İspanya: Bilinmeyenlerle dolu bir seçim
Anketler, Başbakan Sánchez'in Sosyalist Partisi'nin pazar günü yapılacak parlamento seçimlerinden zaferle çıkacağını gösteriyor. Muhafazakarlar ve liberaller, aşırı sağcı Vox'un ilk kez ulusal parlamentoya girecek olmasını kullanarak, başbakanın iktidarda kalmasını engelleyebilir. Gazeteciler, seçimin sonucunun belirsizliğini koruduğunu, bunun yanı sıra pek çok bilinmezin olduğunu düşünüyor.
Profili belirsiz aşırı sağ
Upsala Nya Tidning'e göre İspanya'daki sağ popülist Vox Partisi'nin net bir profili yok:
“Aşırı sağcı Vox Partisi'nin, 'Make Spain Great Again' (evet, İngilizce) sloganıyla ne yapmak istediği bir muamma. Konkistadorlara mı (Amerika'nın büyük bölümlerini istila eden İspanyol fatihler) gönderme yapılıyor, Franco diktatörlüğüne mi? ... Diğer sağcı popülist kardeş partilere oranla sınırları muğlak olan Vox gibi bir partiyle nasıl başa çıkmak lazım? Partinin lideri Santiago Abascak, Marine Le Pen'in dostu, güçlü bir milliyetçi söylemi var, ama AB'yle işbirliğine de olumlu bakıyor. Genelde göçe, özelde Müslümanlara karşı kışkırtıcı bir dil kullanıyor. Arap kültürü olmasa ürkmüş at heykelleri ve her-şey-dahil turlarla dolu kumsallardan ibaret bir ülkede böyle bir talepte bulunmanın nasıl mümkün olacağıysa kocaman bir soru işareti.”
Seçim kampanyası konuları baştan sona ıskaladı
Financial Times'ın şaşkınlığının nedeni, seçime giren partilerin geleceğe ilişkin en önemli konular hakkında söyleyecek sözlerinin olmaması:
“Seçim mücadelesinde en acil sorunlara, örneğin yüksek işsizlik oranları, ekonomik ivmenin azalması, bütçe açığının kapatılmasına ilişkin olanaklara ya da İspanya'nın AB'deki etkisi gibi konulara değinilmedi bile. Katalonya başlığı altında hakaretler havada uçuştu ama bu girift durumdan nasıl çıkılabileceğine dair pratik çözümlerin sayısı azdı. İspanya demokrasisi son kırk yılda ciddi bir olgunlaşma sergiledi. İşin üzücü yanı, bu gelişmenin, aralarında Franco'nun ölümünden önce dünyaya gelmiş Pedro Sánchez'in de bulunduğu siyasi liderlere henüz sirayet etmemiş olması.”
Kuru gürültü çok, elle tutulur sonuç yok
El Periódico de Catalunya da seçim kampanyasından hayal kırıklığına uğrayanlar arasında:
“Kullanılan kaba ve sert ton, ciddi bir tartışma yapılmasını engelliyor. Bu tartışmanın konuları arasında, öncelikle büyük eşitsizliklerin ortadan kaldırılması, yavaşlayan büyümenin kriz sonrası başlayan hassas canlanmayı sekteye uğratmasının engellenmesi, geçici ve kötü iş imkanlarından ibaret istihdam piyasasının güçlendirilmesi ve emeklililerin alım gücünün muhafaza edilmesi yer alıyor. Küresel belirsizlikler ve Avrupa'nın rolünün muğlaklığı nedeniyle tüm bu önemli konular seçim kampanyası yaygarası arasında güme gidiyor.”
Avrupa'ya gereken güçlü bir Madrid yönetimi
Le Point'a göre, Pedro Sánchez büyük olasılıkla iktidarda kalacak olsa da, ülke için istikrarlı bir dönemin kapıda olduğu söylenemez:
“Sánchez'in sosyal reformları, yani asgari ücretin yüzde 22 oranında arttırılması, emekli ve memur maaşlarına zam yapılıp kiraların kontrol altında tutulması, doğum izninin uzatılması gibi düzenlemeler, ekonominin rekabet gücünü zora sokacaktır. Sánchez'in Katalan milliyetçilerle diyaloğa hazır olması önündeki engel ise ayrılıkçıların radikalleşmesi. ... Bu arada İspanya, göçmenlerin Avrupa'ya ilk ayak bastıkları ülke olmaya başladı, ki bu da genel gerilimi tırmandırıyor. Yani İspanya güçsüz bir hükümete doğru ilerliyor, üstelik perde arkasında ulusal birliği tehdit eden toprak krizi var, ki bu da içerdeki reformlar ve Avrupa için daha fazla çalışmak ve sorumluluk almak açısından pek de parlak bir tablo değil.”
Sağcılar ve ayrılıkçılar birbirlerini besliyor
Corriere della Sera köşe yazarı Aldo Cazzullo, diyaloğa hazır olarak İspanya'da başarı elde etmenin mümkün olmamasından şikayetçi:
“Seçim kampanyasının en büyük yeniliği olan aşırı sağ da dahil olmak üzere İspanya'da sağın Katalan ayrılıkçılara ihtiyacı var, çünkü onlar sayesinde ülkenin kurtarıcısı rolüne bürünebiliyorlar. Katalan ayrılıkçılarsa gizli de olsa sağın kazanmasından memnun olabilir. Görevden ayrılacak sosyalist Başbakan Pedro Sánchez diyalog öneriyor. Ama ayrılıkçılar diyalog değil, kopuş ve ayrılık istiyor.”
