Birleşik Krallık: Aşırı sağcı nefretin kökeninde ne var?
Büyük Britanya’daki aşırı sağcı ayaklanmalar hafta sonu da devam etti. Yaşananlar, 17 yaşındaki bir gencin Southport’ta üç kız çocuğunu öldürdüğü iddiasıyla tetiklenmiş, failin Müslüman bir sığınmacı olduğuna dair dezenformasyonlarla da iyice körüklenmişti. Polis çarşamba günü daha fazla olay yaşanmasını bekliyordu, ancak bunun yerine farklı şehirlerde binlerce kişi ırkçılığa ve şiddete karşı gösteriler düzenledi.
Irkçılık dümdüz ırkçılıktır
The Irish Times’a göre sağ karşıtı protestolar umut verici:
“Pek çok yerde ırkçılığa karşı gösteri yapanların sayısı, ırkçıların sayısını hayli geride bıraktı. Lower Ormeau Road’da 100’den fazla Belfastlı, yabancı düşmanı bir yürüyüşün önünü keserek ırkçıları kovaladı. ... Ayaklanmalardan zarar gören yerel işletmeler için başlatılan bir bağış kampanyasında, 24 saat içinde 70 bin sterlinden fazla para topladı. Geçen hafta sonu yaşanan şok edici şiddet dalgası sona erince, sokaklara dökülen insanların dertlerine kulak verilmesi gerektiğini öne sürenler de çıkacaktır. Ancak tarihten ders alsak iyi ederiz. Irkçılık ırkçılıktır, onu teskin etmeye yönelik her girişim bölücülere cesaret verir.”
Zarar verilmiş oldu
Berlingske, şiddet içeren ayaklanmaların yürütülmesi gereken tartışmaları daha da zora soktuğu kanaatinde:
“Geçtiğimiz hafta İngiltere'de patlak veren şiddet olayları gerçekten de Birleşik Krallık'ta göçmenlik konusunda mantıklı ve çözüm odaklı bir tartışma yürütmeyi zorlaştırıyor. Zira ülkenin göç politikasını eleştiren herkes, olaylarla hiçbir ilgisi olmasa dahi artık kolayca şiddetle ilişkilendirilebiliyor. Başka bir ifadeyle şiddet, Birleşik Krallık'ta göçle ilgili eleştirilerin, hatta tamamen siyasi nitelikteki eleştirilerin bile üzerinde daha da olumsuz bir imaj oluşturdu. Üstelik eleştirilecek çok şey varken.”
Hizmetkârlar görünmez kalmalı
Delfi köşe yazarı Andrius Užkalnis, İngiltere'nin göçmenlere yönelik çelişkili tutumunu eleştiriyor:
“İngilizler, göçmenlerin sırtından geçiniyor ama onların yüzünü görmek istemiyorlar. Yetmiş yıl önce dünyanın en büyük imparatorluğunu dağıtan ülke, dünyanın dört bir yanından buraya taşınan insanların sorunlarını asla çözemedi ve şimdi bu durum yeniden çirkin yaralar açtı. Yaşlı İngiltere'nin uyuşuk sakinleri, yabancıların (2004 yılında kitleler halinde göç eden Litvanyalı ve diğer Doğu Avrupalılar dahil) kendileri için çalışmalarını ama aynı zamanda görünmez de kalmalarını istiyorlardı.”
Demokrasi için gerçek bir tehlike
Der Kurier endişeli:
“ABD, şiddete başvurmaya hazır aşırı sağın demokrasi için gerçek bir tehdit teşkil ettiğini üç yıl önceki Kongre Binası baskınıyla anlamış olmalı. Tehlike artık futbol holiganizmine ya da sağcı saçmalamalara indirgenemeyecek bir boyut aldı. Sosyal izolasyonun salt göçmenleri değil yerli gençleri de etkilediği toplumlarda, ırkçı nefret söylemi de kendine büyük bir zemin buluyor. Yalnızca Büyük Britanya gibi sağlam demokrasileri etkilemekle kalmayan ciddi bir tehlike bu.”
Kararlı tedbirler ve net bir dil
Volkskrant köşe yazarı Hassan Bahara, Büyük Britanya’daki yeni hükümetin ilan ettiği sert tedbirleri övüyor:
“Büyük Britanya’nın yeni başbakanı Keir Starmer, aşırı sağcı isyancıların bu eylemlerinin ‘altında yatan hoşnutsuzluğun’ peşine düşmeyip, kararlılıkla tedbirler alıyor ve net bir dil kullanıyor. ... Starmer hatta X platformundaki kışkırtmalarından ötürü aşırı sağcı ‘fanboy’ Elon Musk’ı dahi fırçaladı. … Büyük Britanya’nın sonunda kendilerini ‘gerçek halk’ ilan edenlere anında boyun eğmeyen bir lidere sahip olduğunu görmek ne güzel!”
