Von der Leyen ve Orbán arasında atışma
Avrupa Parlamentosu’nda Macaristan Başbakanı Viktor Orbán ile Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen arasında büyük tartışma koptu. Macaristan halihazırda Avrupa Konseyi Dönem Başkanlığı görevini yürütüyor. Orbán’ın Avrupa politikasında köklü değişiklikler yapılması çağrısında bulunduğu konuşması, hem sert eleştiriler hem de alkışlarla karşılandı.
Orbán her şeyi berbat etti
Népszava, Macaristan Başbakanı’nın bütün güvenini yitirdiği kanısında:
“Başbakan, canhıraş çalışarak Avrupa’nın en soğukkanlı, ağırbaşlı ve hassas süvarilerinin dahi içindeki sokak kavgacısını dışarı çıkarmayı başardı. Fidesz’i on yıllar boyunca saflarında bulunduran Avrupa Halk Partisi (EPP) çok sert bir kampanya başlattı: Orbán ‘kahramandan sıfırı tüketene’ ve ‘çözüm değil sorun’ şeklinde nitelendirildi. ... Orbán her ne kadar Avrupalı bir ton tutturmaya çalışsa ve Konsey Başkanı olarak yapıcı önerilerde bulusa da, Avrupa’da bu artık kimsenin umurunda değil; eski öğrenci lideri ve burjuva siyasetçisi imajı artık mazide kaldı.”
Bencil ve milliyetçi
Dnevnik'e göre AB üyesi ülkelerin çoğunluğu Orbán'ın yaklaşımını desteklemiyor:
“Orbán, Avrupa değerlerinden ve uluslararası sözleşmelerden uzaklaşmak anlamına gelen çözümleri desteklerken bunu nasıl yapabilirler ki? Avrupa Birliği Antlaşması’nın temel ilkelerini ihlal eden biri olarak, 27 üye devlete, iltica sistemini uluslararası kurallara aykırı şekilde yeniden düzenlemeleri için tavsiyede bulunma cüretini gösterdi. Bu, Orbán'ın tipik bir tutumu ve şaşırtıcı da değil: Ona göre eğer sistem değişecekse, bu topluluğun değil, ulusal çıkarların hizmetinde gerçekleşmeli.”
AB çıplak
Weltwoche’den Orbán’a övgü var:
“Strazburg’da unutulmayacak bir gün yaşandı: Avrupa Parlamentosu’nun maskesi herkesin gözü önünde düşürüldü. ... Orbán’ın konuşmasında bu kadar korkunç ne vardı? Hiçbir şey. Avrupa’yı ateşli bir şekilde savunan sözlerdi. Bunu ‘uyanış çağrısı’ olarak nitelendirdi, çünkü Avrupa değişmeliydi. ... Von der Leyen ve onun kırmızı, yeşil, sarı ve siyah destekçileri bunu duymak istemiyorlar. Hiçbir şey değişsin istemiyorlar. ... Ama AB onlara rağmen değişecek, yalnızca bu biraz vakit alacak. Viktor Orbán’ın AB’nin maskesini düşürmesiyle ilk adım atılmış oldu.”
Geri kalmış bir ülkenin başbakanı
Die Presse, Macaristan’ın durumunun katiyen Orbán’ın anlattığı kadar iyi olmadığına dikkat çekiyor:
“Macaristan ekonomik bakımdan komşularının gerisinde, devletin sağlık, eğitim ve altyapı alanlarındaki yatırımlarının eksikliği her yerde sorunlar yaratıyor ve Fidesz’e tabi kalmadan kendi hayatları için bir şeyler yapmak isteyenler gözünü uzaklara çevirmiş durumda. Başbakan, çarşamba günü Strazburg’daki Avrupa Parlamentosu genel kurulunda büyük bir özgüvenle Macaristan’da işlerin ne kadar yolunda gittiğini anlatsa da, AB istatistikleri ülkesinin büyük geri kalmışlığını gözler önüne seriyor.”
Her iki tarafın da kendini parlattığı bir hesaplaşma
De Standaard'a göre bu çatışma her iki tarafa da fayda sağlıyor:
“Von der Leyen’le Orbán arasındaki ilişki bir süredir gergindi. Orbán, haziran ayında Alman siyasetçinin ikinci bir dönem daha Komisyon Başkanı olmasına karşı oy kullanan tek liderdi. ... Ona göre AB, Von der Leyen yönetiminde bir savaş politikası izlemekte. Bu çatışma her iki tarafın da işine yarıyor. Zira Orbán, kontrol ettiği medya aracılığıyla hâlâ 'Brüksel'e' karşı mücadele verdiğini gösterebiliyor. Von der Leyen de bu duruşunun Avrupa yanlısı parlamento gruplarından kendisine destek kazandıracağını biliyor. Nitekim şimdiden ayakta alkışlandı.”
