Üst düzey görevden almalar: Zelenskiy ne yapmak istiyor?
Ukrayna Devlet Başkanı, İstihbarat Servisi Başkanı ve çocukluk arkadaşı Ivan Bakanov ile Başsavcı Iryna Venediktova’yı görevden aldı. Karara gerekçe olarak, Ukrayna yargı ve güvenlik aygıtı üyelerinin karıştığından şüphelenilen çok sayıdaki vatana ihanet vakası gösterildi. Avrupa basını, perdenin arkasını görmeye çalışıyor.
İstihbarat servisi Rusya için sızma noktası
Le Temps, bu kararın neden gerektiğinin açık olduğunu düşünüyor:
“Kardeşler arasında tehlikeli bir cadı avı mı başlıyor? Hayır, daha ziyade savaş halindeki bu ülke için her iki görevin de hayati önem taşıdığı hatırlatılıyor. Doğrudan Sovyet döneminin bir ürünü olan Ukrayna İstihbarat Servisi, eski KGB için popüler bir sızma noktası niteliği taşıyor. Eski Rusya ve Ukrayna ajanları, çok uzun sayılamayacak bir süre öncesine kadar her şeyi paylaşıyordu: eğitim, yöntemler, dünya görüşü. Moskova bu müşterek geçmişten azami fayda sağlamasaydı, akılsızca davranmış olurdu. ”
Sorunların kökü derinde
Irish Independent, görevden almaların yalnızca Rus casus korkusunu ve istihbarat servisine yönelik hayal kırıklığını yansıtmadığını düşünüyor:
“Gelişmeler, savaş öncesi dönemde başlayan ancak 24 Şubat işgaliyle büyük ölçüde duraklayan siyasi gerilimlere de işaret ediyor. ... Ukrayna siyasetini gözlemleyenler, rekabetin de meselenin bir parçası olduğunu göreceklerdir. Başsavcı Venediktova'nın halefi Oleksiy Simonenko, Zelenskiy'nin üst düzey danışmanlarından Andriy Yermak'a yakın bir isim. Yermak, yıllar boyunca yolsuzlukla mücadele reformlarını geciktirmek de dahil olmak üzere çok sayıda suçla itham edildi. ... Hainleri ve Rus casusları avlamak başka şey, Ukrayna'nın parçalanmış iç siyasetine yön vermek bambaşka bir şey.”
Şüphe bulutları dağılmadı
Correio da Manhã, Iryna Venediktova’nın görevden alınmasının ardında ne yattığını irdeliyor:
“Savaş başladığından bu yana, üst düzey devlet yöneticilerine yönelik en büyük tasfiye operasyonu bu. ... Başsavcı, Bucha ve İrpin’de sivillere uygulanan mezalimin araştırılmasından sorumluydu. ... Ukrayna’nın buralarda yaşananlara dair anlatısının, Kiev’de bulunan bütün yabancı gazetecileri tam olarak ikna etmediği unutulmamalı. Zelenskiy bunun zeminini hazırlayıncaya kadar basına getirilen kısıtlamalar, olaylara ilişkin tanık ifadelerinin toplanmasına yönelik kabul edilemez koşulların mevcudiyetine işaret ediyor. ... Venediktova’nın görevden alınması, bu şüpheleri ortadan kaldırmıyor.”
Fazla öne çıkarsanız olacağı bu
Novaya Gazeta Europe’a göre, Başsavcı’nın görevden alınmasında içerideki güç oyunları belirleyici oldu:
“Hükümete yakın çevreler, iddialara göre Venediktova’nın gözden düşmesinin nedenini şöyle açıklıyor: Devlet Başkanlığı idaresi ve özellikle de idarenin başındaki Andriy Yermak ile gerilimli bir ilişkisi vardı. Ortak yayına geçen ulusal televizyon kanallarının yayın maratonunda Devlet Başkanı kadar sık görünen Başsavcı’nın medyadaki faaliyetleri kızgınlık uyandırıyordu. Ayrıca bir de Rus savaş esirlerinin yargı önüne çıkarılması sürecinin hızlandırılmasına karar vermişti. Ruslarla gerçekleştirilen müzakerelere katılanlar, bunun Ukraynalı mahkûmların Rusya’da yargılanmasına ve takaslarının sona ermesine yol açabileceğini söylüyor.”
Başarısızlıkla sonuçlanan bir deney
Rzeczpospolita şu yorumda bulunuyor:
“İstihbarat Servisi SBU’ya katılmadan önce, Zelenskiy’nin sahibi olduğu Kvartal 95 film stüdyosunun yönetiminde bulunan Bakanov’un gizli servislerle hiçbir alakası yoktu. ... Bu atama daha en başında eleştirilmişti. Eleştirenler, ülkenin tamamının güvenliğinden sorumlu bir kurumun başına, bu alanda deneyimi olan birinin getirilmesi gerektiğini söylüyordu. İktidar cephesi ise ‘eski sistemin dışından gelen’ insanların gizli servisleri temizleyip yolsuzluklara son vereceğini iddia ederek eleştirilere karşı çıkmıştı. Bir tür deneydi bu. Aynısı, öncesinde savcılık görevinde bulunmamış bir öğretim üyesi olan Venediktova için de geçerli. ... Bu deneyin savaş koşullarında başarısızlıkla sonuçlandığı anlaşılıyor.”
Yeni sayfa
Le Soir’a göre bu adımın sonuçları ağır olabilir:
“Bu kararın sebep olabileceği tali zararlar neticesinde, devletin tepesince sunulan hizmetlerin koordinasyonu zayıflayabilir; Zelenskiy, arkadaşı Bakanov’a çok güveniyordu. Savaş 24 Şubat’ta başladığından bu yana, Ukrayna devletinin üst kademesinde ilk kez bir tasfiye operasyonu gerçekleşti. Önemli bir nüans: Hükümet üyeleri veya üst düzey ordu yetkilileri değil, Devlet Başkanı Zelenskiy’nin yakın çevresinden insanlar söz konusu. Bu, Zelenskiy’nin kendisini ve her şeyden önce de Ukrayna’yı Rusya tehdidinden korumak için yeni bir sayfa açmaya karar verdiğinin göstergesi.”