Hollanda: Endonezya'da savaş suçu tartışmaları
Hollanda, sömürgeci gücü olarak 1945-1949 Endonezya Bağımsızlık Savaşı’nda sistematik ve aşırı şiddet uyguladı ve savaş suçları işledi. Geçtiğimiz hafta yayınlanan konuyla ilgili bugüne kadarki en büyük bilimsel araştırmanın sonucu bu yönde oldu. Başbakan Mark Rutte hükümet adına Endonezya’dan özür diledi. Ülke basını konuyla yakından ilgileniyor.
Hataları kabul etmek de buna dahil
NRC Handelsblad’a göre özür dilemek yegane doğru karar:
“Bu soruşturmanın ancak hukuk davaları açıldıktan sonra başlatılmış olması, Hollanda tarihinin karanlık yüzü hakkında konuşmak şöyle dursun, düşünmenin bile ne kadar zor olduğunu gösteriyor. Bunun mazereti yok. … Bugünkü hükümetin ‘kolektif yanlışın bütün sorumluluğunu’ üstlenmesi verilecek yegane doğru yanıt. ... Dünyada bir rol oynamak isteyen ülkeye, hataların cömertçe kabul ve telafi etmek yakışır. Cesaret edip aynaya bakabilenler başkalarını da hizaya getirebilir. Bu samimi öz farkındalık da buna dahildir.”
Nüanslar eksik
Araştırmanın geçmişe yönelik değerlendirme konusundaki büyük anlaşmazlığı maalesef gideremediğini düşünüyor de Telegraaf:
“Emekli askerler arasında öfke büyük. ... Araştırmayı eleştirenler, sonuç belgesinin neredeyse tamamen Hollanda tarafının uyguladığı şiddete odaklanması nedeniyle çalışmanın tek yanlı olduğunu öne sürüyor. Pek çok tarafı olan bir silahlı çatışmadan söz edilmesine ve Endonezyalıların da sınırları aşmasına rağmen. ... Gerçekler [başka bir yaklaşımla] değişir miydi? Hayır. ... Fakat beş yıllık yoğun bir araştırmanın ardından dengeli bir resmin ortaya çıktığı hissi çok daha güçlü olurdu. Dolayısıyla, her iki taraf için tarihin bu dönemi üzerine daha hızlı bir şekilde uzlaşmaya varma şansı yüksek olurdu.”