Rekor düzeyde gümrük vergileri: ABD ve Çin arasında ticaret savaşı mı başlıyor?
Washington'ın açıkladığı gümrük vergilerinin büyük bir kısmı bu çarşamba itibarıyla yürürlüğe girdi. Çin’in karşı vergileri geri çekmeme kararıyla birlikte, ABD Çin’den yapılan ithalat için gümrük vergisi oranını yüzde 104 gibi rekor bir seviyeye çıkardı. Pekin gerekirse "sonuna kadar savaşacağını" duyururken, Avrupa basını, küresel ekonominin en büyük aktörleri arasında patlak verecek bir ticaret savaşının olası sonuçlarını irdeliyor.
Pekin neden katiyen boyun eğmez?
Süddeutsche Zeitung, Trump’ın Çin’i böyle bir anlaşmaya zorlayabileceğini sanmasının ülke tarihi ve kültürü hakkında ne kadar az bilgisi olduğunu gösterdiği kanısında:
“Batılı güçlerin afyon savaşlarıyla Çin'i boyundurukları altına aldığı ve sömürgeleştirdiği dönem, ülkede bugün hâlâ ‘utanç dolu 100 yıl’ olarak hatırlanıyor. ... Ülke o günlerden bu yana bir daha asla başka uluslar tarafından aşağılanmamaya ant içti. Bugün Çin’in siyasi imajına damgasını vuran yine aynı ilke. ... Trump’ın niyeti yeni gümrük vergileriyle Çin’i dize getirmekse, ulusun itibarını kaybetmesinden başka bir derdi yok demektir. … Çin böylesi sembolik bir yenilgiyi kabullenmektense ekonomik zararı üstlenmeyi yeğler.”
Dünya barışına yönelik bir tehdit
Mediapart, Trump'ın Çin'e karşı giriştiği ticaret savaşı riskli bir provokasyondur, diyerek uyarıyor:
“Beyaz Saray, Çin’in ekonomik büyümesini zayıflatarak Pekin’deki rejimi vurmayı hedefliyor. ... Ancak Çin’in bunu karşılıksız bırakacağını düşünmek gerçekçi değil. Rejimin siyaseten zayıflaması, muhtemelen Tayvan’ın işgaline yönelik milliyetçi bir çıkışla sonuçlanacaktır. Eğer Donald Trump’ın politikaları Çin’i 'kaybedecek hiçbir şeyi kalmamış' bir noktaya sürüklerse, bu son derece tehlikeli bir tabloya yol açabilir. Dolayısıyla, başlatılan topyekûn ticaret savaşının basit bir gümrük vergisi meselesi olmadığı açık. Taraflardan birini temelden zayıflatmayı hedefleyen bir hamle söz konusu. Kısaca bu süreç, gümrük vergisi ve ticaret didişmesinin ötesine geçerek, küresel barışı da doğrudan ilgilendiriyor.”
Şi buna hazırlıklı değil
The Spectator, ticaret savaşında Çin'in zayıf konumda olduğu kanısında:
“Ülke (ekonomisinin dörtte birini oluşturan) emlak sektöründeki çöküşün süregelen etkileriyle mücadele ediyor, aşırı borç yükü altında ve ciddi bir üretim fazlası sorunu yaşıyor. Kâr eden şirket sayısı son derece sınırlı. Devlet Başkanı Şi Cinping, özellikle yoğun sübvansiyonlarla desteklenen yenilenebilir enerji teknolojilerinin ihracatı yoluyla krizden çıkmayı hedefliyor. Ancak bu sektör de gümrük vergilerine karşı hayli savunmasız. Pekin ticaret anlaşmazlıklarına karşı hazırlıklı olabilir, ancak bu çaptaki gümrük vergilerine karşı önlem aldığı söylenemez. ... Tüm gösterişli söylemlerine rağmen Çin ekonomisi hayli kırılgan ve şimdi başlayan hızlı misilleme döngüsüyle durumun daha da kötüleşmesi muhtemel.”
Çin kendini pekâlâ savunabilir
The Irish Times’a göre dünyanın ikinci büyük ekonomik gücü, ABD ile yaşanabilecek bir gümrük savaşına hazırlıklı:
“Çin son yıllarda ihracat pazarını çeşitlendirdi ve ABD halen Çin’in en büyük pazarıysa da Çin’in ihracatındaki payı büyük ölçüde azaldı. Ayrıca Çinli üreticiler bazı sektörlere öylesine hâkim ki, Amerikalı perakendeciler başka bir alternatif bulmakta zorlanabilir. ... Aralarında AB üyelerinin de olduğu pek çok ülke, piyasalarda yaşanan çalkantının Trump’ı bu politikaya son vermeye ikna etmeye yetecek iç siyasi baskılar üretmesini umuyor. Pekin, Trump’la kavgaya girerek ve bunun da sonuçlarına hazırlanarak alternatif stratejiyi test ediyor.”
Trump şimdiden başarısız oldu
Spotmedia'nın öngörüsü, Amerikan halkının yaşadıkları şoktan ötürü Trump'ı affetmeyeceği yönünde:
“Gümrük vergilerinin olduğu gibi kalması beklenmiyor. Uzmanlara göre üç olasılık mevcut: Trump pazarlık yaparak vergileri düşürebilir, tamamen geri adım atabilir ya da Kongre devreye girerek yasal değişiklik yapabilir. Bunların bir kombinasyonu da mümkün. Her ne olursa olsun: Donald Trump’ın başkanlık dönemi şimdiden başarısızlığa uğradı; zira toplumun geniş kesimlerini karşısına aldı. Amerikan ekonomisini kırılgan hale getirdiği ve milyonlarca insanın refahını, istikrarını ve geleceğe dair umutlarını riske attığı için affedilmeyecek.”
Ucuzlayan fiyatlar Avrupa'yı vurabilir
De Standaard, Avrupa için doğabilecek olası sonuçları değerlendiriyor:
“Amerika halen Çin’in en büyük ihracat hedefi. Milyonlarca Çinli, ABD’nin en büyük müşterisi olduğu şirketlerde çalışıyor - bu şirketler de ticaret savaşının potansiyel kurbanları. ... ABD ekonomisi, Çin’e nazaran ihracata çok daha az bağımlı. ... Avrupa açısından risklerin en büyüğü, Çin’in ABD’de satamadığı malların fiyatlarını ucuzlatması. Bu durum Avrupalı şirketleri batırabilir.”