ABD Kongresi'ne saldırı ne anlama geliyor?
Basında yer alan haberlere göre, ABD bakanlar kurulunun bir kısmı Trump'ın görevden alınmasını görüşüyor. Çarşamba günü (dün) Trump yandaşları, Joe Biden'ın seçim zaferinin onaylanacağı Washington'daki Kongre Binası'na saldırmıştı. Emniyet güçleri ancak dört saat sonra göstericileri binadan çıkarabildi. Köşe yazarlarına göre unutulmayacak bir gün.
Hitler'den farksız: Stratejik bir yalancı
Donald Trump, yalan söyleyeceksen büyük söyle stratejisi için tarihi bir figürü kendine örnek aldı, diyor Bill Emmott, La Stampa'daki köşe yazısında:
“Yeniçağ'da bu taktiği başarıyla uygulayan isim Adolf Hitler idi. Meşum kitabı Kavgam'da büyük yalanların nasıl küçük yalanlardan daha etkili olduğunu, zira kuyruklu safsatalar uydurmanın insanlara imkansız göründüğü için bunlara nasıl daha kolay kandıklarını yazmıştı. ... Bilhassa da bu ifadeler iktidar ve inandırıcılık gerektiren bir mevkiden geldiği takdirde. Nitekim Trump'ın ABD'de yapmayı denediği şey tam da bu. Kasım ayındaki seçimin 'çalındığı' söylemi, yukarıda tarif edilen türde büyük bir yalan. ... Ve tıpkı Hitler gibi Trump da büyük yalanlarını, rakiplerinin iddia ve eleştirilerini yalan olarak yaftalamak suretiyle daha da abarttı.”
Darbe girişimi
Večernji list'e göre Trump gitmeden hemen önce bir de üstüne tüy dikti:
“Washington'da dün yaşananları betimleyecek çok sözcük var, ama açık konuşursak bu, Amerikan başkanının davranışından ilham ve destek alan bir darbe girişimi. ... Trump tehlikeli bir başkan, baştan beri de biliniyordu bu. Ama dün olanlar bu gerçeği yeni bir noktaya taşıdı. ... Amerikan demokrasisi Trump'tan daha güçlüdür, bu kesin, ama Trump'ın tutumunun pek çok kurumun bağımsızlığını ve bir rehinecinin eline düşmüş gibi davranan Cumhuriyetçi Parti'nin sağduyusunu da yok ettiğini izlemek tedirgin ediyor.”
Kibrin havai fişek gösterisi
Sme'ye göre, olayların arkasında hala başkan olan Trump'ın kendini kanıtlama ihtiyacı var:
“Seçmenleri, mağlup olduğu için boyun eğip Beyaz Saray'dan ayrılan bir başkanı değil, Kongre'ye saldıran öfkeli kitleyi hatırlasın istiyor Trump. Biden'ın seçim zaferinin teyit edildiği demokratik süreci nasıl sekteye uğrattığı umurunda bile değil. Dikkatlerin son damlasını bile kendi üzerinde toplamak istiyor. ... Koltuğuna oturmuş, kibrinin havai fişek gösterisini alkışlıyor. Başka ülkeler için de ciddi bir uyarı bu: Kişilik bozukluğu olan popülistler, ileri demokrasilerde bile keyfi davranışlarından vazgeçmiyor, demokrasinin gereklerini yerine getirmiyorlar. Yaptıkları en fazla bunları taklit etmek.”
Trump bunun bedelini ödemek zorunda
Süddeutsche Zeitung'a göre henüz koltuğunda oturan başkandan artık hesap sorma zamanı geldi:
“Trump ABD ile alay ediyor, demokrasiyi kırıp geçiriyor, darbe çağrısı yapıyor. Yaşananlar dünya üzerindeki her demokraside darbe girişimi olarak yorumlanırdı. Trump bunun bedelini ödemek zorunda. ... Parlamento baskınının tek bir olumlu tarafı varsa şayet o da şu: Bundan sonra Trump'ın çılgınlıklarına katılanlar onunla beraber yok olacak. Yani protestocular sadece parlamenterleri Kongre Binası'ndan değil, Trump'ı da Beyaz Saray'dan kovmuş oldu. Böylece Trump bugün itibariyle görev süresini tamamladı. Artık elleri kelepçeli dışarı çıkarılması lazım.”
En iyi demokrasiler bile kırılgandır
Kleine Zeitung, Trump'ın ABD demokrasisini yeni bir teste tabi tuttuğunu yazıyor:
“Trump'ın tavrı en iyi anayasanın, en tecrübeli yasa koyucuların ve çok iyi işleyen bir demokrasi geleneğinin bile kırılgan olduğunu ve bu yapının yıkılmasına neden olacak eksiklere sahip olduğunu gösterdi. ... İkinci kez seçilmemiş bir başkanı topal ördek olarak görenler bundan ders alacak. ... Umarız Amerikalıların çoğunluğu bir iç savaş çıkmasına hiç meraklı değildir ve ulusal muhafızlar duruma el koyar. Ama dün akşam hep hatırlanacak. Varlığını sürdürebilen en eski demokrasinin bile çöküşün gölgesini net bir şekilde gördüğü bir akşam olarak.”
Kongre gücünü gösterdi
Kongre'nin gece geç saatlere kadar oturuma devam etmesi Sydsvenskan'a göre çok önemli bir mesaj:
“Çok tehlikeli bir siyasi dönemin sonu mu bu, yoksa daha kötü bir şeyin başlangıcı mı? Kongre'nin, saldırıya uğradığı gün işine devam etmesi her halükarda vatandaşa ve dış dünyaya karşı gücünü gösterdiğinin işareti: Amerikan demokrasisi güçlüdür ve tehditlere ve şiddete boyun eğmez. Şu anda alabileceğimiz en iyi mesaj bu.”
Putin halinden memnun, Pekin'in keyfi yerinde
Berkeley'deki California Üniversitesi ekonomi profesörü Gérard Roland NV'deki yazısında, dünyanın bütün otokratlarının yaşananlara sevindiğini söylüyor:
“Amerika'da iç savaştan bu yana yaşanan en büyük siyasi sistem krizini dünyanın geri kalanı şaşkınlıkla izliyor. Putin, Trump işine yaramamış olsa da bu duruma gülüyor. İşine yaramadı, çünkü ne yaptırımlar kaldırıldı ne de Putin'in rejimini destekleyecek önemli adımlar atıldı şimdiye dek. Çinli yetkililer gözlerine inanamıyor. Artık Trump sayesinde Çinlilere demokrasinin neden kötü, komünist rejimin neden daha iyi olduğunu anlatacak somut birçok örnek var ellerinde.”