Basın özgürlüğü: Avrupa'nın karnesi kötü

İki yıl önce zamanın Beş Yıldız Hareketi lideri Beppe Grillo, İtalyan basınının özgür olmamasını eleştiriyordu. Bugün ise ardılı Di Maio sanık koltuğunda, diyor La Repubblica:

“Grillo'nun yerine bugün Di Maio geldi. Ama henüz bir yıl önce, şimdiki başbakan adayı, Romeo rüşvet skandalındaki araştırmaları ve haberleri nedeniyle Beş Yıldız Hareketi'ne zarar verdiklerini öne sürdüğü gazetecilerin bir listesini basın sendikasına göndermişti. Sınır Tanımayan Gazeteciler örgütü, Beş Yıldız Hareketi'nin hoşuna gitmeyen gazetecileri ifşa ettiğini öne sürüyorsa, o zaman kastedilen kişi açıkça [Di Maio]. Ama belki de bir yıl önce hiç kimse Di Maio'ya liberal demokrasilerde kara listeler oluşturmanın ciddi bir suç olduğunu söylememişti.”

Bulgaristan onbir yıl önce AB'ye üye olmasından bu yana, basın özgürlüğü sıralamasında 76 yer gerileyerek, 111. sıraya oturdu. Deutsche Welle Bulgar Servisi, Brüksel'in bu konuda müsamahalı davrandığını söylüyor:

“AB'nin başında yeterince sorun var. Bulgaristan da genel olarak bakıldığında örnek bir Avrupalı gibi davranıyor. Maliye istikrarlı, ekonomik gelişme iyi yönde, ülke Vişegrad grubuna dahil değil ve sınır denetimleri, mültecilere karşı sert tavırları ile bilhassa çok sayıda mülteciyi kabul eden AB ülkeleriyle dayanışmayı pragmatik olarak dengeleyen bir mülteci politikasıyla karşımıza çıkıyor. Ayrıca Bulgaristan istikrarı [EVP grubunun bir parçası olarak] AB'nin başındaki siyasal çoğunluğun sürdürülmesini sağladığı için, AB olup bitenlere göz yumuyor.”

Bulgaristan 2006 yılına ve Avrupa Birliği'ne üye olmadan öncesine kıyasla 76 basamak geriledi ve basın özgürlüğü sıralamasında 111. sıraya düştü. Sega bunun nedenlerini ele alıyor:

“Okurlar içerikler için para ödemediği ve reklam gelirleri Google ve Facebook'a aktığı için medyanın kar sağlayamadığı İnternet çağındaki dördüncü kuvvet, Bulgaristan'da kendisine yeni para kaynakları aramaya başladı. Bulgaristan'da bu para kaynakları, iktidarda kim olursa olsun arka planda ülkeyi yönetenler. Medyanın sahibi onlar. ... Bulgaristan'ın 2006 yılında, AB üyeliğinden bir yıl önce basın özgürlüğü sıralamasında Fransa ile 35. sırada bulunduğu ve şimdi 111. sıraya gerilediği düşünülürse, Avrupa içinde nasıl bir gelişme sağladığımızı gayet iyi anlarız.”

Sınır Tanımayan Gazeteciler, Doğu Avrupa ülkelerinde üst düzey politikacıların gittikçe artan şekilde gazetecilere sözlü saldırıda bulunduklarına işaret ediyor. De Morgen bunu endişe verici bir durum olarak niteliyor:

“En az bunun kadar endişe verici bir durum da, Doğu Avrupa'da basına karşı duyulan nefretin, yıllarca basın özgürlüğünde ilk sıralarda yer alan Avusturya ve Fransa gibi ülkelere de bulaşması. Belçika'ya da bu medya fobisi bulaştı mı acaba? Rapora göre -iyi ki- hayır. ... Ancak Belçikalı üst düzey politikacıları, uluslararası platformlarda Zeman, Fico ya da Orbán gibi medyadan nefret edenlere karşı seslerini yükseltmemekle suçlayabiliriz. Açıkçası [basın özgürlüğü] sorusu Avrupa zirvelerindeki iyi havayı bozmaya değmiyor. Çok endişe verici. Bu konuda biraz daha cesaret daha iyi olacaktır.”

Slovakya, Sınır Tanımayan Gazeteciler örgütünün basın özgürlüğü sıralamasında 10 basamak geriye düştü. Sme, somut bir olay nedeniyle bu düşüşe anlayışla yaklaşıyor, ancak sıralamayı genel olarak şüpheli buluyor:

“Bir gazetecinin öldürülmesi -araştırmacı gazeteci Ján Kuciak- Slovakya'nın bu sıralamada çok daha kötü bir yere kaymasına neden olabilirdi. Hayatıyla bedel ödemek zorunda kalmak ya da geride kalan [gazetecilerin] can korkusu, özgürlükle kesinlikle çatışan bir durum. Hem de geride kalanlar Kuciak'ın öldürülmesinden sonra daha da derin araştırmalar yaparken. ... Ancak Büyük Britanya, Fransa ve hatta ABD bile [bu sıralamada] Slovakya'nın ardında yer alıyorsa, bu listede bir sorun var demektir.”