Putin'in maşası
La Repubblica, Orbán'ın Avrupa'yı içeriden parçalamak istediğini söylüyor:
“Macar hükümet lideri, Putin'in bir uzantısına dönüştü. ... Biz Avrupalılar, Ukrayna'daki savaşın kökenlerinin, Maidan Meydanı'ndaki AB yanlısı ve mavi bayrakların taşındığı gösterilere kadar uzandığını çoğu zaman unutuyoruz. Putin'se aksine bunu gayet iyi hatırlıyor. Ve Avrupa'yı içeriden kendisine karşı kullanabileceği aracı Orbán'da buldu. Brüksel yıllarca bunu görmezden geldi ve hiçbir şey yokmuş gibi davrandı. Ancak dün parlamentoda yaşanan atışma, yalnızca Donbas'ta değil, kendi sınırlarımız içinde de yaşanan asimetrik savaşın nihayet farkına varıldığını gösteriyor.”
Katı bir Avrupa karşıtı
Der Standard’a göre Orbán AB’yi parçalamak isteyen bir siyasetçi:
“Başbakan, gençliğinde liberal bir özgürlük savaşçısı olup da ülkesinin AB’ye ve NATO’ya katılmasını, yani özgür Batı’yla bütünleşmesini hararetle savunmuş ama şimdi yoldan sapmış bir sağ popülist değil. Orbán, katı ve radikal bir Avrupa karşıtı. Eylemlerini belirleyen şey taktikleri değil. Stratejik bir misyonu var: Açık, liberal ve çeşitlilikten yana Avrupa Birliği’ni parçalayıp ‘ulusal ittifaklar’ zamanlarına geri dönmek. Bu uğurda kandırma dahil her yolu deniyor.”
Kafasında her şeyden önce ABD seçimleri var
Süddeutsche Zeitung, Orbán’ın Von der Leyen’in sert tepkisini çok da umursamayacağı öngörüsünde bulunuyor:
“Komisyon Başkan’nın kendisi hakkında ne düşündüğü onun için fark etmiyor. ... Ama 26 AB’li meslektaşının kendisine dair fikirleri Orbán için tamamen önemsiz sayılmaz. Çünkü uzlaşabilselerdi, Macaristan’a ağır cezalar kesebilirlerdi. Ama uzlaşamıyorlar. … Orbán’ın bu yıl siyaseten en önem verdiği tarih 5 Kasım. O gün ABD’nin yeni başkanı seçilecek ve Orbán, Donald Trump’ın peşine takılma fırsatını bulursa kaçırmayacak. Trump kazanırsa, Orbán ve Avrupa’daki diğer bütün sağ popülistler de güçlenecek. Trump kaybederse, Orbán da kaybedecek.”
Merkel'in koruyucu eli artık yok
Hospodářské noviny, Orbán'ın Avrupa sahnesindeki konumunun zayıfladığı kanaatinde:
“Orada, en önemli müttefiki Almanya'yı karşısına almamak için ince bir çizgi izlemeyi hep başarmıştı. Alman otomotiv ve ayrıca savunma sanayiiyle işbirliği yaparak destek satın almayı bilmişti. Ancak şu anda Alman girişimciler, Macaristan'daki farklı sektörlerde yerel oligarklar tarafından devre dışı bırakılmalarını eleştiriyorlar. ... Son olarak Budapeşte'deki Alman Büyükelçisi, Alman Birliği Günü'nde yaptığı konuşmada diplomatik teamüllere aykırı şekilde Orbán'a sert eleştiriler yöneltti. Orbán'ın Avrupa'daki tartışmalarda Almanya Şansölyesi Angela Merkel'in desteğine bel bağlayabildiği günler artık mazide kaldı.”
Macar siyasetini tartışmak için yanlış yer
Orbán, Strazburg’da Macar muhalefet lideri ve AP milletvekili Péter Magyar tarafından da sert dille eleştirildi. Hvg, Macar milletvekilleri Avrupa Parlamentosu’nu kendi iç politik tartışmalarına alet etmemeli, diyor:
“Orbán, diğer Macar siyasetçilerle birlikte hepimizi utandırdı. ... Strazburg’a gitmelerinin sebebi Viktor Orbán’ın bunun azalan popülaritesine iyi geleceğini düşünmesiydi. ... Ve diğer Macar [muhalif] siyasetçiler de bu durumdan istifade etmek uğruna bile isteye meselenin üzerine atladılar: Sorgulamak, ders vermek, lekelemek, öfkelendirmek, misilleme yapmak ve zarar vermek için.”