Avrupa'da basın özgürlüğü ne durumda?
Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütü, 3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü vesilesiyle dün 20. kez yıllık küresel sıralamasını yayınladı. Sıralamada medya mevzuatı, medya çalışanlarına yönelik şiddet ve tekelleşme gibi unsurlar göz önünde bulunduruluyor. Bu sayede Avrupa gazeteleri, aynada kendilerine bakma fırsatı bulmuş oluyor.
Nabza göre ilan
Avusturya, Sınır Tanımayan Gazeteciler’in ‘Basın Özgürlüğü Endeksi’nde 17. sıradan 31. sıraya düştü. DieSubstanz.at blogu, bunun nedenlerini analiz ediyor:
“Bunun Korona gösterilerinde gazetecilere yönelik saldırılardan, polis şiddetine ve ilan yolsuzluğuna kadar uzanan pek çok nedeni var. ... Sınır Tanımayan Gazeteciler, ‘medyaya daha fazla temel teşvik sağlanmasına ve kamu makamlarının ilanlarına daha az para harcanmasına (olumlu haberler karşılığında) yönelik girişimde bulunma konusunda politikacılarda ilgi eksikliği olduğu’ tespitinde bulunuyor. Tabloid (tiraj) yerine kaliteyi destekleyen makul bir medya teşvik yasasına ilişkin çağrılara şimdiye kadar hiç kulak asılmadı.”
Türkiye yüzde 100 kaybetti
Yetkin Report endişeli:
“RSF raporunun işaret ettiği yüzde 90 hükümet kontrolü ifadesi özellikle altı çizilmesi gereken bir nokta. Bu, 10 haber kanalından, gazeteden, radyodan yalnızca birinin hükümet ile ilişkisinin olmadığı anlamına geliyor. Bu kalan bir gazetenin ise hayatta kalma yolları, her zaman bağımsız ve kaliteli haber üretmek ve yaymak için ideal olmuyor. Bazen karşı-propagandanın, karşıt siyasetin, çıkar gruplarının kontrolüne düşüyor geride kalan bir gazete de.”
Gerileme dramatik boyutta
Solcu Avgi, Yunanistan’daki durumu yazıyor:
“2021’de Miçotakis hükümetiyle listede yalnızca 5 basamak aşağıya (65. sıradan 70. sıraya) inmeyi başaran Yunanistan, 2022’de 'şaşırtıcı' bir atakla 38 sıra gerileyip AB sonuncusu olarak ve pek çok Asya, Amerika ve Afrika ülkesinin de gerisinde kalarak 108. sırada yer buldu. Diğer bir deyişle Yunanistan, RSF’nin araştırmasına dahil edilen dünya çapındaki 180 ülke arasında basın özgürlüğü açısından 108. sırada bulunuyor. Bu da Yunanistan’ın basın özgürlüğü meselesinde Ukrayna, Arnavutluk, Angola, Tunus, Gürcistan, İsrail, Macaristan, Polonya, Sırbistan ve Kosova’dan daha düşük puan aldığı anlamına geliyor.”
Gazeteciler antikorlarını kaybediyor
Gazeteci Sabina Fati, Deutsche Welle Rumence Servisi’nde otosansürün tehlikelerine ilişkin görüşlerini yansıtıyor:
“Büyük [Rumen] medya patronları, siyaset ve iş dünyasıyla iç içe geçmiş durumda. Büyük çoğunluğu yolsuzluk vakalarına karışmış ve hatta hapse atılmış, bir kısmı ise mahkemelerden kaçma derdinde. Bu rezil patronlara ait medya tröstlerinde çalışan gazeteciler otosansürü öğrendi, bu onlarda bir alışkanlık haline geldi. ... Bir yerde işe alınırsanız, işvereninizin hassasiyetlerini, çıkarlarını ve yönelimini bilir ve bunlara riayet edersiniz. Gazetecileri antikorlarını kaybetme riskiyle karşı karşıya bırakan otosansür olgusu, sansürün kendisinden çok daha tehlikeli.”