  Katalonya krizi

Katalonya’daki bölgesel seçimleri sosyal demokrat PSC kazandı, ayrılıkçı partilerin mutlak çoğunluğu ise tarih oldu: İktidardaki ERC, Carles Puigdemont’un Junts partisinin gerisinde kalarak seçimi üçüncü sırada tammaladı. Seçim sonuçlarının nedenlerini analiz eden yorumcular, PSC lideri Illa’nın hükümet kurabilmek için -Pedro Sánchez’in Madrid’de yaptığı gibi- ayrılıkçılarla işbirliğine gidip gitmeyeceğini tartışıyor.

Carles Puigdemont, yeni Sosyalist hükümeti destekleme karşılığında mahkemece suçlanan ayrılıkçılara af istedi. Sosyalistler, çoğunluğu sağlamak için Puigdemont’un Junts per Catalunya partisinin oyuna ihtiyaç duyuyor. 2017 yılında Katalonya Özerk Yönetimi Başkanı olarak bağımsızlık referandumu düzenlemekten bizzat kendisinin de devam eden bir davası olan Puigdemont, ayrılma girişimlerinin siyaseten meşru görülmesini de talep ediyor.

Araştırma merkezi Citizen Lab’in yürüttüğü araştırmayla, 2017 ila 2020 yılları arasında 60’tan fazla Katalan bağımsızlık savunucusunun telefonunun dinlendiği ortaya çıktı. “The New Yorker” tarafından bildirildiğine göre, bunun için İsrail yazılımı Pegasus kullanılmış. Hükümetin küçük ortağı Unidas Podemos, 2018’den beri iktidarda bulunan Sosyalistleri soruşturma komisyonu oluşturmaya çağırdı. Sorumluluk kimde?

İspanya Başbakanı Pedro Sánchez, birbuçuk yıllık aranın ardından özerklik meselesinde diyaloğu sürdürmek üzere çarşamba günü Katalonya Başbakanı Pere Aragonés ile Barselona'da buluştu. Elde edilen tek sonuç, karşıt görüşlere rağmen görüşmelerin sürdürülmesi isteği oldu. Ayrılıkçı Katalan hükümet koalisyonunun daha radikal küçük ortağı Junts, buluşmayı boykot etti.

İspanya hükümeti ülkedeki bütün protestolara rağmen planlarını hayata geçirdi ve dokuz ayrılıkçı Katalan lider için af çıkardı. Üç yılı aşkın süredir cezaevinde bulunan ve çarşamba günü (bugün) denetimli serbestlikle tahliye edilen liderlerin siyasi görevlere gelmesi yasak. İspanyol köşe yazılarında bu adım farklı yorumlara neden olurken, yabancı basın olumlu bakıyor.

Avrupa Parlamentosu, Charles Puigdemont ve AP milletvekili olan iki Katalan siyasetçinin dokunulmazlıklarının kaldırdı. Siyasetçilerin İspanya'ya iadesinin ve isyana teşvik ve vergileri zimmetine geçirme suçlamalarıyla yargı önüne çıkmalarının yolu açıldı. Belçika yargısı şimdiye dek zanlıların iadesine yanaşmıyordu. Basın olayların nasıl gelişeceğine dair farklı senaryolar çiziyor.

İspanya'da yeni bir hükümet çoğunluğu oluşmaya başladı. İspanya Sosyalist İşçi Partisi PSOE ve sol görüşlü Podemos'tan oluşan, Katalan ayrılıkçı ERC'nin büyük kesimlerinin çekimser durarak desteklediği bir koalisyon bu. Ancak ERC bunun karşılığında savcılıktan, Lüksemburg'taki yargı kararına uyacağına dair bir işaret görmek istiyor. Yorumcuların bir kısmı rahatlarken diğerleri bunu açıkça vatana ihanet olarak görüyor.

Bağımsızlık hareketi liderlerinin 13 yıla kadar hapis cezalarına çarptırılmasının ardından Barselona'da her gün binlerce insan gösterilere katılıyor. Cuma günü genel grev ve yolları kapatma çağrısı yapıldı. Köşe yazarlarına göre bu çatışma, diğer Avrupa ülkelerini de bu çıkmaz sokağa sürükleyebilir.

