Özgür basın üzerindeki baskı artıyor
3 Mayıs Uluslararası Basın Özgürlüğü Günü olarak kutlanıyor, ancak haberler hiç de iç açıcı değil: Sınır Tanımayan Gazeteciler'e göre hoşa gitmeyen haberciliğe yönelik baskılar dünya genelinde büyüyor ve krizler, savaşlar ve artan otoriterlik bunda önemli rol oynuyor. Yorumcular da endişeli.
Otoriter rejimlerin gözüne batıyor
The Times öfkeli:
“Gazetecilik suç değil, ama gün geçtikçe daha fazla otoriter rejim tarafından suç ilan ediliyor. ... Uluslararası Basın Özgürlüğü Günü, dünyanın dört bir yanındaki hükümetler ve yurttaşlar için bir uyarı sinyali olmalı. Gazetecilere yönelik şiddeti yasaklayan herhangi bir uluslararası anlaşmanın bulunmaması utanç verici. Basının özgür olması kaçınılmaz olarak diğer hak ve özgürlükleri destekler; otoriter rejimlerin gözüne batmasının nedeni de bu. Hedef alınan muhabirler olsa da asıl dertleri bilgi kaynaklarını kontrol altına almak.”
Komplo teorisyenleri en büyük sorun
Aktuality.sk şuna dikkat çekiyor:
“Komplo teorileri ile mücadele etmek, bir bakıma otokratik siyasetçilerle mücadele etmeye benzemiyor. Bunları yayan medya kuruluşları, kendilerini özgür ve bağımsızmış gibi sunuyor olsalar da genellikle yalnızca hakikatten, olgulardan ve kamu sorumluluğundan bağımsızlar. Kendilerini demokrasinin muhafızı ilan ediyorlar. Üstelik Batı'nın lekelemediği gerçek muhafızlar. Onlara karşı mücadeleyi mümkün olan en kısa sürede kazanamazsak, bu yolla üretilmiş içerikleri aslından ayırt edemeyeceğimiz yapay zekâ çağında, medya ve demokrasi için çok geç kalabiliriz. ”
Güvenilirlik bir kenara bırakılabilir
Badische Zeitung, yapay zekânın medya alanında radikal bir değişim yaratacağı uyarısında bulunuyor:
“ChatGPT gibi programlarla metinler, resimler ve yakında muhtemelen ses kayıtları ve videolar üretmek ve bunları dağıtmak hiç olmadığı kadar kolaylaşacak. Gazetecilik ürünlerine benzeyen, ama onları yalnızca simüle ettikleri için öyle olmayan makaleler. Çünkü asıl yaptıkları, telif hakkını hiçe sayarak ve zahmetle elde edilmiş enformasyonları kıymetten düşürerek, var olan bilginin üzerini sıyırıp olasılıklara göre yeniden (ve kimi zaman uydurma unsurlar ekleyerek yanlış bir şekilde) bir araya getirmek. Görünürde elimizde sonsuz sayıda haber bulunsa bile, güvenilirlik bir kenara bırakılırsa ne olacak?”
Otosansür tehlikesi
Postimees, Estonya'nın Basın Özgürlüğü Endeksi'nde dördüncü sıradan sekizinci sıraya gerilemiş olmasını endişe verici buluyor:
“En çok da yasal ortam kötüleşti. ... Devletin, savcılığın, polisin ve hatta polis soruşturması altındaki kişilerin, kimi gazeteciler üzerinde baskı kurmak istediği ve bu baskıyı da uygulayabileceği yönünde artan bir eğilim var. Bir haberi hazırlayana para cezası verilmesi tehdidi, gazetecinin cesaretini kıracaktır. Bunun sonucu, otosansür ve bazı hikâyelerin anlatılmaması oluyor.”