Ukrayna'nın yeni bir dışişleri bakanına ihtiyacı var mıydı?
Ukrayna hükümetinde gerçekleşen kapsamlı yeniden yapılanmayla, bakanlık makamlarının neredeyse yarısı değişiyor. Dışişleri bakanlığı görevine, önceden selefi Dmitro Kuleba’nın yardımcılığını yapan Andrii Sybiha getirildi. Avrupa basını, iki buçuk yıldır Rusya’nın saldırılarına karşı kendini savunan ülkedeki güç yoğunlaşmasını kısmen anlayışla kısmen de endişeyle takip ediyor.
Savaş koşullu bir merkezileşme
Jutarnji list, savaşın bir sonucu olarak gücün merkezileşmesinin artık tamamlandığı analizinde bulunuyor:
“Rusya’daki rejime ait medyanın bildirdiği türden bir kriz mi bu? Koşullar farklı olsa öyle denebilirdi; ancak mevcut durumda iki buçuk yıllık savaşın ardından, gücün Devlet Başkanı Zelenskiy’nin ellerinde ‘merkezileştiğini’ ve başkanlığının ‘Ukrayna’nın asıl ikinci adamı’ olan güçlü Andria Yermak’ın kontrolüne geçtiğini söylemek daha doğru. ... Hükümetteki değişikliklerin gayesi, Devlet Başkanı’nın yakın çevresine dahil kişilerin sayısının artırılarak, hükümetin artık devlet başkanlığı makamının genişletilmiş bir kolu haline getirilmek istenmiş olması.”
Güç çemberi çok daralmasın
The Guardian, Zelenskiy'nin etrafındaki çekirdek ekibin giderek küçüldüğünü gözlemliyor:
“Krizler liderlerin ön plana çıkmasına yol açar, ancak ulusal ve uluslararası kamuoyunu belki de başka hiç kimse onun kadar sarsamazdı. Savaş zamanlarında belli bir güç yoğunlaşması kaçınılmaz olsa da Zelenskiy, kendisini en çok televizyonda çalıştığı dönemde yaptığı gibi, küçük bir ekibin çekirdeğinden her şeyi kontrol ettiğinde rahat hissediyor gibi duruyor. ... Yoğun baskı altındaki liderler, doğal olarak sırdaşlarına ve müttefiklerine güvenmeye yatkındır. Ancak halk, ülkeleri büyük bir varoluşsal tehditle yüzleşirken tüm imkânların seferber edildiğinden emin olmak istiyor.”
Sebebi liyakatsizlik olmayabilir
Mladá fronta Dnes, Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba değişikliğinin nedenini anlayamıyor:
“Deniyor ki, gereken silahları temin edecek enerji onda yokmuş. Mühimmat, tank, savaş uçağı, füze, insansız hava aracı ya da hava savunma sistemi üretecek fabrikaları yoksa, yeni başdiplomatın da selefinden fazla silah tedarik edebilmesi zor. Gayet yetenekli bir isim olan Kuleba hakkında herkes istediğini diyebilir, ancak kendisinin yerine başka birinin geçmesiyle Amerikalıların ve diğer müttefiklerin Ukrayna’ya daha fazla silah göndermek üzere Kiev’le uzlaşacakları varsayımı saçma. Dolayısıyla, Kuleba’nın liyakatsizliği söz konusu olamaz, asıl mevzu Devlet Başkanı’yla arasındaki büyük gerilim.”
Demokrasi korunmalı
Yazar Mária Gál, Népszava'da Dışişleri Bakanı'nın istifasını endişeyle karşıladığını söylüyor:
“Dmitro Kuleba'nın istifasının gerçek nedenleri hakkında çeşitli spekülasyonlar yapılıyor olsa da hiçbiri, Devlet Başkanı'nın Ukrayna'nın en tanınmış ve en saygın hükümet aktörlerinden birini neden tanınmayan biriyle değiştirdiğini açıklamıyor. ... Savaş pek çok gerekçe sunuyor ama yetmiyor. [Kiev Belediye Başkanı] Vitali Klitçko'nun bir röportajında söyledikleri aklıma geliyor: 'Belli bir noktadan sonra, artık her şeyin tek bir adamın ruh haline göre belirlendiği Rusya'dan farkımız kalmayacak'.”
Yeni yüzler yok
BBC News Ukraina, yapılan değişiklikleri pek fazla kimsenin fark etmeyeceğini düşünüyor:
“Dünya üzerinde, hükümet üyelerinin neredeyse yarısının aynı anda değiştirilmesinin büyük bir siyasi krize işaret etmeyeceği ya da en azından siyasi bir krize neden olmayacağı bir ülke saymak zordur. Ancak günümüz Ukrayna'sı, imkânsızın mümkün olduğunu kanıtlıyor. Ve böylesine önemli bir kadro değişikliğinin devlette köklü değişikliklere yol açmasının pek muhtemel olmadığını, üstelik halkın çoğunluğunun bunu fark etmeyeceğini. ... Sistem içinde bir isim değişikliği yaşanıyor sadece: İster olumlu ister olumsuz olsun, eldeki kadro dışından hiç kimse devlet yönetimine dahil edilmedi.”
Şüphecilere yer yok
Zelenskiy itiraz istemiyor, diyor Corriere della Sera: ‘
“Sonbahar gelir, yapraklar dökülür,’ diye seviniyor Maria Zakharova. Moskova Dışişleri Bakanlığı sözcüsüne göre, Ukrayna hükümetindeki kapsamlı görev değişiklikleri zayıflığın emaresi. ... Fakat Zakharova yanılıyor olabilir. Dört bakan, iki müsteşar ve bir o kadar da tuğgeneralin görevden alınması emir komuta zincirini kısaltır, karar alma süreçlerini hızlandırır ve savaş çabalarını kolaylaştırır. Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, başkomutan olarak rolünü güçlendiriyor. Ve başta o varken Rusya’ya yönelik izlenen katı çizgi sorgulanamaz. Bundan şüphe duyanlar ve uzlaşma peşinde koşanlar sahneyi terk etmeli.”
Savaş zamanlarında yıpranma normal
Neue Zürcher Zeitung bu duruma şaşırmamış gözüküyor:
“Devlet Başkanı Zelenskiy, Rus işgalinin ardından istikrar sinyali vermek için personel değişikliklerini ertelemişti. Ancak her hükümet, bilhassa da savaş baskısı altında yıpranma belirtileri gösterir. Zelenskiy, Kremlin'deki rakibi Putin'den çok farklı bir liderlik tarzı benimsiyor; Putin değişimden korktuğu için sadık destekçilerinin çoğunu ileri yaşlarına kadar ve çoğu zaman on yıldan fazla süreler aynı görevde tutuyor. ”
Şu anda ipler bakanların elinde değil
Gazeteci Valery Pekar, Facebook’ta mevcut koşullarda yeni yüzlerin maalesef tali önemde olduğunu hatırlatıyor:
“Hükümetin sorunu bakanlar değil. Bunlar arasında çok sayıda güçlü ve inançlı uzman da var. Hükümetin sorunu, anayasanın gerektirdiği nitelikte bir karar alma mercii olamaması. Kritik kararlar başka yerlerde alınırken, hükümetin rolü ikinci sıraya düşer. Bir bakan, kendi sorumluluk alanına giren hükümet politikalarının geliştirilmesi ve uygulanması konusunda parlamentoya ve halka karşı sorumluluğu bulunan kilit aktör değil de salt alt seviye bir proje yöneticisinden ibaretse, bakanın adının ne olduğunun da önemi kalmaz.”