12 Katalan ayrılıkçının davası salı günü Madrid Yüksek Mahkemesi'nde başladı. Savcılık 2017'deki bağımsızlık referandumu sırasında devlete karşı ayaklanma, düzeni bozma ve kamu kaynaklarını kötüye kullanma suçlarından 25 yıla kadar hapis cezası istiyor. Köşe yazarları yargı ve medyanın rolünü tartışıyor.

Sosyalist Başbakan Sánchez, Katalan ayrılıkçılarla yürüttüğü müzakerelerde bağımsız bir raportör talebini kabul etti. İspanya'nın birlik ve bütünlüğünün tehlikede olduğunu düşünen muhafazakarlar (Halk Partisi), liberaller (Vatandaşlar Partisi) ve aşırı sağ (Vox) pazar günü erken seçim için kitlesel bir gösteri çağrısı yapıyor. İspanya'nın azınlık hükümeti sarsılıyor mu?

Katalan ayrılıkçı lider Carles Puigdemont kefalet ödeyerek serbest kaldı. Schleswig-Holstein Eyalet Yüksek Mahkemesi hakimleri, Katalan bağımsızlığının şiddet kullanılmadan sağlanmaya çalışıldığına kanaat getirerek, İspanya'nın Puigdemont'a isnat ettiği isyan suçunun kabul edilemez olduğuna, iade taleplerinin de reddedilmesine hükmetti.

Almanya'daki Schleswig-Holstein eyaleti başsavcılığı, Puigdemont için çıkarılan Avrupa çapında tutuklama emrini yerinde bulduğu için Katalonya eski başbakanının İspanya'ya iadesine izin vermeyi düşünüyor. İspanyol yargısı Puigdemont'u, başka suçların yanı sıra isyandan da sorumlu tutuyor. Eyalet üst mahkemesi şimdi iadeyi görüşecek. Yorumcular fikir birliğine varabilmiş değil.

İspanya'daki Rajoy azınlık hükümeti, Katalonya'nın dil politikasında söz sahibi olmak istiyor. Katalonya'nın bölgesel özerkliği anayasanın 155. maddesi gereği kaldırıldığından başbakan Rajoy'un buna yetkisi var. Madrid hükümeti ailelerin çocukları için ders dili olarak Katalanca ile İspanyolca arasında seçim yapacakları bir düzenleme düşünüyor. Uygulamanın sonuçları ne olacak?

Katalonya'daki erken seçimde üç ayrılıkçı parti çoğunluğunu muhafaza edebildi. Üç parti böylece parlamentodaki 135 koltuğun 70'ini almayı başardı. Ancak seçimden çıkan en güçlü parti, 37 milletvekiliyle İspanya'nın bölünmesine kesin olarak karşı çıkan liberal parti Ciudadanos [Yurttaşlar] oldu. Ancak parti koalisyon ortağı bulamıyor. Avrupalı yorumculara göre seçim hiç birşeyi çözmese de, durumu netleştirdi.

Anketlere göre Katalonya'da perşembe günü yapılacak bölgesel seçimlerde ne bağımsızlık taraftarları ne de karşıtları çoğunluğu alacak. Madrid'in görevden aldığı bölgesel başbakan ve bir numaralı aday Carles Puigdemont, hala Brüksel'de bulunuyor. Bu seçim Katalonya krizini çözebilir mi?

Katalonya eski başbakanı Puigdemont hafta sonunda Belçika makamlarına teslim oldu ve şartlı olarak serbest bırakıldı. Ayrılıkçı kabinenin diğer üyeleri halen İspanya'da gözaltında. Medya organları, Belçika yargısını işin içine sokmanın ne kadar akıllıca olduğunu tartışıyor.

Pazar günü Barselona'da yüzbinlerce insan İspanya'nın birliği için gösteri yaptı. Madrid'teki merkezi hükümet Katalonya'ya kayyum atamış ve 21 Aralık'ta bölgede erken seçim yapılacağını duyurmuştu. Bazı yorumculara göre Başbakan Rajoy, ayrılıkçıların zaferini önlemek için seçmenleri ikna etmek zorunda. Diğer yorumcularsa İspanya'nın çoktan normalleştiği görüşünde.

