Vergiden kaçınmaya karşı küresel asgari vergi çözümü mü?
ABD Hazine Bakanı Janet Yellen şirket gelirlerine küresel bir asgari vergi uygulanmasını önerdi. Yellen'in önerisinin perde arkasında Joe Biden'ın bu vergiyi ABD'de yüzde 21'den yüzde 28'e çıkarma planı yatıyor. Bu önerinin, gelirlerini verginin düşük olduğu ülkelere kaydıran çokuluslu şirketleri frenleme şansı var mı? Avrupalı köşe yazarları iyimser.
Vergi rekabeti aşağı doğru bir sarmal
La Stampa, şirketlerin kârlarının son yıllarda giderek daha az vergilendirildiğini söylüyor:
“1980'li yıllarda OECD ülkelerinde şirket gelirlerinin ortalama vergi oranı yüzde 42'in altındaydı. Bugün ise yüzde 25'in altında. Bu düşüşün ana nedeni, küreselleşmeye paralel olarak giderek hareketlenen şirketleri cezbetmek için dünya üzerindeki 200 ülkenin rekabete girmesiydi. Gelirlerin bir ülkeden diğerine aktarılması, vergiden kaçınmaya ve üretimin, vergilerin daha düşük olduğu ülkelere kaydırılmasına neden oldu. Gerçekte ise bu rekabet, kârdan alınan vergilerin düşmesini getirdi beraberinde.”
Vergi cennetlerini el birliğiyle kurutmak
Süddeutsche Zeitung ABD'nin rota değişikliğinin Almanya ve AB için bir fırsat olduğunu söylüyor:
“Almanya ve AB herkesin işine yarayacak bir anlaşma yapmak için elinden geleni yapmalı . ... Hangi hizmetin hangi coğrafi noktada verileceğini kimsenin söyleyemediği dijital çağda, şirketlerin dengeli ve etkin bir şekilde vergilendirilmesi ancak uluslararası boyutta mümkün olur. Asgari vergi matrahı devletlerin vergi sistemleri arasında rekabete izin vermeli, ama hükümetlerin güçlü finansmanı adına vergilerin düşürülmesine yönelik bir yarışa izin vermemeli. Bu durum vergi cennetlerinin sonu olmasa da, önemlerini büyük ölçüde azaltır. ... [ABD Hazine Bakanı] Janet Yellen'in sözleri ciddiye alınmalı.”
Pandeminin olumlu etkileri de var
Yellen'in önerisi, Covid-19 olmasaydı ABD'nin aklına dahi getirmeyeceği bir düşünceye dayanıyor:
“Dünyanın en zengin ülkesindeki hükümeti, sosyo-ekonomik ve jeopolitik stratejilerini ciddi anlamda değiştirmeye ve eşitsizliklerin artmasını durdurmak için zenginlerin cebine el atmaya ikna etmeyi bir virüsün sağlayacağı kimin aklına gelirdi? ... Janet Yellen'in açıkladığı rotanın sadece başlangıcı bu. ... Yellen, 'America first' ifadesi 'yalnız Amerika'ya dönüşmemeli, dedi ve ABD'nin böylesine bütünleşmiş bir dünyada vergi oyununu tek başına oynayamayacağını söyledi. Bu yüzden de vergi indirimlerinde aşağıya doğru bir rekabeti durdurmak adına bu öneriyi getirdi.”