AB fonları artık kirli işlerde kullanılamayacak mı?
Salı günü faaliyete başlayan Avrupa Savcılığı Ofisi'nin hedefi, AB fonlarında dolandırıcılığı, zimmete para geçirmeyi ve yolsuzluğu önlenmek. Merkezi Lüksemburg'ta bulunan kurumun başkanı Laura Codruța Kövesi, Romanya'da yolsuzlukla mücadelede isim yapmış biri. Ancak bazı AB üyelerinin egemenliklerinden vazgeçmek istememesi yorumcuları kızdırıyor.
Almak isteyen vermesini de bilmeli
Neue Zürcher Zeitung, tüm üye ülkelerin Avrupa Savcılığı Ofisi'ne katılmamasından şikayetçi:
“Bu son derece üzücü, hatta Macaristan ve Polonya özelinde düpedüz sorunlu bir durum. ... Adı geçen iki ülke de AB bütçesinden, ödediklerinden fazlasını alıyor. ... Avrupalı vergi mükelleflerinin Brüksel'deki temsilcilerinin çıkarması gereken sonuç, yüksek para tutarlarını sadece, bunların kullanımını denetlemeye aktif olarak yardım edecek ülkelere gönderilmesi olmalı. ... Doğu ve Orta Avrupa ülkelerinin öne sürdüğü, uluslarüstü bir savcılık ofisinin ülkelerin egemenlik haklarına fazlaca müdahale edeceği argümanı, kulağa fazlasıyla göstermelik geliyor. Başkalarından fazla fazla para alırken egemenliği zedelenmeyen bir ülke, muhasebe defterlerini göstermeye de razı olacak. Özellikle bu ülkelerde hukuk devletinin erozyona uğradığı ve yürütmenin iktidar tekeli oluşturmaya çalıştığı düşünülürse bu durum bir o kadar geçerlilik kazanıyor.”
Bu iş kolay olmayacak
Népszava'ya göre bazı üye devletlerin ayak diremesi bu yeni kurumun önünde şimdiden önemli bir engel oluşturuyor:
“Avrupa Savcılığı Ofisi, belli konuları kendi sorumluluk alanı içine alma hakkına sahip. Böyle bir durumda ulusal düzeydeki yetkili kurumlar soruşturmaları sürdüremeyecek, dolayısıyla suç fiillerini karartma imkanını kaybedecekler. Bu bilgiler ışığında Macaristan'ın ve Polonya'nın sürece katılmaması pek sürpriz olmadı. ... Öte yandan kuruma katılan ama savcılığın işini zorlaştırmak için daha şimdiden ellerinden geleni yapan ülkeler de var.”
Eskiye oranla daha iyi bir denetim mümkün
İsveç, Danimarka, İrlanda, Polonya ve Macaristan Avrupa Savcılığı Ofisi'ne dahil değil. Slovenya gibi ülkelerse savcılığa pek de istekli yaklaşmıyor, Deutschlandfunk'a göre,
“Engelleme çabaları ve gösterilen direnç, yeni kurumun AB'nin çıkarları için, özellikle de AB'de finansman ve hukukun gelişmesi için ne kadar gerekli olduğunu gösteriyor. ... İşlem vergisi girdabı, sübvansiyon yolsuzluğu, kara para aklama ve bu bağlamdaki yolsuzluklar gibi organize suçların AB'ye yılda 500 milyon avro zarar verdiği söyleniyor ... Gelecekte bütün taraflar el ele verip çalışacak. Bütün ülkeleri aynı ölçüde izlemek mümkün olmayacak gerçi, ama merkezi bir denetim ve savcıların Avrupa'ya özel bağımsızlığıyla, eskiye oranla daha mümkün görünüyor.”
Cazip bir destek
Radio France International'ın Romanya Servisi, yeni Korona destekleri dikkate alındığında kurumun AB üyesi ülkeler için her zamankinden önemli olduğunu söylüyor:
“AB Kamu Savcılığı'ının kurulması çok önemliydi, çünkü malların, sermayenin ve insanların serbest dolaşımı sadece dürüst insanların çıkarlarını desteklemiyor. Sınır ötesi suç faaliyetleri de bunlardan çıkar sağlayabilir. ... Ulusal yargı kurumları sıklıkla bu tür sınır ötesi suçlarla başa çıkamıyor, bu yüzden Avrupa'yı kapsayan böyle bir kurum zaruretti. AB üyelerinin, Yeni Nesil AB Programıyla ciddi bir mali desteğe (750 milyar avro) kavuşacak olmaları sahtekarlık yapmak isteyenlerin tekrar şeytana uymalarını sağlayabilir.”
Birçoğu Kövesi'den korkuyor
Deutsche Welle Romanya Servisi, kurumun başına getirilen Kövesi'nin çoğu insanı tir tir titrettiğini söylüyor:
“En tepedekinden en aşağıdakine pek çok siyasetçi AB'den fon alınması ve bu fonların harcanması faaliyetlerinin bizzat içinde yer alıyor. .... O halde Laura Codruța Kövesi gerilla savaşına geri dönüyor. AB'nin zaaflarını istismar eden kriminal grupların temsilcileri - ister Romanya'dan olsunlar isterse Avrupa Kamu Savcılığının kanatları altına girmeye hazır olan diğer 21 üye ülkeden- yeni Avrupa Kamu Savcılığı başkanından korkuyorlar.”
Fazla beklentiye girmemeli
Fakti.bg Bulgarların Avrupa Savcılığı Ofisi'nden ciddi beklentilerine gem vuruyor:
“AB, iç sorunlarımızı bertaraf etmek ve düzen sağlamak için tanklarla ilerleyen Sovyetler Birliği gibi değil. ... Avrupa Kamu Savcılığı bizi [başsavcı] Geşev ve [eski başbakan] Borisov'dan kurtaramaz gerçi, ama son yıllarda verdikleri zararı aydınlatmamıza yardımcı olabilir. Avrupalı bir hukuk devletinden beklentilerimizle bağdaşmayan bu otoriter ve zorba rejime son vermemize destek olabilir.”