İspanya Senatosu, Madrid'in Katalonya hükümetine karşı almayı önerdiği önlemleri bu cuma büyük olasılıkla onayacak. Katalonya başbakanı Puigdemont, erken seçim önerisini perşembe günü reddetmiş ve ayrılma planlarına sahip çıkmıştı. Barışçıl bir mutabakat mümkün mü?

Katalonya'daki ayrılıkçı hükümetin yasadışı yolla ülkeden ayrılmasını önlemek için Madrid merkezi hükümeti, bağımsızlık çabası içindeki bölgenin özerkliğini iptal etmek istiyor. Yorumcular olayların asıl şimdi tırmanacağından endişeli ve aktörlerin siyasi becerilerine güvenleri de yüksek değil.

Katalonya Başbakanı Carles Puigdemont, İspanya'daki ayrılmayı erteledi. Puigdemont, bölgesel, parlamentoda yaptığı konuşmada, Madrid'le diyalog kurabilmek adına bağımsızlık kararını ertelediklerini söyledi. Kimi yorumcular bunun uzalaşma yönünde bir adım olduğunu söylerken diğerleri tam tersini düşünüyor.

Katalan ayrılıkçılar bir yandan ulusal duygulara seslenirken bir yandan Avrupa yanlısı olduklarını söylüyor - kimi gözlemciye göre bu tam bir çelişki. Avrupa basını güncel gelişmelerin ötesinde Katalan ayrılıkçıların bağımsızlık çabalarının kökeninde ne yattığını tartışıyor.

Barselona'da geri sayım: Hükümet Başkanı Carles Puigdemont'un Katalonya Bölgesel Parlamentosu'ndaki konuşması öncesi en önemli konu, bölgenin bu salı öğleden sonra gerçekten de bağımsızlığını ilan edip etmeyeceği. Basın Katalonya sorununun nasıl çözüleceğini tartışmayı sürdürüyor.

Avrupa Birliği, Katalan bağımsızlık açıklamasının ardından da, İspanya'nın iç işlerinde yaşanan çatışmalara karışmama kararını sürdürüyor. Yorumcular, Brüksel'in ayrılıkçıların tarafına geçmemesini doğru buluyor. Ancak bu kadarının yeterli olmadığını da ekliyorlar.

Katalonya'da yüzbinlerce kişi bağımsızlık referandumu sırasındaki polis şiddetine karşı sokağa çıktı. Güvenlik güçlerinin müdahalesi sırasında 800'den fazla insan yaralandı. Kimi yorumcular merkezi hükümetin yasadışı referanduma müdahalesini haklı bulup protestoların bunu değiştirmeyeceğini savunurken, diğerleri İspanya başbakanının istifasını istiyor.

Katalonya'daki referandum tarihine sayılı gün kala, pazar günü oylamanın yapılıp yapılmayacağı hala kesin değil. Emniyet güçleri seçim sandıklarını kapatma emri aldı, binlerce ilave polis bölgeye gönderildi. Ancak bölgesel yönetim referandum konusunda kararlı. Yorumcular ayrılıkçıların bağımsızlık taleplerini farklı biçimlerde değerlendiriyor. Ancak hepsi halihazırdaki durumun şiddete dönüşme olasılığı karşısında endişeli.

İspanya hükümeti Katalan ayrılıkçılara karşı gün geçtikçe tavır sertleştiriyor. Bugün askeri polis bölgesel hükümetin on iki yüksek düzeydeki memurunu gözaltına aldı. arasındaki çatışma kızışmaya devam ediyor. Bu arada giderek daha çok sayıda Katalan siyasetçi, 1 Ekim'de yapılması planlanan bağımsızlık referandumuna destek veriyor. İspanya'nın diğer bölgelerindeki insanlar da destek amacıyla gösteri yapıyor. Bir uzlaşma umudu boşuna mı?

İspanya Anayasa Mahkemesi, Katalonya'nın bağımsızlığı hakkında yapılacak referandumu şimdilik durdurdu. Bundan sadece bir gün önce Katalan Bölgesel Parlamentosu'nda 1 Ekim'de gerçekleştirilecek bir referandumun önünü açan yasayı onaylamıştı. Yorumculara göre Katalanların hedefi doğru, ama stratejileri yanlış.