Trump'ın NATO'ya yaklaşımının riskleri
Kuzey Atlantik Savunma Paktı'nın kurulduğundan bu yana ilk kez bir ABD başkanı bir NATO zirvesinde üyelerden birine yapılan saldırının büyün üyelere yapılmış sayılmasını öngören 5. maddeyi vurgulamadığı gibi, bunun yerine partnerlerini birliğe yeterince finansal destek yapmamakla suçladı. Köşe yazarları bu çatışmacı stratejinin öncelikle Rusya'nın ekmeğine yağ sürdüğü yorumunu yapıyor.
Trump NATO'yu fazla küçümsüyor
Trump'ın, Avrupalıların NATO ittifakına yeterli mali katkı sağlamadığı eleştirisi Kuzey Atlantik Savunma İttifakının birliğini tehlikeye atıyor, diye yazıyor Akşam:
“Trump, belki NATO üyelerinin tümünün ödemeleri gereken miktarın tümünü ödemediklerini vurgulaması önemli olarak görebilir. Ama NATO’nun tam 70 yıl kadar bir sürede global savaşı önlediğini ve bu sonucun dolarla, para ile tartışılmaması gerektiğini bir türlü anlayamadı. ... Sonuçta NATO toplantısının elle tutulabilir tek sonucu Trump ve [AB Konseyi Başkanı] Donald Tusk’ın Ukrayna konusunda benzer şeyler düşündükleri konusunda anlaşması olmuş. NATO toplantısına katılanlar Trump’ın inanılacak bir kişi pek olmadığı ve de ABD’nin NATO liderliğinin de havada kaldığı sonucuna varmışlar. Gidişat ise Putin’in beğendiği yöne doğru!”
ABD'nin çizgisi Rusya'nın ekmeğine yağ sürüyor
ABD Başkanı Trump son Avrupa gezisinde Avrupalı partnerlerinden çok Rusya'nın çıkarlarını gözetti, diyor Ziare gazetesi:
“Trump ABD başkanı ve dünyanın en büyük ordusunun komutanı olarak Kuzey Atlantik Antlaşmasının (Bir üye ülkeye yapılan saldırının bütün üyelere yapılmış sayılmasını öngören) 5. maddesini açıkça vurgulamaktan kaçındı ve Rusya'nın Baltık ülkeleri üzerindeki baskısını arttırmasının yolunu açtı. ... ABD başkanı dış politikada attığı her adımı [Rusya Başkanı] Vladimir Putin'le önceden kararlaştırdığı izlenimi yaratıyor. Yaptıklarının ve söylediklerinin hepsi AB'yi ve NATO'yu zayıflatmaya yönelik. Trump diplomatik gezisi boyunca Brexit'i övdü, NATO üyelerini sıkıştırdı, Almanya'ya saldırdı ve Fransa'nın yeni başkanı Emmanuel Macron'un karşısında güçlü bir adam rolü oynadı.”
Avrupa'da savaş riski artıyor
Trump'ın konuşmasında Kuzey Atlantik Antlaşması'nın 5. maddesini özellikle vurgulamaması Gazeta Wyborcza'ya göre savaş tehlikesinin arttığına dair bir gösterge:
“Trump'ın 5. madde konusunda susması ABD'nin NATO devletlerine koşulsuz bir güvenli garantisi vermeyeceği anlamına geliyor. ... Kaybettiği bölgeleri ne pahasına olursa olsun geri almak isteyen Rusya için saldırganlığına yeşil ışık yakılması demek bu. Putin Rusyası o kadar da kararlı değil bu konuda gerçi, ama Trump'ın sunduğu bu fırsatı kullanmaması da zor olacaktır. Şimdi Moskova'nın yapması gereken ABD'nin yeni pozisyonunun pratikte ne anlama geleceğini incelemek. Bu pozisyon her durumda Orta-Doğu Avrupa için daha büyük bir tehdit anlamına geliyor. ... Hatta Baltık ülkeleri için ölüm kalım meselesi bile denebilir. Avrupa'da yeni bir savaş tehlikesi giderek daha olası hale geliyor.”