Suriye'de şiddet: Yeni bir iç savaş çıkar mı?
Suriye’de üç ay önce gerçekleşen iktidar değişikliğinden bu yana en kanlı olaylar patlak verdi. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, kıyı bölgesinde aralarında devrik diktatör Beşar Esad’ın da mensubu olduğu Alevi azınlıktan en az 830 kişinin de bulunduğu 1.300’ün üzerinde insanın öldürüldüğünü bildirdi. Gözlemciler, hükümete bağlı güvenlik güçlerini katliam yapmakla suçluyor. Avrupa basını endişeli.
Hükümetin niyetleri şüpheli
Neue Zürcher Zeitung, geçiş dönemi başkanı Ahmed El Şara’nın sözlerini tutacağından emin değil:
“Eski milis lideri [Şara] en azından şimdi söylediklerinin arkasında durmalı. Suriye’de rekabet halinde ve aralarında yarım kalmış hesapları olan çok sayıda dini ve etnik grup var. Bunlar arasındaki çatışmalar artık giderek belirginleşiyor. ... Şara’nın verdiği sözlerin çoğunu henüz hayata geçirmemiş olması, özellikle de Batılı devletlerin yaptırımları kaldırma konusundaki isteksizliğini artırıyor ve Suriye’deki öfkeyi büyütüyor. Şara’nın kapsayıcılık ve eşitlik vaatlerinde fazla ciddi olmadığı ve daha ziyade kendi iktidarını güçlendirmekle ilgilendiğine dair şüpheler var.”
Dökülen kanı derhal durdurun
De Volkskrant, Suriye'nin yeni bir şiddetli iç çatışma sarmalıyla karşı karşıya olduğu konusunda uyarıyor:
“Çeşitli köktendinci ve diğer militan grupların yanı sıra İsrail, Türkiye ve İran gibi komşu ülkeler de güçlü bir Suriye devletinin oluşumunu engellemek için nedenlere sahip. … [Geçiş dönemi başkanı Ahmed El Şara] kadınların, Dürzilerin, Hristiyanların ve Alevilerin de yer alacağı bir birlik hükümeti vaadiyle başta uluslararası toplumun güvenini kazanmıştı. Ancak ülkesindeki masum sivillere yönelik etnik şiddeti durduramazsa, bu desteği hızla kaybedecektir. Bu durumda da yeni bir iç savaş kapıda demektir.”
Yeni devletin başarısız olduğunu görmek isteyen çok
Der Standard çatışmaların alevlenmesi karşısında şaşkın değil:
“Bu geliyorum diyen bir felaketti: Beşar Esad rejiminin üç ay önce hem destekçileri hem de muhalifleri açısından sürpriz düşüşünün ardından, Alevi Esad destekçileri başka bir alternatifleri de kalmadığından Akdeniz kıyısındaki Lazkiye çevresinde bulunan ata topraklarına çekilmişti. Yeni iktidar sahiplerine ve onların pek de güvenilir olmayan adalet sistemine direnmeden teslim olmaları beklenmiyordu. ... Yeni Suriye’nin başarısız olması ayrıca Esad’la birlikte zayıflayan İran ve Lübnan Hizbullahı gibi dış güçlerin de çıkarına.”
Şam'ın bir güç tekeline ihtiyacı var
The Spectator, yeni yöneticilerin kanun ve düzeni sağlaması gerektiği uyarısında bulunuyor:
“Kanun ve düzen olmaksızın iç savaşlar kolayca sona ermez; vakadan vakaya sürüp giderler. Şiddetin bu türü tehlikelidir ve ülkenin bekasını tehdit eder. Şam’daki yeni yöneticiler bu şiddetin devam etmesine göz yummamalı. … Gerçek barış, bir toplumsal barış olmalıdır ve bunu sağlamak için güç tekeli gerekir. Ancak şu anda ülkedeki pek çok grup -kuzeyde ve doğuda Kürtler, güneyde Dürziler- silahlarına daha da sıkı sarılacaktır. … Bu hafta yaşananlar, Suriye’nin barış ve yeniden yapılanma sürecine büyük darbe vurdu.”
Uluslararası müdahale şart
Siyaset bilimci Nikolay Mitrokhin, Suriye’den gelen son videoları izledikten sonra Facebook’ta en kötüsünün henüz yaşanmamış olmasından korktuğunu söylüyor:
“Halihazırda bir soykırım tertipleniyor. ... Şimdiden otuzdan fazla silahlı infaz videosu var. Bunlardan bazılarında yüzlerce ölü için hazırlanmış ve içinde şimdilik tek tük cesetlerin bulunduğu henüz boş ya da yeni kazılmış (hendeğe benzeyen) toplu mezarlar görülüyor. Derhal uluslararası müdahale gerekiyor, aksi takdirde çok geç kalınacak.”