Sánchez'in en güçlü kozu
Aşırı sağcı Vox Partisi, pazartesi ve salı günleri televizyonda yayınlanan siyasi tartışma programlarına, parlamentoda koltuğu olmadığı gerekçesiyle çağrılmadı. Ancak Público gazetesi, Vox'un açık oturumlara katılmış olmasının Sánchez'e faydası olacağını düşünüyor:
“Sánchez aslında seçim taktiği nedeniyle ikinci televizyon düellosuna aşırı sağcı Vox'un katılmasını istiyordu. Böylece Halk Partisi (PP), Yurttaşlar Partisi ve Vox'u aynı sepete koyabilecek ve birbirlerine karşı kışkırtabilecekti. Çünkü Sánchez'in solcu seçmeni harekete geçirebileceği en güçlü silah, aşırı sağ karşısında duyulan korku. ... Seçimin en büyük bilinmeyeni ise, Sánchez ile ayrılıkçılar arasındaki ilişki. Ayrılıkçıların desteği, sosyalist bir hükümet için gerekli olabilir.”
İspanya bu dünyada yalnız değil
Dış politikanın İspanya'daki seçim kampanyasında önemli bir rol oynamaması, El País'i üzmüş:
“Avrupa'nın geleceği diğer Avrupa ülkelerinde kamuoyu önünde tartışılırken, İspanya'da seçim öncesinde bu konunun gündeme gelmemesi dikkat çekici; televizyonlardaki büyük tartışma programları için de aynı şey geçerli. ... Seçim kampanyasına dışardan bakan biri, İspanya'nın dünya üzerinde yapayalnız olduğunu düşünebilir. Ülkemiz Akdeniz Bölgesinde nasıl bir rol üstlenmeli? AB'de nasıl bir rol üstlenmeli? Avrupa ile Latin Amerika arasında köprü olarak nasıl bir rol üstlenebilir? ... Bunlar iç politikanın önemini azaltmadan, tartışmanın seviyesini yükseltecek önemli konular. Sonuçta günümüzde Avrupa ve küresel bağlamı dikkate almadan tartışabileceğimiz konular giderek azalıyor.”
Gerici dalgayı ölçmek zor
eldiario.es'in genel yayın yönetmeni Ignacio Escolar'ın analizine göre, radikal sağ Vox Partisi'nin alacağı oy seçimin sonucunu belirleyecek:
“Vox'un televizyondaki tartışma programlarından men edilmesinin sonucunu göreceğiz. Brezilya'da Bolsonaro'nun zaferinde ve Brexit'te olduğu gibi sosyal ağlar ve Whatsapp üzerinden yayılan nefret ve yalanların, televizyondan daha etkili olup olmadığını göreceğiz. Vox'la ilgili anketler doğru sonucu gösteriyorsa Sol Parti iktidara gelecektir. Vox'un askeri marşların yankılandığı, tıklım tıklım dolu boğa güreşi arenalarındaki mitingleri, gerici bir dalganın ilk işaretleri değilse (ki anketlerin bunu ölçmesi çok zor) Pedro Sánchez başbakanlığa devam eder. Ama anketler doğruyu söylemiyorsa Casado [Halk Partisi] ve Rivera [Yurttaşlar Partisi] hemen sıkı dost oluverirler. Ve Santiago Abascal da [Vox] kabinenin fotoğraflarında yer alır.”
Sağa kayış hükümet kurmayı zorlaştırıyor
The Irish Times'a göre seçimler, İspanya'ya siyasal istikrarsızlık getirebilir:
“Mariano Rajoy'lu muhafazakar Halk Partisi hükümetleri tarafından son derece kötü ve oportünistçe yönetilen, mevcut Katalonya krizi, saldırgan bir İspanya milliyetçiliğinin yeniden canlanmasına neden oldu. Halk Partisi'nin yeni başkanı Pablo Casado da bu ideolojiyi benimsedi. Daha da şaşırtıcı olan, Yurttaşlar Partisi'nin onu desteklemesi belki de. Bütün bunlar Sosyal Demokratlar ile birlikte merkezde bir hükümet kurulması şansını azaltıyor. ... Seçimin sonucu ne olursa olsun, İspanya iç politikasına kavga ve istikrarsızlığın damgasını vurması ciddi derecede mümkün. Ve bu, ülke için de AB için de kötü bir haber.”
Vox seçmeni kültür çatışmasına oynuyor
Siyasetbilimci José María Lassalle, El País'teki yazısında, Vox seçmeninin düşün dünyasını betimliyor:
“Demokrasiyi bir grubun diğerine hükmetmesi için yapılan kültür savaşları olarak anladığı için kavgayı adeta çağıran bir seçmeden bahsediyoruz. Radikal dönüşümlere gebe bir dünyada diyalog, özgürlük, mantık, sınırlı iktidar gücü, dünyaya açık olma, çoğulculuk, yabancılar için sınırların kaldırılması, yasa ile inancın ayrılması, uzlaşma ya da korumacı olmayan piyasalar gibi ilkelere yer olduğuna inanmayan toplumsal bir grup bu.”