Sofya'daki Sovyet anıtı tarih oluyor
Bulgaristan’da Sofya’nın şehir merkezinde yer alan ülkedeki en büyük Sovyet anıtı, çatlaklar oluştuğu gerekçesiyle geçtiğimiz hafta sökülmeye başlandı. Asker heykellerinin bulunduğu ve onlarca yıldır tartışmalara sebep olan anıt, bir müzeye taşınacak. Rusya anıtın kaldırılmasını barbarlık olarak tanımlayarak kınarken, Bulgaristan basınına tamamen farklı bir atmosfer hâkim.
Kendi sembollerimizin ne olduğunu tartışalım
Trud köşe yazarı Kristian Schkwarek’e göre, Sovyet anıtının yerine daha kıymetli bir başkası koyulmalı:
“Halk olarak bizi hâlâ birleştirmeyi başarabilen bir avuç sembolden birinin anıtını dikme fırsatını kaçırmayalım. ... Bu ne olur tam bilmiyorum, ama suda boğulmamak için tutunacak dal arayan bir insan misali müşterek sembol ve düşünceler bulma konusunda giderek çaresiz hâle geldiğimizi görüyorum. Tarih bize, bölünmüş bir halkın dışarıdan boyunduruk altına alınmasının garanti olduğunu öğretiyor. Herkesin siniri yatıştıktan sonra, halk olarak bizi hâlâ birleştirdiğinden şüphe duymadığımız meselelere dair kapsamlı ve samimi kamusal tartışmalar yapmamız gerek.”
Komünistlerce çarpıtılmış bir antifaşizm
Club Z, bu tarihi an vesilesiyle Bulgaristan’da faşizm ve antifaşizm üzerine gerçek bir kamusal tartışma başlatılmasını istiyor:
“Asıl sorun, korkunç ve tehlikeli bir totaliter doktrin olan faşizmin, demokrasi ve özgürlük açısından başka bir korkunç ve tehlikeli doktrin olan komünizm prizmasından yorumlanması. Sovyet anıtındaki sıkıntı da bu - faşizme karşı kazanılan zafer yüceltilirken, Stalin rejiminin baskı ve işgal politikalarının uygulayıcısı Kızıl Ordu göklere çıkarılıyor. Bu anıtı ‘aklamak’ ve salt antifaşist bir sembol olarak görmek mümkün değil.”
Baskının anılacak bir yanı yok
Anıt aslında Bulgaristan’ın hiç de gururlanmadığı bir dönemin sembolü, diyor news.bg:
“Devletimizin, Sovyet nüfuz alanının salt bir uzantısına indirgendiği zamanlardı. İnsan hakları ve bireyselliğin yabancı sözcükler, hür teşebbüsün geçmişin kalıntısı ve kıtlık ekonomisinin de ayrıcalıklı parti yetkilileri dışında herkesin gündelik yaşamının standardı olduğu bir dönem. ... Komünizm Bulgaristan’dan hızla ya da kendi isteğimizle defedilmedi belki, fakat günümüz Bulgaristan’ı artık farklı.”