İskoçya bağımsızlık için yeniden referanduma mı gidiyor?
İskoçya Başbakanı Nicola Sturgeon tekrar denemek niyetinde: 19 Ekim 2023'te, gerekirse Londra'nın onayı olmaksızın ülkenin bağımsızlığı konusunda bir referandum düzenlenmesi için çabalıyor. 2014'te İskoçların yüzde 55'i Birleşik Krallık'ta kalma yönünde oy kullanmıştı. İkinci bir referandum ne anlama geliyor?
Brexit yeni bir oylamayı meşru kılıyor
The Guardian, İskoçların çoğunluğunun Büyük Britanya’nın AB’den ayrılmasına karşı olduğunu hatırlatıyor:
“Boris Johnson, yüksek geçim maliyetleri krizi ve Covid’den kurtulma süreci devam ederken bağımsızlık konusunu yeniden açmanın zamanı olmadığını söyleyerek mantıklı bir argüman ortaya koyuyor. Öte yandan, İskoçya’nın 2014’te bağımsızlığa karşı oy kullanmasına yol açan koşulların Brexit’le birlikte ortadan kalktığını öne süren İskoç Başbakan da haklı. Büyük Britanya’da AB’den ayrılma konusunda düzenlenen referandumda İskoçya’nın bütün bölgeleri AB’de kalma yönünde oy kullanmıştı. Verdikleri oyun aksi istikametine sürüklendiklerini hissetmeye başladıkça, İskoç sorunu da yeniden ön plana çıktı.”
Yasaklamak ters etki yaratır
The National, Londra’daki siyaset ve yargı çevresi İskoçya’da düzenlenecek yeni bir referandumu resmen yasaklarsa, bunun ayrılıkçılara karşı Pirus zaferi anlamına gelebileceği uyarısında bulunuyor:
“Londra’daki yetkililer bu yoldan ilerleyecek kadar aptal ve kibirliyse, İskoçya’daki bir sonraki parlamento seçimleri fiilen bağımsızlık referandumuna, yani bir halk oylamasına dönüşür. İskoç Ulusal Partisi (SNP) seçim kampanyasına tek bir konuyla girer: İskoçya’nın bağımsızlığını sağlamak. Bu seçimlerde elde edilecek bir zafer ise bağımsızlığı kazanma görevinin kendilerine verildiği şeklinde yorumlanır. ... İskoçya öyle ya da böyle kararı kendi verebilecek.”
Sturgeon ajitasyonu bırakıp ülkeyi yönetmeli
The Times, İskoç lidere ülkesindeki gerçek sorunlara odaklanması tavsiyesinde bulunuyor:
“İskoçların çoğunluğu, İskoç Ulusal Partisi’nin (SNP) bağımsızlık takıntısından bıkmış usanmış durumda. Sturgeon’un çevirdiği entrikalar bu insanlarda ancak hayrete ve telaşa neden oluyor. ... Partisi, kısmen özerk bir ulusu 15 yıldır yönetiyor ve eline geçirdiği bağımsızlık fırsatlarından hiçbirini kullanmayı başaramadı. İskoçya, her derde deva bir bağımsızlık fikrinin arkasına saklanmak yerine, ülkenin Büyük Britanya’nın güneyine kıyasla geride kaldığı pek çok alanla ilgilenme arzusundaki liderleri hak ediyor.”
Siyaset yerinde sayıyor
The Herald, İskoçya'nın bağımsızlığı meselesinin bir an önce çözülmesi gerektiğine inanıyor:
“İskoç siyaseti 2013'ten beri olduğu yerde sayıyor. Seçmenlerin yaklaşık yarısı artık 'Birleşik Krallık'ın yukarıdaki uzantısı' olmak istemediği için ilerleyemez durumda. ... Mesele kendiliğinden hallolmayacak ve her şeyden önce bunun bir çözüme kavuşturulması gerekiyor ki sonrasında karşı karşıya olduğumuz büyük sorunların üstesinden gelinebilsin: artan yaşam maliyetleri krizi, yaşlanan nüfus, nispeten düşük üretkenlik ve girişimcilik düzeyleri, zorluklarla boğuşan bir ulusal sağlık sistemi ve kamu sektörüne aşırı derecede bağımlı bir ekonomi.”
Bu nesil kararını çoktan verdi
The Times, Başbakan Sturgeon'un yeni bir referandumun yapılmasını sağlayabileceğinden şüpheli:
“Sekiz yıl içinde ikinci bir referandum yapılma olasılığı oldukça zayıf. Holyrood'daki [İskoçya Parlamentosu'nun bulunduğu bölge] SNP hükümetinin aksine, Westminster'deki Muhafazakâr hükümet, 2014 referandumunun tüm bir nesil için tek seferlik olduğu sözünden dönmeye niyetli değil. Aynı şey Keir Starmer yönetimindeki İşçi Partisi için de geçerli. ... İskoç halkı da Sturgeon'un coşkusunu paylaşmıyor. Yapılan son anketler, seçmelerin yüzde 59'unun, siyasi görüşlerinden bağımsız olarak 2023'te referandum istemediğini gösteriyor.”