olmakla beraber yetersiz buluyor:
“İlk teklifler, başka ülkelerde kendini kanıtlamış uygulamaların bir toplamı gibi görünüyor: Hava kirliliğinin aşırı olduğu günlerde toplu taşımanın ücretsiz olması, daha sıkı yürütülen araç muayeneleri ve bir erken uyarı sisteminin kullanıma sokulması. Tüm bu önlemler, doğru bir amaca yönelik olsa da, henüz yeterli değil. Belediyelerin bu sorunları tek başlarına çözecek güçleri yok. Örneğin araç muayenelerinin türüne Fandakova değil ulaştırma bakanlığı ve trafik polisi karar veriyor. Belediye başkanı, hava kirliliğinde en büyük paya sahip olan ısınma amaçlı odun ve kömür kullanımının azaltılması konusunda da devlet kurumlarının desteğine bağlı.”