Petrol sıfırı tüketti: Satıcılar alıcılara para ödüyor
Koronavirüs pandemisinin ortasında petrol fiyatı, New York Borsası tarihinde ilk kez eksiye düştü. ABD'li referans petrol türü WTI'nin (West Texas Intermediate) mayıs sevkiyatı fiyatı, pazartesi günü borsa kapanışında varil başına eksi 37,63 ABD Doları düzeyindeydi. Pandemi petrol çağının sonunu mu getirecek?
İki ucu keskin kılıç
Düşük petrol fiyatları sadece avantaj sağlamaz, diyor Turun Sanomat kaygıyla:
“Bazı uzmanlar ucuz petrolün, nadiren görülen ekonomik çalkantılara sebep olabileceği, fiyat seviyesinin topyekun gerilemesine, yani deflasyona yol açabileceği uyarısında bulundu. Böyle bir durum büyük olasılıkla gerçekleşmeyecek, zira Korona krizi çok daha önce atlatılacak ve ucuz petrol ekonominin toparlanması için kullanılacaktır. Ancak iklim açısından bunun olumsuz etkileri olacağı da söylenmeli. Korona salgını sera gazı salımını, başka hiçbir kısıtlamanın yapamayacağı kadar düşürdü. Öte yandan petrol fiyatının düşük olması, alışılageldik enerji çözümlerinin ömrünü uzatacaktır, çünkü çevreyle dost çözümlere yatırım yapmak şu sıralar kârlı değil.”
Hammadde devleri alternatiflere yatırım yapmalı
Korona krizi, enerji ekonomisinin karşı karşıya olduğu devasa değişimlere hız kazandırıyor, diyor Financial Times:
“Fiyatlardaki düşüş, enerji ekonomisinde bizleri birçok açıdan hangi gelişmelerin beklediğini gözler önüne serdi. Petrol devleri, iklim değişiminde oynadıkları rol itibariyle gerek yatırımcılar gerekse kamuoyu nezdinde zaten gözden düşmüştü. Küresel petrol talebi, şu ana kadar beklenenden daha önce tavan yapabilir. Şu sıralar görülen gerileme, ilgili şirketlerin yeniden yapılanma konusundaki planlarına hız vermeleri gerektiği anlamına geliyor. Uzun zamandır mutat hale gelmiş o keyifli temettü ödemeleri de büyük olasılıkla kesintiye uğrayacaktır. Aralarında BP, ExxonMobil gibi şirketlerin yer aldığı enerji devleri, alternatif enerji alanındaki yatırımlarını arttırmak zorunda kalacaktır.”
Petrolü doğalgaz ve kömür takip edecek
Rzeczpospolita fosil yakıtların ömrünü tamamlayacağını düşünüyor:
“Uğruna savaşların ve jeopolitik mücadelelerin yürütüldüğü bir doğal kaynağın değer kaybetmesi ne kadar şaşırtıcı. Pazartesi akşamı siyah altın petrolü üretenler, ABD'nin petrolünden kurtulmak için para ödemek zorunda kaldı. Güçlü petrol ülkeleri, Kuzey Denizinden çıkarılan petrolün sadece küçük bir yüzdesini kaybetmiş olmasıyla teselli bulabilir belki. Öte yandan Kremlin'de salı günü ciddi bir panik yaşanabilirdi, çünkü Rus petrolünde de fiyatlar düştü. Bir dönem kapandı. ... Petrol piyasasında gördüğümüz sıfırın altına düşen fiyatlar Mayıs ayında diğer fosil yakıtlar için de söz konusu olacak. Doğalgaz ve onu takiben kömür fiyatları birkaç ay içinde hissedilir ölçüde düşecek.”
Fiyatlar elbet yine yükselecektir
Ekonomi danışmanı Andrey Movchan ise newsru.com tarafından alıntılanan bir Facebook paylaşımında, son derece uzun bir tünelin sonunda ışık görüyor:
“Bundan sonra ne olacak? Bekleyeceğiz ve sıkıntı çekmeye devam edeceğiz. Petrol üretimini de [OPEC'le imzalanan] anlaşma nedeniyle değil, petrolün alıcısı olmadığı için mecburen düşüreceğiz. Sonunda karantinalar bitecek ve petrol talebi yine artacak. ... Önce rezervlerden yiyeceğiz ve fiyatta bir değişim olmayacak; ardından bu talep esnek üreticilerin (bilhassa kaya petrolü) ürünleriyle örtülecek. Petrol kaynaklarının yeniden oluşmasının ne kadar zorlu ve uzun bir süreç olduğunun ve talebin tekrar arttığının anlaşılmasıyla fiyatlar yeniden yükselişe geçecek. ... Brent petrolünün varil fiyatı 50 dolara, hata belki de üzerine çıkacak. Ama bugünden yarına olacak bir süreç değil bu. Petrolün kışı uzun sürecek.”
Sokağa çıkma kısıtı talebi düşürdü
La Stampa için yazan ekonomi uzmanı Mario Deaglio'ya göre tüm bunlar pandeminin etkisi:
“Ekonominin pandemiden en çok etkilenen sektörü ulaştırma oldu. Bilhassa hava ve kara taşımacılığı -ki ikisi de petrol bazlı yakıt tüketiminin en yoğun olduğu branşlar. Pandemi günlerinde tüm sanayileşmiş ülkelerin gökleri ve otoyolları neredeyse bomboş. ... Buna bir de nispeten ılık geçen kış ayları, büyük fabrikaların kapalı olması ve çoğu termik santralin depolarının ancak yarısını tüketmiş olması ekleniyor. Bunun sonucunda geçtiğimiz haftalarda reel ekonominin petrol talebi, GSYİH'dan çok daha hızlı geriledi. Bu da petrol ihraç eden ülkeleri büyük bir sıkıntıyla karşı karşıya bırakıyor.”
Petrol piyasasının tek kurtuluşu savaş
Blog yazarı Alexander Gorny, Echo Moskvy'de en kötü ihtimali ele alıyor:
“Petrol fiyatları tepetaklak olmuş durumda ve mayıs ayındaki sevkiyatla beraber ABD'nin referans petrol türü olarak bilinen WTI ham petrolünün borsada eksi 39,44 dolar düzeyine ulaştığı (!!!) haberi, iyimser bir hava yaratmıyor. Bunun sonucunda Brent ve Urals'ın da varil fiyatı düşecek, bu da hepimizin ipini çekecektir. Petrol rezervleri ağzına kadar dolu ve petrol piyasasının iflası artık aylar değil, günler hatta saatler kadar yakın. Şimdi korkunç bir şey söyleyeceğim: Petrol piyasasını kurtaracak olan yegane şey, petrol çıkarılan bölgelerde patlak verecek bir savaş. Bu bedeli ödemeye hazır mıyız?”