Nefret ve bencillik
Público'ya göre sosyal ağlardaki yalan haberler radikal sağı körüklüyor:
“Büyük Britanya'da aşırı sağcı şiddetin yaşandığı bir hafta sonu daha, yalanların sokakları ve ağları ateşe vererek aşırı sağın ahlaki merkezine kök salmış nefret ve bencillik mesajını yaydığı bir hafta daha. ... Büyük Britanya Başbakanı Keir Starmer'ın sosyal ağları sorumluluk almaya çağırması tesadüf değil. ... Zira bu ağlar, yurttaşları bilgiden ve gazeteciliğin özü olan hakikat arayışından kopararak meydanı, yalanlarıyla Büyük Britanya sokaklarında şiddeti körükleyen popülistlere bırakıyor.”
Kötülük tümör gibi
The Sunday Times, eylemcilerin sağ çevrelerde önemli destekçileri olduğunu söylüyor:
“Aşırı sağcı hareket internette metastaz yaptı. Bir haber sitesinde yer alan yalan bir haber, kadın düşmanı influencer Andrew Tate ve [aşırı sağcı ve İslam karşıtı grup] İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Stephen Yaxley-Lennon tarafından paylaşıldı. … Sosyal medya ve Whatsapp'ta yanlış bilginin yayılma ve grupların kurulma hızı, polislerin işini her zamankinden daha zor hale getiriyor. Kimi ana akım sağ siyasetçilerin böylesine kanlı bir şekilde dile getirilen nefreti körüklemiş olması da üzerinde düşünülmesi gereken bir hakikat.”
Nefret böyle yayılıyor
Web portalı In, böyle bir güruhun hızla büyüyebileceği konusunda uyarıyor:
“Öncelikle aşırı sağ, sözde hâlâ anayasaya sadık yelpazeye dahil olsalar da onların gündem ve söylemleri ile ırkçılık ve göçmen karşıtı politikalarını benimseyen tüm partiler tarafından desteklenmekte. ... İkincisi, aşırı sağın yükselişine karşı çözümün, nefret söylemini normalleştirerek ve ona giderek artan bir meşruiyet kazandırarak aşırı sağcı politikaları uygulamaktan geçtiğini düşünen hükümetler var. Ve elbette, 'iyi sattığına' inandıkları için milliyetçiliği, ırkçılığı ve yabancı düşmanlığını yeniden üretme konusunda aceleci tüm medya kuruluşlarının da desteğini alıyorlar.”
Farage ve tayfasının da suçu var
De Standaard, aşırı sağcı siyasetçilerin ülkedeki sıkıntıların sebep olduğu hayal kırıklıklarını istismar etmesinden yakınıyor:
“Brexit sonrasında, en başta da Büyük Britanya’nın göçmenleri Fransa’ya geri gönderememesi yüzünden Manş Denizi üzerinden yasadışı göç artmış durumda. Diğer yandan Avrupa’dan yasal göç durdu ve bu da inşaat, sağlık sistemi, tarım ve yeme içme sektöründe darboğazlar yaratıyor. Aşırı sağcılar, hayal kırıklığı yaşayanları zıvanadan çıkarmak için Southport’taki trajediyi bile isteye istismar ediyor. Farage dahil olmak üzere Reform UK partisinden kimi Büyük Britanyalı siyasetçilerin faile dair yanlış bilgileri yayarak nefreti körüklemesi, onları da şiddet dalgasının suç ortağı yapıyor.”
Yeni hükümeti bekleyen zorluk
The Observer, İşçi Partisi’nin artık kararlılıkla sağın üzerine gitmesi gerektiğini söylüyor:
“Hafta boyunca yaşananları hukukun üstünlüğüne saldırı olarak nitelendiren ve bütün ülkede istihbarat ve polis güçlerinin koordinasyonuna yönelik bir girişimde bulunulacağını duyuran Starmer, en doğru mesajı verdi. Hükümet ayrıca, sosyal medya şirketlerinin dezenformasyon yayılımını ve şiddetin teşvik edilmesini önlemeye yönelik yasal yükümlülüklerini yerine getirmesini sağlamalı. İslam karşıtı nefret apaçık dillere düşmüşken, camilerde güvenliğin tesis edilmesi için de polise gereken kaynaklar sunulmalı.”
Polise güven olmaz
Cumhuriyet, faşist bir hareketin kitle partisine dönüşmesinin önlenmesi gerektiği görüşünde:
“Çok yönlü bir yaklaşımla, öncelikle de İslamofobi, ırkçılık karşıtı güçlü, aktif bir hareket yaratmak gerekiyor. Antifaşist güçlerin faşistlerin karşısında sokaklara inmeye başlaması umut verici bir gelişmedir. ... Sosyal demokrat hükümetler, tarihsel olarak her zaman ‘süreç olarak faşizmi’ devletin güvenlik güçleriyle durdurabileceklerine inanırlar. Halbuki polis teşkilatları içindeki kurumsal ırkçılık, cinsiyetçilik, bu zeminde, faşist hareketin polisi etkileme, polise sızma kolaylığı göz önüne alındığında, bunun yanlış hatta zararlı bir inanç olduğu anlaşılır.”