Litvanya'da anma kültürü tartışması
Litvanya, Sovyetler rejimine karşı mücadele veren direniş savaşçısı Jonas Noreika'nın anıtının kaldırılmasını tartışıyor. Noreika, bölge idarecisi olarak Nazi işgali sırasında gettoların inşası ve Yahudilerin varlıklarına el konması emrini verdiği için, yorumcular bu tür bir anmayı uygunsuz buluyor.
Ne kahraman ne canavar
Noreika kahraman olarak kutlanmayı haketmedi, diyor Paulius Gritėnas, çevrimiçi portal Delfi.lt'de:
“Noreika, ilgili belgeleri imzalama kararını aldı ve böylece tarihi bir sorumluluğu da omuzlarına almış oldu. Tahminimce bu durumun trajikliğini kalbinin derinliklerinde hissetmiştir. Buna rağmen işgal güçlerinin Yahudi yurttaşlara yönelik eylemlerine katılması, onu bir kahraman, hatta trajik bir kahraman olarak görmemizi engelliyor. Noreika ne kahraman ne de canavardı. Sadece karmaşık tarihi koşulların arasından manevra etmeye çalışan bir insandı.”
Uyarca, suç ortağı ve fail
Tarihçi Alvydas Nikžentaitis, nasyonal sosyalizm döneminde suçun kişisel sorumluluğunun Litvanya ve Batı dünyasında farklı kriterlerle ölçülmesini 15min sayfalarında değerlendiriyor:
“Anlaşılan o ki Yahudi Soykırımı failinin Litvanya'daki tanımı, Batı dünyasının 1970'li yıllardaki seviyesinde ancak. Litvanya'daki Yahudi Soykırımı algısının en büyük sorunu, sadece Yahudilerin katline doğrudan katılan kişilerin Yahudi katili kabul edilmesinde yatıyor. Buna karşın Batı'da Yahudi Soykırımı faili tanımı içine, bu katlin gerçekleştirilmesine yardım edenler ve bunun için gerekli koşulları sağlayanlar da giriyor. Jonas Noreika'nın yaptıkları, farklı yorumlama modelleri nedeniyle Litvanya'da insanlığa karşı işlenmiş suç olarak nitelendirilmiyor. Buna karşın Batı'da Noreika bir cani kabul ediliyor.”