İspanya: Alınacak tedbirlerle konut sıkıntısı giderilir mi?
İspanya Başbakanı Pedro Sánchez, ülkesinde giderek kötüleşen konut sıkıntısını bir eylem planıyla çözme niyetinde. Boş bulunan dairelerin sübvansiyonlar ve vergi muafiyetleri aracılığıyla uygun fiyatlı kiralık evlere dönüştürülmesi ve ilk etapta 3.300 konutun inşasına başlanması planlanıyor. AB yurttaşı olmayanlara da turistik konaklama ve gayrimenkul edinme konularında kısıtlamalar getirilecek.
Hiç değilse gerçek sorunların farkına varıldı
El Periódico de España, konuyu ihtiyatlı bir iyimserlikle ele alıyor:
“İspanya'da yeni inşa edilen konutların ortalama metrekare fiyatı ilk kez 3.000 avroyu aşarak, 2024 yılında yüzde 5,5 artış gösterdi ve emlak balonunun 2008’de patlamasının ardından görülen en düşük seviyeden bu yana yüzde 52 oranında yükseldi. ... Hükümet, uzun vadede etkili olabilecek ancak mevcut krizi çözmeyen bir yolla kamu konut stokunu artırmayı hedefliyor. Muhafazakâr Halk Partisi ise daha fazla inşaat arazisi sağlanmasını ve emlak işlemlerinden alınan vergilerin düşürülmesini öneriyor. Ancak bu tür önlemler, son emlak balonunun başlıca nedenleri arasında sayıldığından uzmanlar bu yaklaşıma da şüpheyle yaklaşıyor. Yine de Sánchez ve Feijóo, yalnızca söylem üstünlüğü elde etmek için dahi olsa halkın gerçek sorunlarına çözüm arayışı içindeler.”
Pek çokları için yetersiz
eldiario.es, İspanya'nın muğlak açıklamalardan daha fazlasına ihtiyacı var, diyor:
“Düzgün konutlara erişim, on binlerce yurttaş için artık ulaşılması imkânsız bir hayale dönüşmüş halde. Yıllar geçiyor, siyasetçiler bu sorunu görmezden geliyor ve spekülatif piyasa git gide karmaşıklaşıyor. … Piyasaya [şimdi ve ivedi] müdahaleden bahsediliyor, ancak bu adımlar hayli sınırlı. ... Pek çok Avrupa ülkesinde olduğu gibi sosyal ve uygun fiyatlı konutları teşvik etmeye yönelik somut bir plan hâlâ yok. ... Eğer bu gerçekleşirse, İspanya emlak piyasasının toplam yüzde 30 oranında değer kaybetmesi beklenebilir. Bu durum, pek çok yabancı spekülatör için İspanyol rüyasının sonunu getirebilir ve her iki büyük parti de buna izin vermeyecektir. Ancak tüm bunlar yaşanırken muğlak vaatlerle oyalanıyoruz ve toplumun büyük bir kesimi zorluk çekmeyi sürdürüyor.”
Yaklaşım iyi ancak zaman daralıyor
El País acele edilmesini istiyor:
“İspanya’daki konut krizi öylesine vahim bir hal aldı ki, en iyi ihtimalle yalnızca sorunların üzerini örten, en kötü ihtimalle de [2008’de] patlayan emlak balonunu körükleyen tedbirleri anımsatan önerilerle sınırlı kalma tehlikesi söz konusu. Hükümetin 2025 piyasa koşullarını dikkate alan önerilerinin etkisi ancak beş yıl sonra hissedilebilir. Oysa İspanya’nın karşı karşıya olduğu sorunların büyüklüğü, kısa vadede etkili, hızlı ve iddialı önlemleri gerektiriyor. Her koşulda, çeşitli önerilere odaklanan bu geçici girişim, günlük tartışmalardan uzak bir politika yapma çabası olarak memnuniyetle karşılanmalı.”
Yabancılara vergi ancak göz yanıltır
The Spectator, Sánchez’in AB yurttaşı olmayan yabancılara gayrimenkul satın alırken satış bedelinin yüzde 100’üne kadar vergi getirileceği açıklamasına tepkili:
“Tahminlere göre AB yurttaşı olmayanlar İspanya’da geçtiğimiz yıl 27 bin gayrimenkul satın aldı. Büyük Britanyalı emekliler ise bunların yalnızca küçük bir kısmını oluşturuyor. Toplam nüfusu 48 milyon olan bir ülke için çok küçük bir pay. ... Bunları pazardan dışlamanın ortalama bir İspanyolun hayatında fark yaratacağını iddia etmek son derece gülünç. ... İspanya’nın konut pazarındaki asıl sorun, yeterince konut inşa edilmemesi ve çok sayıda az vasıflı göçmenin bulunması. Ülkenin kapılarını varlıklı göçmenlere kapatmak bir miktar oy kazandırır belki ama gerçek sorunu çözmez.”